Gibrid choy, bir guruh bogʻ atirgullarining bogʻdorchilikdagi norasmiy nomlanishi. Birinchi gibrid choy atirgullari 1800-yillarning oʻrtalarida Fransiyada katta, gulli atirgullarni baland, oq atirgullar bilan chatishtirish orqali yaratilgan. Gibrid choy zamonaviy bogʻ atirgullarining eng qadimgi sinfidir. Gibrid choy atirgullari oʻziga xos xususiyatlarni namoyish etadi, ular koʻpincha nozik atirgullarga qaraganda qattiqroq va mustahkamroq Hybrid Perpetualsga qaraganda koʻproq qobiliyatiga ega.

Gibrid choy atirgulining „Ingrid Bergman“ navi

Gibrid choy gullari katta, yuqori markazli kurtaklar bilan yaxshi shakllangan, uzun, tekis va tik poyalarga ega. Har bir gul diametri 8-12,5 smgacha oʻsishi mumkin. Gibrid choylar ajoyib shakli va ranglarning xilma-xilligi tufayli atirgullarning eng katta va eng mashhur guruhidir. Ularning gullari odatda uzun poyalarning uchida yakka tartibda joylashadi.

Birinchi gibrid choy atirgullari

tahrir
 
„La Fransiya“

Gibrid choy atirgullari 1879-yilda ingliz atirgul selektsioneri Genri Bennet Staplefordda (Uiltshir) namoyish etligan. Bennettning 1868-yilda oʻzining Wilthsire fermasida atirgul yetishtirishdagi birinchi urinishlari muvaffaqiyatsiz tugadi. U 1870-yildan 1872-yilgacha atirgulchilik boʻyicha bilimlarini oshirish uchun Fransiyadagi taniqli atirgul yetishtiruvchilarning oldiga tashrif buyurdi. Uyga qaytib, fermasida isitiladigan issiqxonalar qurdi va atirgul yetishtirish dasturini kengaytirdi. 1879-yilda u oʻzining oʻnta yangi gibrid choy atirgulini taqdim etganida, navlar darhol muvaffaqiyat qozondi[1].

 
„Viktor Verdier“

Jan-Batist Andre Gilyo tomonidan yetishtirilgan va 1867-yilda Fransiyada namoyish etilgan „La France“ atirguli birinchi gibrid choy atirgullari sifatida tan olingan[2]. Boshqa atirgul tarixchilari eng qadimgi gibrid choy atirgullari bundan oʻn yil oldin ishlab chiqilgan deb taxmin qilishdi. Birinchi atirgullar: „Elise Masson“, „Léonore d’Este“ va „Gigantique“ 1849-yilda, shuningdek, „Adèle Bougere“ 1852-yilda oʻstirila boshlangab. Fransuz Fransua Lacharme tomonidan ishlab chiqarilgan va 1859-yilda taqdim etilgan „Viktor Verdier“ birinchi gibrid choy atirguli boʻlish uchun kuchli nomzoddir[1]. Britaniyalik bogʻdorchilik va atirgullar boʻyicha mutaxassis Grem Styuart Tomasning soʻzlariga koʻra, „1859-yilda“ Viktor Verdier " paydo boʻlgan va bu nav birinchi gibrid choy atirguli deb atalgan[3].

Zamonaviy gibrid choy atirgullari

tahrir
 
„Frensis Meilland“

Gibrid choy atirgullari 20-asrning boshlariga qadar mashhur boʻlmagan, fransuz atirgul yetishtiruvchisi Jozef Pernet-Dyucher 1900-yilda „Soleil d’Or“ navini taqdim etdi. „Soleil d’Or“ — birinchi sariq atirgul va zamonaviy gibrid choy atirgulining ajdodi hisoblanadi. Pernet-Dyucherning dastlabki muvaffaqiyatli tajribalaridan ikkitasi 19-asrdagi gibrid choy atirgullarining eng mashhurlari hisoblanadi: „Madam Karolin Testout“ (1890) va „Mme Abel Chatenay“ (1895)[2][4]. Fransiyaning Lion shahri oʻsha paytda Jozef Bonner, Aleksandr va Per Bernaix, Jan-Batist Andre Gilo yoki Jozef Shvarts kabi atirgul yetishtiruvchilari sababli gibrid choy atirgullari yetishtirish markaziga aylandi[5]. Gibrid choylarni 20-asrning bog 'atirgullarining eng mashhur sinfiga aylantirgan atirgul Ikkinchi Jahon urushi oxirida Frensis Meilland tomonidan yaratilgan tinchlik atirguli edi[6].

20-asrning eng mashhur gibrid choy atirgullari qatoriga quyidagilar kiradi: „Jorj Dikson“ (1912), „Etoile de Olland“ (1919), „Dainty Bess“ (1925), Crimson Glory (1935), „Ena Harkness“ (1946).), „Just Joey“ (1972) „Double Delight“ (1977), „Brigadoon“ (1991) va „Frencis Meilland“ (2006)[4].  

Galereya

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 Dickerson 2001.
  2. 2,0 2,1 Quest-Ritson & Quest-Ritson 2003.
  3. Thomas 1994.
  4. 4,0 4,1 Phillips & Rix 1993.
  5. Nathalie Ferrand, Créateurs de roses à la conquête des marchés (1820-1939), Presses universitaires de Grenoble, coll. " La Pierre & L'Écrit ", 2015
  6. Belendez. „That Wonderful Rose Named Peace“. Pacific Rose Society. Qaraldi: 2021-yil 30-dekabr.