Gulxumor To'ychiyeva
Gulxumor To'ychiyeva – Sharqshunos-filolog-eronshunos, filologiya fanlari nomzodi, dotsent. (1958-2021) Andijonda tugʻilgan. ToshDU (hozirgi OʻzMU) sharq fakultetining 1980-yil bitiruvchisi. 1980-yildan ToshDU sharq fakultetida laborant, 1982-yildan aspirant, 1987-yildan oʻqituvchi, 1990-y.dan katta oʻqituvchi. 1994-y.dan doktorant. 1996 – 1997-yillar Vazirlar Mahkamasi xotin-qizlar boʻlimida ekspert; 1997 – 2001-yillar ToshDSHIda ilmiy ishlar boʻyicha prorektor (v.b.); 2000 – 2001-yillar ToshDSHI qoshidagi akademik litsey direktori; 2001 – 2002-yillar ToshDSHIda katta ilmiy xodim; 2002 – 2005-yillar OʻzR FA qoshidagi “Akademimpeks” kichik korxonasida menejer Fuqarolik jamiyatini oʻrganish institutida ekspert; 2010 – 2011-yillar “Akademimpeks”, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining “Isteʼdod” Fondi masʼul xodimi.
Ilmiy yoʻnalishi – fors mumtoz adabiyoti. 100 dan ortiq ilmiy ishlar muallifi. Bir qancha Xalqaro ilmiy konferensiyalar ishtirokchisi: Rossiya (Moskva, SanktPeterburg, Qozon), Gruziya (Tbilisi), Qozogʻiston (Olmaota), Hindiston (Dehli, Agra), Turkiya (Anqara), Avstraliya (Sidney), Ozarbayjon (Boku), Turkmaniston (Turkmanobod).
Asosiy ilmiy ishlari:
Nomz. diss. mavzusi: “Amir Xusrav Dehlaviyning «Tuhfat as-sigʻar” devoni gʻazallari vazni». – T., 1993.
Dok. diss. mavzusi: “Islom davri sheʼriyatida aruz tizimi va uning evolyutsion taraqqiyoti ”. – T., 2018.
1. O sifrovыx znakax, otnosyaщixsya k opredeleniyu metrov gazeley Amir Xosrova Dexlevi // Chetvertaya vsesoyuznaya shkola molodыx vostokovedov. Tezisы, t. II, Literaturovedeniye. – Moskva, 1986. – S. 64 – 68.
2. Qadimiy turkiy sheʼr tuzilishi // Oʻzbek tili va adabiyoti. – Toshkent, 1986. – №1. – B.28 – 35. - U. Toʻychiyev bilan hammualliflikda.
3. Rabotы po izucheniyu tvorchestva Amir Xosrova Dexlevi // Amir Xosrov Dexlevi. – Tashkent: TashGU, 1987. – S. 57 – 66.
4. O metrike gazeley divana “Tuxfat as-sigar” Amir Xosrova Dexlevi // Amir Xosrov Dexlevi. – Tashkent: TashGU, 1987. – S. 9 – 14.
5. Chastotno-statisticheskiy analiz metriki divana “Tuxfat as sigar” Amir Xosrova Dexlevi // Tezisы dokladov Respublikanskoy konferensii aspirantov i molodыx nauchnыx sotrudnikov. – Tbilisi, 1987. – S. 49 – 50.
6. Kompozitsionno-semanticheskiy stroy rannix gazeley Amir Xosrova Dexlevi // Tezisы mejvuzovskoy konferensii molodыx uchenыx, chast II, Gumanitarnыe nauki. – Alma-Ata, 1990. – S. 170.
7. Iskusstvo mutalavvin (na primere tvorchestva Amir Xosrova Dexlevi) // Tezisы dokladov mejvuzovskoy konferensii molodыx uchenыx. – Leningrad, 1991. – S. 40 – 41.
8. Metriko-foneticheskiye osobennosti gazeley Amir Xosrova Dexlevi // Sharqshunoslik. – Tashkent: TashGIV, 1995. – S. 63 – 69.
9. Mustaqil Oʻzbekiston xotin-qizlari. – Toshkent. OʻR Vazirlar Mahkamasi, 1997. – 30 b.
10. O knige Reysner M.L. “Evolyutsiya persidskoy klassicheskoy gazeli” // Vostokovedeniye. – Tashkent, 1997. – S. 71 – 81. – V soavtorstve s S.T.Yuldashevoy.
11. Indiyskiy sladkogolosыy popugay // Mayak Vostoka. – Tashkent, 1997. – № 1 – 2. – S. 42 – 47.
12. Ayol huquqlarining Konstitutsiya va qonunlarda himoyalanishi // Konstitutsiya va inson huquqlari konferensiyasi materiallari. – Toshkent: OʻzR Ichki ishlar akademiyasi, 1997. – B.45.
13. Amir Xusrav va Nizomiddin Avliyo // Sharq mashʼali. – Toshkent, 1998. – № 1 – 2. – B.38 – 43.
14. Voprosы vozniknoveniya sistemы aruza // Voprosы tyurkskoy filologii. – Moskva: MGU i Institut stran Azii i Afriki, 1999. -Vыp. IV. – S. 248 – 261.
15. Metriko-foneticheskiye osobennosti gazeley Amira Xosrova Dexlevi // Vestnik KazGU. Ser.Vostokovedeniye. – Almatы, 1999. – №7. –S. 91 – 98.
16. Nekotorыe voprosы stixoslojeniya Amir Xosrova Dexlevi // Vestnik KazGU. Kulturnыe i istoricheskiye protsessы v stranax Vostoka perexodnogo perioda: Materialы mejdunarodnoy nauchno-prakticheskoy konferensii Almatы, Kazaxstan, May, 17 – 18, 1999. – Almatы, 1999. – S. 76 – 78.
17. Amir Xusrav Dehlaviy tarixiy asarlari // Sharqshunoslik. – Toshkent: Oʻz FA SHI, 2000. – № 10. – B.39 – 50.
18. Amir Xusrav maʼnaviyatiga chizgilar // Sharq mashʼali. – Toshkent, 1999. – № 1 – 2. – B.62 – 67.
19. Hindistan duduqushi // Turkiayt Arashtirmalari Instituti Dergesi. Atatutrk University, Erzurum. – Turkey, 2000. B.147 – 151. – turk tilida.
20. O prinsipax strukturalnogo izucheniya liriki Amir Xosrova Dexlevi // Vestnik KazGU. Seriya Vostokovedeniya. – Almatы, 2000 № 3 (14). – S. 103 – 105.
21. Amir Xusrav Dehlaviy devonlari // Adabiyot koʻzgusi. – Toshkent, 2000. – №6. – B.52 – 55.
22. Amir Xusrav Dehlaviy sufiy qarashlariga doir // Imom al-Buxoriy saboqlari. – Toshkent, 2000. – № 3. – B.33 – 35.
23. Velikiy patriot Indii // Sharqshunoslik. – Toshkent, 2003. № 3. – B.14 – 22.
24. Amir Xusrav maʼnaviyati // Sino. – Toshkent, 2003. – №12. Qish. -B.36 – 40.
25. Ayol va siyosat. – Toshkent, 2004. - 64 b.
26. Yoshlar va konfliktlar: Qoʻllanma. – Toshkent, 2003. –100 b.
27. Amir Xusrav aruzining baʼzi oʻziga xos xususiyatlari // Sharqshunoslik. – Toshkent, 2005. – № 2. B.43 – 48.
28. Amir Xusrav Dehlaviy va tasavvuf // TIU Ilmiy-tahliliy axboroti. – Toshkent, 2005. – № 4. – B.17 – 22.
29. Aruz – kak yavleniye stixoslojeniya // Vostokovedenie. – Tashkent: TashGIV, 2005. –№ 2. – S. 29 – 34.
30. Geopoliticheskiye ambitsii islamizma // Oʻzbekistonda demokratik islohotlarni rivojlantirishning dolzarb vazifalari. Respublika ilmiy-nazariy uslubiy konferensiyasi. Mirzo Ulugʻbek nomidagi milliy universitet. Tezislar toʻplami. II qism. – Toshkent, 2005. – B.236 – 240.
31. Oʻzbekiston Liberal Demokratik partiyasi xotin-qizlar bilan ishlash boʻlimining Nodavlat, Notijorat Tashkilotlari bilan hamkorlikni mustahkamlash tamoyillari boʻyicha tavsiyalar. – Toshkent, 2005.-20 b.
32. Oʻzbekiston Liberal Demokratik partiyasi hududiy xotin-qizlar bilan ishlash guruhlari yetakchilari uchun kundalik ish faoliyatini olib borish va hujjatlashtirish masalalari boʻyicha tavsiyalar. – Toshkent, 2005.-15 b.
33. Sifrovoy metod oboznacheniya vaznov gazeley // Vestnik Kazaxskogo nas. universiteta, Seriya Vostokovedeniya. – Almatы, 2005. – №4(33). – B.77 – 83.334
34. Iskusstvo mutalavvin v tvorchestve Amir Xosrova Dexlevi // Vestnik Kazaxskogo natsionalnogo universiteta. Seriya Vostokovedeniya. – Almatы, 2005. – № 3(32). – B.87 – 95.
35. Aruz v kontekste gazeley Amir Xosrova Dexlevi: monografiya. – Tashkent: TashGIV, 2005. - 204 s.
36. Oʻzbekiston va diniy aqidaparastlik: qarama-qarshilik mohiyati va tarixi. – Toshkent: 2006. -101 b.
37. Demokratiya, islom va ayol. – Toshkent, 2006. - 84 b. -Z.Islomov, N.Yusupovalar bilan hammualliflikda.
38. Islom manbalarida diniy aqidaparastlikning qoralanishi. – Toshkent, 2006. - 30 b.
39. Mahallada qizlarni sogʻlom turmush tarzi asosida oilaga tayyorlash oʻquv kursi dasturi. – Toshkent, 2006. -34 b. -O.Musurmonova va F.Yu.Abdurahimovalar bilan hammualliflikda.
40. Sheʼrshunoslik tarixiga doir // TIU Ilmiy-tahliliy axboroti. – Toshkent, 2006. – № 3. – B.50 – 54.
41. Sheʼr va sheʼrshunoslik // Sharqshunoslik. – Toshkent: ToshDSHI, 2006. – № 1. - B.71 – 77.
42. Aruzshunoslikdagi zamonaviy tamoyillar // Sharqshunoslik. – Toshkent: ToshDSHI, 2006. – № 2. – B.47 – 53.
43. Stixovedeniye: nekotorыe aspektы istorii stanovleniya // Mayak Vostoka. – Tashkent: TashGIV, 2006. – № 1 – 2. – S. 6 – 9.
44. Ustoz, olim, tarjimon va shoir // Sharq mashʼali. – Toshkent, 2006. – № 1 – 2. – B.59 – 63.
45. Aruz atamasi haqida // Imom al-Buxoriy saboqlari. – Toshkent, 2006. – № 2. – B.133 – 135.
46. Aruz tarixi xususida // Adabiyot koʻzgusi. – Toshkent, 2006. – № 9.-B.106 – 110.
47. Sheʼrshunoslik tarixining baʼzi oʻziga xos xususiyatlari // Sino, 2006. – № 21. – B.41 – 52.
48. Xalqaro ekstremizm va terrorizmga qarshi regional kooperatsiya asoslari // OʻzR tashqi siyosatining bosh tamoyillari: Xalqaro konferensiya materiallari. – Toshkent, 2007. – B.297 – 301.
49. Fors adabiyotida “yangi sheʼr” takomili masalalari. Birinchi maqola // Sino. – Toshkent, 2007. -Kuz. – B.34 – 39.
50. Cistema aruza: mejdu traditsiyey i modernizmom // Materialы mejdunarodnoy konferensii IKANAS. 9 – 15. sentyabrya 2007 g. – Tursiya: Ankara, 2007. – B.1093/ 293. - ingliz va rus tillarida.
51. Persidskiy aruz: kratkiye svedeniya o srednevekovыx traktatax // Vestnik KazGU. – Almatы, 2007. –№ 4.
52. Aruz haqida risolalar // Jahon adabiyoti. – Toshkent, 2007. – №3. -B.154 – 162.
53. Xalil ibn Ahmad va uning nazariyasi // Imom al-Buxoriy saboqlari. – Toshkent, 2007. –№ 1. – B.50-51.
54. Sheʼr nima?! Birinchi maqola // Imom al-Buxoriy saboqlari. – Toshkent, 2007. –№ 3. – B.215 – 217.
55. Sheʼr nima?! Ikkinchi maqola. Imom al-Buxoriy saboqlari. Toshkent, 2007. – № 4. – B.284 – 286.
56. Xusrav Dehlaviy va tasavvuf // Tafakkur. – Toshkent, 2007. – № 3. –B.121 – 122.
57. Gendernoye razvitiye v kulture Movarounnaxra // Materialы mejdunarodnoy konferensii. “Uzbekistan – sentr islamskoy sivilizatsii”. – Tashkent, avgust, 2007.– S. 131 – 132.
58. Yoshlar ijtimoiy faolligini shakllantirishda fan va taʼlimning oʻrni // Oʻzbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotida yoshlarning oʻrni: Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari. – Toshkent, 2008, 19-noyabr. – B.42 – 45.
59. Bobur – aruz ilmi nazariyotchisi // Bobur va boburiylarning jahon madaniyati tarixida tutgan oʻrni. Xalqaro ilmiy anjuman materiallari. 14 – 15-avgust, 2008. Andijon. – Toshkent: Fan, 2008. – B.52 – 55b; – B.110 – 112. - oʻzbek, rus va ingliz tillarida.
60. Aruzning kelib chiqishi: fikrlar rang-barangligi va sintezi // Sharqshunoslikning dolzarb masalalari: Anʼanaviy ilmiy-pedagogik konferensiya materiallari. – Toshkent: ToshDSHI, 2008. – B.71 – 84.
61. Saodatli umr va matonatli inson qissasi // Abdusamatov Malik Shoahmedovich. Ustoz haqida doʻstlari va shogirdlarining dil soʻzlari. – Toshkent, 2008. - B.30 – 35.
62. Aruz va aruzshunoslik // Sharqshunoslik. – Toshkent: OʻzR FA SHI, 2008. – № 13. – B.116 – 172.
63. Fors adabiyotida “yangi sheʼr” takomili masalalari. Ikkinchi maqola // Sino. – Toshkent, 2008. -Bahor. – B.33 – 44.
64. Yoshlar va konfliktlar: konfliktlar yechimiga oʻrganish. – Toshkent, 2008. -198 b.
65. Fors aruzi risolalari: monografiya. – Toshkent: ToshDSHI, 2008. -128 b.
66. Issledovaniye rukopisey DORN 386, DORN 387 iz fonda Gosudarstvennoy publichnoy biblioteki im. Saltыkova-Щedrina v stixovedcheskom aspekte // Sankt-Peterburgskiy Gosudarstvennыy universitet, vostochnыy fakultet. XXV Mejdunarodnaya konferensiya: “Vostokovedeniye i afrikanistika v dialoge sivilizatsiy”. Istochnikovedeniye i istoriografiya stran Azii i Afriki. 22 – 24-aprelya 2009 goda. Tezisы dokladov. – Sankt-Peterburg, 2009. – S. 250.
67. Fors aruzi takomilida oʻzbek aruzshunoslarining oʻrni // Eronafgʻon filologiyasining dolzarb muammolari: Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari. – Toshkent: TDSHI, 2009. -B.57 – 63.
68. Aruz in the crossroads of civilization // “International Congress of Comparative Literature and The Teaching of Literature and Language”, Ankara, 29 April-1 May, 2009. Congress abstracts. -P. 46 – 47. -ingliz tilida.
69. Aruz in the crossroads of civilization. // “International Congress of Comparative Literature and The Teaching of Literature and Language”, Ankara, 29 April-1 May, 2009. Congress proceedings. -P. 734 – 745. -ingliz va rus tillarida.
71. Ustoz, olim, tarjimon va shoir // Shoislom Shomuhamedov zamondoshlar xotirasida. Daholarni oʻzbekcha soʻzlatgan alloma. – Toshkent: “Chashma print”, 2009. – B.146 – 152.
72. Yoshlar ijtimoiy faolligini shakllantirishda fan va taʼlimning oʻrni //Oʻzbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotida yoshlarning oʻrni. Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari. – Toshkent: Yangi asr avlodi, 2009. - B.42 – 45.
73. Osobennosti metriki “Shaxname” // Bibliotekovedeniye. Bibliografiya. Knigovedeniye. Sbornik statey. Vыpusk 22. Materialы mejdunarodnoy nauchnoy konferensii. 7-8-oktyabrya, 2009. – Almatы, 2010. - B.250;B.258 -rus va ingliz tillarida.
74. Razvitiye literaturovedcheskix nauk vo vremena Maxmuda Gaznevi // “Miras”. – Ashgabad, 2010. – S. 346– 347. -rus tilida.
75. Mahmud Gaznavunun dowrinda edebiyat ylymlarynyn osysi // Gundogar Turkmenistanyn vitasy orta asyr vedeniyelarinin ulgamynda. Turkmenabad, 2010. 10 – 12-mart. – B.124 – 125. -turkman tilida.
76. Development of poetics in the time of Mahmud Ghaznevi // The International conference materials. “The heritage of the Eastern Turkmenistan in the medieval culture” – Turkmenabad. 10-12 March, 2010. -P. 232. -ingliz tilida.
77. Oʻzbek aruzshunosligi tarixiga bir nazar // Oʻzbek tili va adabiyoti. – Toshkent, 2010. – №5. – B.42 – 47.
78. Fors aruzi takomilida oʻzbek aruzshunoslarining oʻrni // Yoshlar sogʻlom turmush madaniyatini shakllantirish – barkamol avlod poydevori: Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari. 27 – 28-oktyabr, 2010. – Toshkent, 2010, -B.239 – 242.
79. The Central Asian Scientists and the development of aruz studies // The 10-th International Language, Literature and Stylistics Symposium. Gazi University. Turkey. 3-5 November, 2010. – Ankara. -R. 162. - ingliz tilida.
80. The role of Central Asian scientists in the development of Aruz studies (Arab, Persian, and Turkish) // The Second International Conference “The world of Islam: history, society, culture”. The Peoplesʻ Friendship University of Russia (RUDN) and the Mardjani Foundation. Institute of Asian and African Studies of the Lomonosov, Moscow State University and Peter the Great Museum of Anthropology and Ethnography of the Russian Academy of Sciences. October, 28 – 30 October, 2010, Moscow. – R. 203 – 204. – ingliz tilida.
81. Nekotorыe osobennosti klassicheskoy yaponskoy poetiki // Mejdunarodnaya zaochnaya nauchnaya konferensiya “Sovremennaya filologiya”. Sbornik materialov konferensii. – Rossiya – Ufa, 2011. – S. 33 – 36.
82. M.O.Sharafutdinovaning “XX asr oʻzbek prozasi jahon adabiyoti konteksida” nomli monografiyasiga doir mulohazalar // Imom al Buxoriy saboklari. – Toshkent, 2011.
83. The Role of Central Asian Scholars in the development of Literary Science // The Advanced Science. International Journal of Arts & Sciences. Open Access Journal. Issue 3. USA. –Torrance, 2011. -P. 59-65.
84. Spetsifika aruza: nekotorыe voprosы issledovaniya. // Yakin va Urta Shark: duyoni, bukuni sabaxi. Elmi arashtirmalar. Azarbayjan, –Baku: Melli Yelemler Akademiyasi, 2011. –S. 480 – 484.
85. “Poetika” Aristotelya i vzglyadы Abu Rayxana Biruni na literaturu // Filologicheskiye nauki v Rossii i za rubejom. – Rossiya, Sankt-Peterburg, 2012. –C. 36-39.
86. Sredneaziatskiye uchenыe i razvitiye aruzovedeniya // Sovremennaya filologiya i lingvistika. –Moskva, 2012. –S. 18-21.
87. Tvorchestvo Yunusa Emre i razvitiye tureskogo stixoslojeniya. // “Yasayan Yunus Amra”. Boyuk Turk sairi Yunus Amraning hayat va yaraduculigina nashr olunmush. Materialы mejdunarodnoy konferensii. Institut Literaturы AN Azerbaydjana im. N.Gendjevi (9-dekabr, 2013 god). Azerbaydjan. –Baku, 2013. – S. 818-832.
88. Sheʼr genezisiga oid xususiyatlar // Islom akademiyasi byulleteni. –Toshkent: OʻzXIA, 2018. –№1. -B. 72-75.
89. Rol islama v duxovno-nravstvennom vospitanii detey i molodeji. // Mejdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferensiya na temu “Rol semi v duxovno-nravstvennom vospitanii detey i molodeji”. –Tashkent, 2018. – S. 88-92.
90. Spetsifika aruza: nekotorыe voprosы issledovaniya // Xorijiy filologiya. Til. Adabiyot. Taʼlim.–Samarqand: Samarqand davlat chet tillar instituti, 2019. –№3 (72). –S. 45-51.
91.Respublikaning mahalla, tuman, shahar va viloyatlari kesimida “Ayollar daftari” va “Yoshlar daftari” ni shakllantirish ishlarini olib borish: uslubiy qoʻllanma. – Toshkent: Yoshlar nashriyot uyi, 2020. – 71 b.
92. Islom anʼanasida nizo va ziddiyatlar borasidagi axloqiy qarashlar // Mahalla va oila” ilmiy-tadqiqot instituti “Oʻzbekistonda oila masalalarini ilmiy-amaliy tadqiq etish: muammo va yechimlar” ilmiy konferensiyasi materiallari. (2020-yil, 29-oktyabr). – Toshkent, 2020.
93. Islom Uygʻonish davrida filologik ilmlar rivoji // Islom ziyosi. –Toshkent: Oʻzbekiston xalqaro islom akademiyasi, 2020.
94. Islom taʼlimotidagi bolaga oid qadriyatlarning pedagogik ahamiyati // Islom tafakkuri. –Toshkent: Oʻzbekiston xalqaro islom akademiyasi, 2020. –№3. – B. 106-111.
95. Aruz sharq mamlakatlarining madaniy fenomeni sifatida // Cultural life in Central Asia and contemporary problems in the development of the social science and humanities (31-may 2020-yil). –Toshkent, Alisher Navoiy nomidagi Oʻzbek tili va adabiyoti universiteti, 2020.
96. Aruz sharq mamlakatlarining madaniy fenomeni sifatida // Cultural life in Central Asia and contemporary problems in the development of the social science and humanities (31-may 2020-yil). – Toshkent, Alisher Navoiy nomidagi Oʻzbek tili va adabiyoti universiteti, 2020.