Iris yoki tofi – quyultirilgan sutni shakar, patoka (melas) va yogʻ (sariyogʻ yoki oʻsimlik yogʻi yo margarin) bilan qaynatishdan olingan quyultirilgan massa. Porsiyalangan holda konfet sifatida sotiladi[1].

Iris

Sobiq SSSRning klassik shakldagi irisi
Turi konfet
Kelib chiqishi Rossiya
Asosiy komponentlari shakar, patoka, sariyog
Oʻxshashlari ingliz fudgesi

Etimologiyasi

tahrir

„Iris“ nomini XX asrning boshlarida Sankt-Peterburgda ishlagan fransuz qandolatchisi Mornais bergan. Sutli shirinliklar partiyasining bunday nomlanishiga ularning tuzilishi iris barglari bilan oʻxshashligi sabab boʻlgan deb ishoniladi[2]. Rossiyada „taffi“ oʻlaroq ham tanilgan[3][4][5].

Irisning turlari

tahrir

Tayyorlashda koʻpincha xushboʻylashtiruvchi va quyuqlashtiruvchi moddalar: un, soya oqsili, kunjut urugʻi, maydalangan yeryongʻoq va boshqalar qoʻshiladi. Iris tayyor qoʻshimcha bilan toʻldirilib, glazurlanadi.

Tuzilishi va asosiga koʻra quyidagi turlarga boʻlinadi[6]:

  • Quyma yarim qattiq („Zolotoy klyuchik“).
  • Dumaloq.
  • Yarim qattiq.
  • Yumshoq.
  • Yopishqoq („Kis-kis“, „Tuzik“).

Shokoladli yoki vanilli iris ingliz tilida soʻzlashadigan mamlakatlarda fudge deb ataladi. Irisga asoslangan yumshoq sutli shirinlik – „Korovka“ – Polshada yaratilgan. Shoʻr suv taʼmli irislar AQShda esa juda mashhur.

Shakar va sutning yumshoq aralashmasi „varyonka“, yaʼni qaynatilgan quyultirilgan sut deb nomlanadi.

Manbalar

tahrir

Adabiyotlar

tahrir
  • Конфеты ирис // Товарный словарь / Гл. ред. И. А. Пугачев. — М. : Госторгиздат, 1958. — Т. 4. — Стб. 152—155.