Ivan Grigoryevich Rashevskiy (ukraincha: Іва́н Григо́рович Раше́вський; 1849-yil 27-yanvar, Chuguyev, Zmiyev uyezdi, Xarkov viloyati — 1921-yil 21-iyul, Chernigov) — ukrainalik rassom, haykaltarosh, tanqidchi va sanʼatshunos. Chernigov ukrain qadimiy yodgorliklari muzeyi direktori, Chernigov jamoat kutubxonasi asoschilaridan biri, Chernigovda Taras Shevchenkoning birinchi yodgorligini oʻrnatish tashabbuskori .

Ivan Rashevskiy
Tavalludi 27-yanvar 1849-yil
Chuguyev, Zmiyev uyezdi, Xarkov viloyati, Rossiya imperiyasi
Vafoti 21-iyul 1921-yil(1921-07-21)
(72 yoshda)
Chernigov, Ukraina SSR
Fuqaroligi Rossiya imperiyasining bayrogʻi Rossiya imperiyasi SSSR bayrogʻi SSSR
Kasbi rassom, haykaltarosh, tandiqchi, sanʼatshunos

Biografiyasi

tahrir

1849-yil 27-yanvarda Xarkov viloyatining Chuguyev shahrida tugʻilgan[1]. Rashevskiylar oilasi Chernigov viloyati Velikiye Osnyaki qishlogʻida mulkka ega boʻlganligi sababli, rassomning hayotining koʻp qismi getmanlar davri bilan bogʻliq boʻlgan. 1873-yilda Kiyevdagi Avliyo Vladimir universitetining yuridik fakultetini tugatgandan soʻng[1], Imperator Badiiy akademiyasiga erkin tinglovchi sifatida oʻqishga qabul qilingan. Kasbi peyzajchi rassom. Shu bilan birga, Rashevskiy Parijga tashrif buyurgan. 1875-yilda akademiyani tark etib, Ukrainaga, Chernigovga qaytib keladi. 1876—1879-yillarda Chernigov zemstvo kengashining aʼzosi, shuningdek, kelishtiruvchi sudya lavozimida ishlagan. Kiyev, Sankt-Peterburg, Chernigov shaharlarida oʻtkazilgan koʻplab koʻrgazmalarda faol ishtirok etgan[1]. Asosan kolleksiya yigʻish bilan shugʻullangan. Uning kollektsiyasidan Ilya Repin, Vasiliy Surikov, Mixail Juk rasmlari, shuningdek, idishlar va kashtachilik mahsulotlari joy olgan. 1908-yilda Rashevskiy chet elga sayohatga ketadi va sayohat paytida, yaʼni Qora dengizdan Gretsiyagacha boʻlgan hududlarda bolib, u yerlarda bir qancha rasmlarni yaratadi: „Bosfor“ (1908), „Sokrat qamoqxonasi“ (1908) va boshqalar. 1912-yilda Chernigov ukrain qadimiy yodgorliklari muzeyining saqlovchisi, keyinchalik esa direktori boʻladi. Umrining soʻnggi yillarini Chernigovda T. G. Shevchenko haykali oʻrnatish ustidagi ishga bagʻishlaydi. Ivan Rashevskiy 1921-yil 20-iyuldan 21-iyulga oʻtar kechasi vafot etadi, Voznesenskaya cherkovi qabristoniga dafn etilgan[2].

Ijodiy merosi

tahrir

Ukraina Tasviriy sanʼat akademiyasi tomonidan taqdim etilgan Ivan Grigoryevich Rashevskiy asarlari katalogida jami 170 dan ortiq buyumlar qayd etilgan[3][4]. Ulugʻ Vatan urushi yillarida Ivan Rashevskiyning koʻplab asarlari yoʻqolgan[1], hozirda Ukraina Milliy sanʼat muzeyi, Taras Shevchenko milliy muzeyi, shuningdek, Chernigov muzeylari va shaxsiy kolleksiyalarda 40 ga yaqin asarlari saqlanmoqda[5]. Rashevskiyning mashhur asarlariga „Po Desne“ (1889), „Desn“, „K ekzamenu“, „Prud v sadu“ (1892), „V krestyanskom dome“, „Na Spasa“ (1900) rasmlari, „Portretnaya skulptura muzikanta Dlusskogo“ (1889), „Poprishchin“ (1892) haykallari, T. Shevchenko haykali uchun loyihalari (1921) kiradi.

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 „Иван Григорьевич Рашевский“. Qaraldi: 2024-yil 28-may.
  2. Цей факт встановлено завдяки повідомленню наукового співробітника Чернігівського історичного музею Є. М. Шпілевського, який знайшов некролог про І. Г. Рашевського в чернігівській газеті «Известия» за 1921 р.
  3. Карнабіда А. А. (2003). „Іван Рашевський — про що свідчать документи“ (ukrain). № 40. Гарт. 14-bet. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  4. Карнабіда А. А. Іван Рашевський — про що свідчать документи / А. А. Карнабіда // Гарт. — № 40. — 23 вересня 2003. — С. 14
  5. Іван Рашевський. Каталог творів , Музейний простір, 6 вересня 2006