Kazak Klit

Kazak Klit (Xlit, inglizcha: Khlit the Cossack) — amerikalik yozuvchi va tarixchi Garold Lambning xuddi shu nomdagi kazak qahramoniga bagʻishlangan adabiy asarlar sikli.

Qahramon

Lembning taʼrifiga koʻra, olam kezuvchi kazak Klitning Amerika romanining stereotipik qahramonlari bilan hech qanday aloqasi yoʻq: u jazman qahramon emas, yosh emas va oʻzini yomon tutmaydi, oʻquvchining koʻziga tushmaydi. U ajoyib chavandoz, shuningdek, buyuk qilichboz. U ajralmaydigan qilichning oʻzi alohida hikoya uchun mavzu boʻlib, Klit oʻzining sarguzashtlari davomida aytib beradigan qiziqarli oʻtmishga ega. U qoʻpol va injiq va shu bilan birga, u qoʻlidan kelsa, begunohni himoya qiladi. U qurol-yarogʻ adolatiga qatʼiy ishonadi va namozga koʻp vaqt ajratmasa ham, eʼtiqodiga sodiq. Oʻtkir aqli unga koʻp xiyonat va fitnalarda omon qolishga yordam beradi.

Sarguzashtlarining boshida Klit allaqachon bir oz qarigan va kazak akalarining iltimosiga koʻra kazaklar xizmatini tark etishga majbur boʻladi, ular boshliq boʻlib qolish uchun uni keksa deb hisoblashadi. Ammo Klit umrining qolgan qismini xizmatni tark etgandan keyin monastirga ketgan boshqa kazaklar bilan monastirda oʻtkazishga tayyor emas, shuning uchun u sarguzashtlarni qidirish va dunyoni koʻrish uchun yoʻl oladi.

„Pulpdom“ jurnali uchun yozgan maqolasida El Lyubek Klit tashrif buyurgan mamlakatlarni shunday tasvirlaydi: "Klit Markaziy Osiyoni aylanib chiqqandan soʻng forslar, turkmanlar, oʻzbeklar, qalmiqlar, xitoylar, rajputlar, arablar bilan uchrashadi — koʻpincha ularni qilich bilan ulugʻlaydi. U Baykal koʻli boʻylab sayohat qiladi, Samarqand, Hindiston, Panjob va Kashmir, Xitoy, Kerulan daryosi, Tibet, Afgʻonistonga tashrif buyuradi.

Hikoyalar sikli

Hikoyalar 1917-1926-yillar orasida Amerikaning mashhur Adventure adabiy jurnalida nashr etilgan va Boris Godunov davridagi Zaporojye kazaki Klitning hayoti va sarguzashtlariga bagʻishlangan.

Zaporojye kazak (chapda), A. Burunova rasmi

1. 1. Khlit (1917)
   2. Wolf’s War (1918)
   3. Tal Taulai Khan (1918)
   4. Alamut (1918)
   5. The Mighty Manslayer (1918)
   6. The White Khan (1918)
   7. Changa Nor (1919)
   8. Roof of the World (1919)
   9. The Star of Evil Omen (1919)
   10. The Rider of the Gray Horse (1919)
   11. The Lion Cub (1920)
   12. Law of Fire (1920)
   13. The Bride of Jagannath (1920)
   14. The Masterpiece of Death (1920)
   15. The Curved Sword (1920)
   16. Bogatyr (1925)
   17. White Falcon (1925)
   18. The Winged Rider (1926)
   19. The Wolf Master (1926)

Taʼsiri

Robert Govard, Konan va boshqa koʻplab qahramonlarning yaratuvchisi, Lembni oʻzining sevimli muallifi sifatida keltirgan va uning ijodida Lembning taʼsirini Govardning baʼzi hikoyalarida koʻrish mumkin. Baʼzi asarlar, masalan, „Murtadlar“ kazaklarning sarguzashtlarini tasvirlaydi. Konanning oʻzi bir muncha vaqt xayoliy Xayboriya davrida „tarixdan oldingi“ Zaporojya kazaklarining getmanı boʻlgan. Biroq, Govardning kazaklar haqidagi eng mashhur asari — bu Joʻrchi soyasi tarixiy romani boʻlib, unda asosiy qahramonlardan biri 1529-yilda Vena jangida turk bosqiniga qarshi kurashgan kazak jangchisi Rogatinolik Sonya. Mashhur komiks muallifi Roy Tomas kazak personajining tavsifini qayta ishlab, uni Konan davridagi jangchi Sonyaga aylantirdi.

Yana qarang

• Maksim Osa

Havolalar

• The Complete Cossack Adventures series
• Heroes Of The Steppes: The Historicals of Harold Lamb
• A Tale of the Wild East
• Украинский дедушка Конана-варвара, газета "День"