Kifoya (kitob)

Kifoya
	; Kifoya 1-2-3-juzlar
Asl nomi	Kifoya sharhi Viqoya
Muallif(lar)	Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf
Muharrir(lar)	Abdumannon To'ychiyev, Barno Saidrahmon
Til	Oʻzbek
Janr(lar)i	diniy-ma'rifiy
Nashr etilgan sanasi	2014, 2017, 2018, 2019, 2020,2021
Nashriyot	Hilol-Nashr
Sahifalar soni	1-juz 584 bet, 2-juz 584 bet, 3-juz 640 bet
ISBN	978-9943-5978-4-6
Keyingisi	2022-yil

Kifoya (Kifoya sharhi Viqoya) — 2014-yilda Oʻrta Osiyo va Qozogʻiston musulmonlari diniy boshqarmasi raisi(1989-1993), muftiy, Xalqlar doʻstligi ordeni sohibi va Islom ulamolari millatlararo itifoq aʼzosi Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf tomonidan yozilgan. Ushbu 3 jildlik kitobning to‘liq nomi „Kifoya sharhi Muxtasari Viqoya“ deb nomlanadi. Kitob mashhur „Muxtasari Viqoya“ning tarjima va sharhidir. „Muxtasari Viqoya“ning asl nomi „Niqoya“ bo‘lib, uning muallifi hijriy 747 sanada vafot etgan mashhur faqih Sodrush-shariy’a Ubaydulloh ibn Mas’ud al-Buxoriydir. Ubaydulloh ibn Mas’ud bu kitobni bobosi Mahmud ibn Sodrush-shariy’aning „Viqoyatur Rivoya fiy masailil Hidoya“ nomli kitobini muxtasar qilish — qisqartish ila yuzaga keltirgan, biroq ahli ilmlar va xalqimiz orasida „Muxtasari Viqoya“ nomi ila mashhur bo‘lib ketgan. „Muxtasari Viqoya“ hanafiy mazhabidagi eng mo‘'tabar kitoblardan biri hisoblanadi^[1]. Zero u hanafiy mazhabdagi asosiy eʼtiborga sazovor bo‘lgan to‘rt matndan biri bo‘lmish „Viqoya“ kitobining muxtasaridir. Shuningdek ushbu kitobdan fiqh ilmining taʼrifi, tarixi, manbalari va ahamiyati haqida, fiqhiy mazhablar va ular o‘rtasidagi ixtiloflar haqidagi maʼlumotlar o‘rin olgan.

Kifoya (1-juz)

Kitobning birinchi juzi „Poklik“ va „Namoz“ kitoblaridan iborat. Bundan tashqari, kitobda fiqh ilmi, toʻrt moʻtabar fiqhiy mazhab, Hanafiy mazhabi haqida toʻliq maʼlumotlar yozib qoldirilgan. Quyida birinchi juzning mundarijasi berilgan.^[2]

Kirish so‘zi
Fiqhning taʼrifi
Fiqh ilmi tarixi
Fiqh manbalari
Fiqhiy mazhablar
Fiqhiy ixtiloflar
Fiqh ilmining ahamiyati
To‘rt mo‘'tabar fiqhiy mazhab
Imom Mmolik va u kishining mazhablari
Imom Shofeʼiy va u kishining mazhablari
Imom Ahmad va u kishining mazhablari
Imom Abu hanifa va u kishining mazhablari
Abu Hanifaning ustozlari
Abu Hanifaning shogirdlari
Abu Hanifaning sifatlari
Abu Hanifaning qadri
Hanafiy mazhabning naql qilinishi
Hanafiy mazhabining tarqalishi
Hanafiy faqihlar tabaqalari
Hanafiy kitoblar martabalari
Baʼzi fiqhiy istilohlar
Bizdagi holat
Ubaydulloh ibn Mas’ud
„Muxtasari viqoya“
Poklik kitobi
Tahoratning farzi
Tahoratning sunnatlari
Tahoratning mustahabi
Tahorat odoblari
Tahoratning makruhlari
Tahoratni buzuvchilar
Fuslning farzi
Fuslning sunnatlari
Fuslni vojib qiluvchi narsalar
Sunnat g‘usllar
Suvlarning turlari
Tahoratga yaramaydigan suvlar
Terini oshlash hukmlari
Quduqlarning hukmlari haqidagi fasl
Beshinchi qaror
Ortgan suvning hukmi
Tayammum bobi
Tayammumning tarzi
Tayammumni buzuvchilar
Maxsi va taxtakachga mash tortish haqidagi fasl
Maxsiga tortilgan mashning sindiruvchilari
Hayz bobi Nifos hukmlari Istehoza hukmlari
zrlilarning hukmlari
Najaslar bobi
Istinjoning hukmlari
Xalo odoblari
Namoz kitobi
Namozning hikmatlari
Namozning vaqtlari
Mustahab vaqtlar
Makruh vaqtlar
Azon bobi
Robitatul olamil islomiy huzuridagi Islom
Fiqhi Akademiyasining to‘qqizinchi majlisi
hijriy 1406 yilda chiqargan qaroridan ko‘chirma
Namozning shartlari
Avrat masalasi
Qibla masalasi
Niyat masalasi
Namozning sifati bobi
Namozning vojiblari
Namozning sunnat va mustahablari
Namozning sifati
Imom ovoz chiqarib qiroat qiladigan
Namozlar haqidagi fasl
Jamoat namozi haqidagi fasl
Namozda tahorati ketgan kishi haqidagi fasl
Namozda biror narsa bo‘lsa, o‘rniga imom qo‘yishning kayfiyati
Namozni buzadigan va unda makruh bo‘lgan narsalar fasli
Namozni buzuvchi narsalar
Namozda makruh narsalar fasli
Sutra haqida Vitr va nafllar fasli
Ramazon oyidagi vitr namozlarida hanafiy
kishining haramayn imomlariga iqtido qilishi
Sunnat namozlar haqidagi fasl
Nafl
Taroveh namozi haqidagi fasl
Kusuf, xusuf va istisqo namozi haqidagi fasl
Kusuf va xusuf Istisqo
Farz namozga yetishish
Qazo namozlarni o‘qish fasli
Sajdai sahv haqidagi fasl
Namozdagi shak haqidagi fasl
Sajdai sahvga sabab bo‘ladigan narsalar
Tilovat sajdasi haqidagi fasl
Bemorning namozi haqidagi fasl
Musofirning namozi haqidagi fasl
Namozni jam qilib o‘qish
Juma namozi bobi
Jumaning farzligi haqida
Ikki iyd namozi va tashriq takbirlari fasli
Janozalar bobi
Shahid
Xavf namozi
Kaʼbada namoz o‘qish

Kifoya(2-juz)

Kitobning ikkinchi juzi islomning uchinchi, toʻrtinchi, beshinchi ustuni boʻlgan „Zakot“, „Roʻza“ va „Haj“ kitoblaridan iborat. Quyida uning mundarijasi berilgan.^[3]

Zakot kitobi
Zakotning farzligi va fazilati haqida
Chorvaning zakoti
Tuyadan olinadigan zakot jadvali
Qoramol zakoti
Qoramol zakoti jadvali
Qo‘yning zakoti
Qo‘ydan olinadigan zakot jadvali
Otning zakoti
Zakoti berilmaydigan hayvonlar
Zakotga olinadigan hayvonlar
Tilla va kumushning zakoti
Naqd puldan olinadigan zakot
Puldan zakot qanday chiqariladi?
Tijorat mollari zakoti
Tijorat molidan qiymatini zakotga chiqarish
Nisob kamayishi masalasi
Tushgan foydadan zakot beriladimi?
Turli boyliklar bir-biriga qo‘shiladi
Tilla-kumush buyumlar, idishlar va taqinchoqlar zakoti
Ayol kishining tilla va kumush taqinchoqlari zakoti Ushrchining vazifasi
Kon — yer osti boyliklari zakoti
Suvosti boyliklari zakoti
Qimmatbaho toshlar zakoti
Asal va yerdan chiqqan ziroatlarning zakoti
Hayvonot mahsulotlaridan zakot olinadimi?
Ziroat mahsulotlari zakoti
Ushriy va xarojiy narsalar
Zakot beriladigan o‘rinlar
Qalblari ulfat qilinganlar sinfi
Zakot haqdorlarga qanday bo‘linadi?
Zakotni quyidagilarga berib bo‘lmaydi
Zakot berishda xato qilsa nima bo‘ladi?
Sadaqai fitr
Fitrning vojib bo‘lish shartlari
Zakotga oid turli masalalar
Zakot beruvchiga xos odoblar
Zakot oluvchiga xos odoblar
Ro‘za kitobi
Ro‘zaning turlari
Ro‘za tutish qachon lozim bo‘ladi?
Ro‘zaning shartlari
Ro‘zani buzadigan narsalar
Qazo va kafforat vojib bo‘ladigan holatlar
Qazo tutish lozim bo‘ladigan holatlar
Ro‘zani buzmaydigan narsalar
Ro‘zadorga makruh bo‘lgan narsalar
Ro‘zaning mustahablari
Ro‘za tutmaslikka ruxsatlilar
Eʼtikof
Haj kitobi
Hajning farzlari
Hajning vojiblari
Hajning sunnatlari
Haj oylari
Umraning ahkomlari
Miyqotlar
Mazkur yerlar aholisining miyqoti Hildir
Hajning odob va sunnatlari
Ifrod haji
Ehrom man qiladigan narsalar
Ehromda joiz narsalar
Talbiya aytish
Haj amallari
Makkaga kirganda
Haj amiri xutbalari
Minoga chiqish
Arafotda
Muzdalifada
Birinchi hayit kuni amallari
Ziyorat tavofi
Tashriq kunlari amali
Makkaga tushish
Vido tavofi
Ayolning haji
Arafotda vuqufdan qolgan shaxs
Qiron haji haqidagi fasl
amattu'
Makkalik va uning hukmidagilar fasli
Jinoyatlar
Ehsor haqidagi fasl
Badal haj
diy va undan yeyish
Nikoh kitobi
Nikoh kitobi
Nikohi harom bo‘lgan ayollar
Nikohi vaqtinchalik harom bo‘lgan ayollar
Sahih nikohlar
Nodurust nikohlar
Valiylar va tenglik haqidagi fasl
Kufu' — tenglik masalasi
Fuzuliyning nikohi
Mahr va uning hukmlari haqidagi fasl
Qul va g‘ayridinning nikohi
Xotinlar orasidagi taqsim haqida
Emizish haqidagi fasl
Taloq kitobi
Eng yaxshi taloq
Sunniy taloq
Bid’iy taloq
Ochiq-oydin taloq
Kinoyali taloq
Taloqni tafviyz qilish haqidagi fasl
Taʼliq haqidagi fasl
Qo‘shimcha maʼlumotlar
Qochuvchi bemorning talog‘i haqidagi fasl
Raj’at haqidagi fasl
Iylo haqidagi fasl
Xulu' haqidagi fasl
Zihor haqidagi fasl
Li’on haqidagi fasl
Jinsiy ojiz haqidagi fasl
Idda haqidagi fasl
Bolani qaramog‘iga olish
Xulosa
Nasab sobit bo‘lishi haqidagi fasl
Nafaqa, kiyim va maskan haqidagi fasl
Mamlukning nafaqasi

Kifoya (3-juz)

Kitobning uchinchi juzi „Qul ozod qilish“, „Qasamlar“, „Savdo“, „Ijara“, „Garov“, „ Vaqf“ va shu kabi fiqhiy masalalar haqida kitoblardan iborat. Quyida uning mundarijasi berilgan.^[4]

Qul ozod qilish kitobi
Qasamlar kitobi
Qasamning kafforati
Kirish, chiqish va boshqa narsalarni qilish yoki qilmaslikka qasam ichish haqida
Gap qasami haqidagi fasl
Savdo kitobi
Ixtiyor sharti
Fasx — savdoni buzish
Ko‘rish xiyori haqidagi fasl
Ayb xiyori haqidagi fasl
Sahih, botil, fosid va makruh savdo
Iqola fasli
Ribo fasli
Ko‘char mulk savdosi haqidagi fasl
Huquqlar bobi
Fuzuliy savdosi
Salam fasli
Salamning shartlari
Istisnoʻ fasli
Turli masalalar
Sarf fasli
Shuf’a kitobi
Shuf’ani buzuvchi sabablar
Taqsimlash kitobi
Hiba kitobi
Hibadan qaytish
Umroning hukmlari
Ruqboning hukmlari
Ijara kitobi
Ijaraning sahihligi shartlari
Ijarani buzadigan narsalar haqidagi fasl
Ibodatlar uchun ijaraga olish haqida
Maʼsiyatlarga ijara hukmi haqidagi fasl
Ishchining zomin bo‘lishi haqidagi fasl
Xos ishchi hukmlari haqidagi fasl
Ijarani bekor qilish haqidagi fasl
Oriya kitobi
Vadiy’a kitobi
Fasb kitobi
Garov kitobi
Sheriklik narsani garovga qo‘yish haqidagi fasl
Garovga qo‘yilgan narsani tasarruf qilish va unga tajovuz qilish haqidagi fasl
Kafolat kitobi
Havola kitobi
Vakolat kitobi
Oldi-sotdida vakil haqidagi fasl
Shirkat kitobi
Mufovaza shirkati
Inon shirkati
Ishchilar shirkati
Vujuh shirkati
Shirkat to‘g‘ri bo‘lmaydigan narsalar
Shirkatni botil qiladigan narsalar
Sheriklardan biri boshqalarining zakotini berishi
Muzoraba kitobi
Muzorabaning hukmi
Muzoraʼa kitobi
Musoqot kitobi
Qarovsiz yerlarni o‘zlashtirish kitobi
Shirb haqidagi fasl
Vaqf kitobi
Yerning vaqfi
Karohiyat kitobi
Yemoq va ichmoq haqida
Xulosa
Tilla va kumushdan foydalanish
Kiyim haqida
Ayol va erkak avrati chegarasi
Turli masalalar
O‘yinlar
Narx-navo haqida
Xabar qabuli
Har xil masalalar
Ichimliklar kitobi
So‘yishlar kitobi
So‘yuvchining shartlari
Kushxonalardagi yangicha so‘yishlar haqida
Xulosa
Qurbonlik kitobi
Ov kitobi
Tashlandiq bola va topilmalar kitobi
Topib olingan narsa haqidagi fasl
o‘qolgan shaxs haqida kitob
Qozilik kitobi
Shohidlik kitobi
Guvohlikning qabul qilinishi va qilinmasligi haqidagi fasl
Guvohliknig qaytish haqidagi fasl
Iqror kitobi
Daʼvo kitobi
Ikki taraflama qasam ichish haqidagi fasl
Sulh kitobi
Jinoyatlar kitobi
Qatl — odam o‘ldirish
Qasos olinadigan holatlar
Diyalar kitobi
Kallaga yetkazilgan jarohat haqidagi fasl
Yo‘lda paydo qilinadigan narsa haqidagi fasl
Hayvonning jinoyati haqidagi fasl
Qasoma fasli
Diyalar haqidagi fasl
Majburlash kitobi
Hajr kitobi
Vasiyatlar kitobi
Turli masalalar
Robitatul olamil islomiy huzuridagi
Islom Fiqhi Akademiyasi qarorlari
Naslni cheklash haqida shariat hukmi
Sunʼiy urchitish haqidagi qarordan ko‘chirma
Aʼzolarni ko‘chirish haqida
O‘likning jasadini yorish haqida
Vafotni aniqlash va insonning jismidan hayotni tutib turuvchi jihozlarni olish haqida
Erkakni ayolga aylantirish va aksincha qilish haqida
Aybli holdagi homilani tushirib yuborish haqida
Pul birliklarini bir-biriga sotish haqida
Muzoraba shirkatida mol egasining foydasi maʼlum miqdor mol bilan belgilanishi joizmi?
Tavarruq savdosining hukmi
Halol va harom aralashgan mol haqida
Turli masalalar
Kosmetik jarrohlik va uning hukmi
Manbalar ro‘yxati

Manbalar

Adabiyotlar

Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf. Kifoya 1-juz. Toshkent: Hilol nashr, 2021 — 584-bet. ISBN 978-9943-5978-4-6.
Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf. Kifoya 2-juz. Toshkent: Hilol nashr, 2021 — 584-bet. ISBN 978-9943-5978-4-6.
Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf. Kifoya 3-juz. Toshkent: Hilol nashr, 2021 — 640-bet. ISBN 978-9943-5978-4-6.

Havolalar

[1] „Muxtasarul Viqoya“.

[2] „Kifoya 1-juz“.

[3] „Kifoya 2-juz“.

[4] „Kifoya 3-juz“.

[1]

[2]

[3]

[4]