Kurt Gödel

avstriyalik matematik va faylasuv

Kurt Gödel (talaffuzi: Kurt Gyodel) (28-aprel 1906-yil – 14-yanvar 1978-yil) – avstriyalik matematik va faylasuf. Gödel Aristotle va Gottlob Frege bilan bir qatorda tarixdagi eng muhim mantiqchilardan biri hisoblanadi. 20-asr ilmiy va falsafiy tafakkuriga katta taʼsir koʻrsatgan. Bu davrda Bertrand Russell[2] , Alfred North Whitehead[2] va David Hilbert kabi olimlar Richard Dedekind, Georg Cantor va Frege kabilarning oldingi ishlariga asoslanib, matematika asoslarini oʻrganish uchun mantiq va toʻplamlar nazariyasi nazariyasidan foydalanayotgan boʻlgan.

Kurt Gödel
Tavalludi 28-aprel 1906-yil
Brno, Avstriya-Vengriya imperiyasi
Vafoti 14-yanvar 1978-yil(1978-01-14)
(71 yoshda)
Princeton (New Jersey), AQSh
Fuqaroligi
Sohasi
Institutlar Malaka oshirish instituti
Tezis sarlavhasi Über die Vollständigkeit des Logikkalküls
Akademik rahbarlari Hans Hahn
Mashhur ishlari Gödelning toʻliqsizlik teoremalari
Gödelning toʻliqlik teoremalari
Gödel logikasi
Gödel–Dummett logikasi Gödelning β funksiyasi
Mukofotlari

Gödel 1951-yilda Albert Einstein mukofotiga sazovor boʻlgan (Julian Schwinger bilan). 1974-yilda esa Milliy fan medali bilan taqdirlangan[3].

Bolaligi

tahrir

Gödel 1906-yilning 28-aprelida Avstriya-Vengriyaning Brünn shahrida (hozirgi Brno, Chexiya Respublikasi) nemis tilida soʻzlashuvchi Rudolf Gödel (1874–1929) oilasida tugʻilib, yirik toʻqimachilik firmasining boshqaruvchi direktori va uning qisman egasi boʻlgan. Marianne Gödel (née Handschuh, 1879–1966). U tugʻilgan paytda shaharda nemis tilida soʻzlashuvchi koʻpchilik, jumladan, ota-onasi ham bor edi. Uning otasi katolik, onasi protestant boʻlgan. Kurt Gödelning ajdodlari koʻpincha Brünnning madaniy hayotida faol boʻlgan. Misol uchun, uning bobosi Jozef Gödel oʻz davrida mashhur qoʻshiqchi boʻlgan va bir necha yillar davomida Brünner Männergesangverein (Brünn erkaklar xor uyushmasi) aʼzosi edi.

Manbalar

tahrir
  1. Kreisel, G. (1980). "Kurt Godel. 28 April 1906–14 January 1978". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society 26: 148–224. doi:10.1098/rsbm.1980.0005. 
  2. 2,0 2,1 For instance, in their "Principia Mathematica (Stanford Encyclopedia of Philosophy edition).
  3. „The President's National Medal of Science: Recipient Details | NSF – National Science Foundation“. www.nsf.gov. Qaraldi: 2016-yil 17-sentyabr.