Laura Lane Welch Bush (qizlik familyasi:Welch;1946-yil 4-noyabrda tugʻilgan) — amerikalik oʻqituvchi, kutubxonachi va yozuvchi, 2001—2009-yillarda Amerika Qoʻshma Shtatlarning birinchi xonimi.[1][2][3] Bush avvalroq 1995-yildan 2000-yilgacha Texasning birinchi xonimi lavozimida ishlagan. U sobiq prezident George W. Bushning rafiqasi.

Laura Bush

Amerika Qo'shma shtatlarining birinchi xonimi
Tavalludi
Laura Lane Welch

1946-yil 4-noyabr
Midland, Texas, AQSh
Fuqaroligi AQSh
Taʼlimi Southern Methodist universiteti,Texas universiteti
Turmush oʻrtogʻi George W. Bush,1977-yil turmush qurgan
Otasi Harold Welch
Onasi Jenna Welch
Imzosi

Bush Midlandda (Texas) tugʻilgan.1968-yilda Southern Methodist universitetida bakalavr darajasini tamomlagan va oʻqituvchi boʻlib ishlagan. Ostindagi Texas universitetida kutubxonachilik boʻyicha magistrlik darajasini olgandan soʻng, u kutubxonachi boʻlib ishga qabul qilindi.

Bush boʻlajak turmush oʻrtogʻi George Bush bilan 1977-yilda tanishgan va ular oʻsha yilning oxirida turmush qurishgan. 1981-yilda er-xotinning egizak qizlari dunyoga keladi.U eri bilan 1978-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari Kongressiga, keyinroq esa Texasdagi gubernatorlik kampaniyasi uchun saylovda qatnashgan.

Texasning birinchi xonimi sifatida Bush sogʻliqni saqlash, taʼlim va savodxonlikka qaratilgan koʻplab tashabbuslarni amalga oshirdi. 1999—2000-yillarda u eriga prezidentlik uchun saylovoldi tashviqotida turli yoʻllar bilan yordam bergan, masalan, 2000-yilgi Respublikachilar milliy qurultoyida asosiy nutq soʻzlagan va xalqning eʼtiborini qozongan. 2001-yil 20-yanvarda eri prezident sifatida inauguratsiya qilinganidan keyin u Texasning birinchi xonimga aylandi.

Gallup tashkiloti tomonidan eng mashhur birinchi xonimlardan biri sifatida saylangan Bush oʻz faoliyati davomida milliy va global muammolar bilan shugʻullangan.[4] U 2001-yilda yillik Milliy kitob festivalini tashkil etish orqali taʼlim va savodxonlikni targʻib qilishda davom etdi[5] va butun dunyo miqyosida taʼlimni ragʻbatlantirdi. U, shuningdek, The Heart Truth va Susan G. Komen for the Cure tashkilotlari orqali ayollar muammolarini ilgari surdi. U OIV/OITS va bezgak haqida xabardorlikka qaratilgan xorijiy safarlarida Qoʻshma Shtatlar vakili sifatida qatnashdi.

Yoshlik yillari va karyerasi

tahrir

Uning otasi dastlab quruvchi va keyinchalik muvaffaqiyatli koʻchmas mulk ishlab chiqaruvchisi biznesmen boʻlgan, onasi esa otasining biznesida buxgalter boʻlib ishlagan.[6][7] Dastlab, ota-onasi uni oʻqishga undashgan va bu uning oʻqishni yaxshi koʻrishiga olib kelgan.[6] U shunday dedi: „Men uyda (oʻqish qanchalik muhimligini) onamdan bilib oldim. Kichkinaligimda onam menga ertak oʻqib berardi. Oʻshandan beri men kitoblarni yaxshi koʻraman va kutubxonaga boraman. Yozda men tushdan keyin kutubxonada kitob oʻqishni yoqtirardim“.[8] Bush, shuningdek, ikkinchi sinf oʻqituvchisi Sharlin Gnagiga uning taʼlimga qiziqishini ilhomlantirgani uchun minnatdorchilik bildirgan.

U Midlenddagi James Bowie boshlangʻich maktabi, San-Jasinto oʻrta maktabi va Robert E. Li oʻrta maktabida oʻqigan.[9] U 1964-Dallasdagi Southern Methodistuniversitetiga oʻqishga kirdi. 1968-yilda taʼlim yoʻnalishi boʻyicha bakalavr darajasini olgan.

Universitetni tugatgandan soʻng, u oʻz faoliyatini Dallas mustaqil maktab okrugidagi Longfellow boshlangʻich maktabida maktab oʻqituvchisi sifatida boshladi. Keyin u 1972-yilgacha Hyustondagi Hyuston mustaqil maktab okrugi boʻlgan Jon Kennedi boshlangʻich maktabida uch yil dars berdi.

1973-yilda Bush Ostindagi Texas universitetida kutubxonashunoslik boʻyicha magistr darajasini oldi. Tez orada u Hyuston jamoat kutubxonasidagi Kashmir bogʻlari filialida kutubxonachi boʻlib ishga kirdi. Keyingi yili u yana Ostinga koʻchib oʻtdi va 1977-yilgacha Ostin mustaqil maktab okrugidagi Douson boshlangʻich maktabida kutubxonachi boʻlib ishladi. U 2003-yilda ish tajribasi haqida shunday dedi: „Men oʻqituvchi va kutubxonachi boʻlib ishladim va oʻqish maktabda va hayotda qanchalik muhimligini angladim.“

Shaxsiy hayoti

tahrir

U George Bush bilan 1977-yil iyul oyida tanishgan. U sentyabr oyining oxirida unga turmush qurishni taklif qildi va ular oʻsha yilning 5-noyabrida, Laura 31 yoshga toʻlganidan keyingi kun turmush quradilar.[10]

 
Laura va George Bush qizlari Jenna va Barbara Bush bilan, Kennebunkport, 1990 yil

1981-yil 25-noyabrda Laura Bush egizak qizlari Barbara va Jennani dunyoga keltirdi. Laurada hayot uchun xavfli preeklampsiya (toksemiya) paydo boʻlganligi sababli, egizaklar Texasning Dallas shahridagi Baylor universiteti tibbiyot markazida favqulodda sezaryen boʻlimidan besh hafta oldin tugʻilgan.

Yiliga bir necha marta Bush va uning eri oʻzlarining keng tarqalgan oilaviy mulkiga, Walker nuqtasi nomi bilan mashhur Bush majmuasiga sayohat qilishadi. Meyn, Kennebunkport shahrida joylashgan bu majmuada 100 yildan beri Bushning oilaviy yigʻinlari oʻtkazib kelinmoqda.[11][12]

Texasning birinchi xonimi

tahrir

Bush eri Texas gubernatori etib saylanganidan soʻng 1995-yil 17-yanvardan 2000-yil 21-dekabrgacha shu shtatning birinchi xonimi boʻldi.

Gubernator saroyida ishlagan yillari davomida u birorta ham rasmiy tadbir oʻtkazmagan boʻlsa-da, Laura ayollar va bolalar ishlari, jumladan, sogʻliqni saqlash, taʼlim va savodxonlik masalalari boʻyicha faol boʻlgan.

U 1995-yilda Texas kitob festivalini tashkil etish orqali jamoat kutubxonalari uchun pul yigʻdi. U „Birinchi xonimning oilaviy savodxonligi“ loyhasi orqali oilalarni birgalikda kitob oʻqishga undadi.[13] Bush qarovsiz yoki zoʻravonlikka uchragan bolalar uchun favqulodda xizmatlar koʻrsatish maqsadida shtat boʻylab „Kamalak xonalari“ ni yaratdi.[14] Bu orqali u bolalarni himoya qilish xizmatlarini qoʻllab-quvvatlash uchun „Adopt-a-Caseworker“ dasturini ilgari surdi.[14] U oʻz mavqeidan Altsgeymer kasalligi va koʻkrak saratoni haqida xabardorlikni targʻib qilish uchun foydalangan.[14]

Amerika Qoʻshma Shtatlarining birinchi xonimi

tahrir

Birinchi xonim sifatida Bush milliy va xalqaro miqyosda bolalar va ayollarn muammolarini hal qilish masalalarida ishtirok etgan.[15] Uning asosiy targʻibot ishlari orasida taʼlim va ayollar salomatligi bor edi.[15]

Taʼlim va bolalar

tahrir

2001-yilda oʻqish va taʼlimni rivojlantirish uchun u Kongress kutubxonasi bilan hamkorlikda yillik Milliy kitob festivalini oʻtkazdi. 2002-yil yanvar oyida Bush Senatning Taʼlim boʻyicha qoʻmitasi oldida guvohlik berib, oʻqituvchilarning ish haqini oshirishni va Head Start dasturlari uchun yaxshi oʻqitishni soʻradi. Maktablarda Amerika vatanparvarlik merosini targʻib qilish uchun u Milliy madhiya loyihasini boshlashga yordam berdi. 2006-yilda Bush va ommaviy axborot vositalari rahbarlari Katrina va Rita toʻfoni vayron qilgan Fors koʻrfazi qirgʻogʻidagi maktab kutubxonalari uchun 500 000 AQSh dollari miqdorida grant ajratish uchun birgalikda ishladilar.[16]

 
Ruminiyalik bolalar Prezident va xonim bilan salomlashmoqda. Bush Buxarestga qoʻnganida, 2002-yil
 
Birinchi xonim Des Moines shahridagi beshinchi sinf oʻquvchilari bilan kulmoqda, 2005-yil

Keyinchalik oʻz faoliyati davomida u Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan Savodxonlik oʻn yilligidagi faxriy elchisi deb sharaflangan.[17]

Ayollar salomatligi va huquqlari

tahrir

U eʼtibor qaratgan masalalardan yana biri ayollar salomatligi va farovonligi bilan bogʻliq edi. U Ayollar salomatligi uchun ikkita yirik kampaniyada ishtirok etdi.

 
Laura Bush Abu Dabi, Birlashgan Arab Amirliklari, 2007- yil 22-oktyabrda koʻkrak bezi saratoni bilan bogʻliq muammolarga bagʻishlangan „Pushti majlis“ forumi aʼzolari bilan uchrashmoqda.[18]

2001-yil noyabr oyida u prezidentdan tashqari har hafta prezidentlik radiosiga murojaat qilgan birinchi odam boʻldi. U fursatdan foydalanib, AQShning Afgʻonistonga bostirib kirishi oldidan Afgʻonistondagi ayollarning ahvolini muhokama qilib, „Ayollarga shafqatsiz zulm qilish terrorchilarning asosiy maqsadidir“ dedi. Uning soʻzlari AQShning Afgʻonistondagi aralashuvidan maqsadini ochib berdi va bu uning maʼmuriyatdagi eng mashhur nutqlaridan biriga aylandi.[19] 2002-yil may oyida u Ozodlik radiosi orqali Afgʻoniston xalqiga nutq soʻzladi. 2005-yil mart oyida u birinchi xonim sifatida ushbu mamlakatga uchta sayohatdan birinchisini qildi.[19]

Xorijiy davlatlarga sayohatlar

tahrir
 
Laura Bush 2007-yilgi Afrika safari doirasida Zambiyalik Rafael Lungo bilan suhbatlashmoqda

Birinchi xonim sifatida u Afrikaga besh marta sayohat qildi.[20] Ularning maqsadi, asosan, Bush maʼmuriyatining global epidemiyalarga qarshi kurashish tashabbusi doirasida OIV/OITS va bezgak haqida xabardorlikni oshirish edi, lekin Bush ayollar uchun taʼlim va keng imkoniyatlar zarurligini ham taʼkidladi.[21] U Prezident Bushning OITSga yordam berish boʻyicha Favqulodda Rejasini targʻib qilish va qoʻllab-quvvatlash uchun boshqa mamlakatlarga koʻplab sayohatlar qilgan;[22] bu mamlakatlarga Zambiya (2007),[23] Mozambik (2007),[24] Mali (2007),[25] Senegal (2007),[26] va Gaiti (2008) kiradi.[22]

 
Qirolicha Yelizaveta II va Laura Bush 2007-yilda Bolalar milliy tibbiyot markazida

Kutubxonalar

tahrir
 
Laura Bush va qaynonasi, sobiq birinchi xonim Barbara Bush, 2012-yilda LBJ Prezident kutubxonasida

Bush Amerika kutubxonalari uchun Laura Bush jamgʻarmasini yaratdi.[27] Har yili Laura Bush fondi AQSh maktablariga 1 000 000 AQSH dollaridan ortiq grantlar ajratadi.Bushning 21-asr kutubxonasi dasturi irqi, rangi, milliy kelib chiqishi, jinsi, nogironligi yoki yoshiga qarab kamsitmaydigan teng imkoniyatlar grantidir.[28] 2015-yil may oyida Bush Texasning Ostin shahridagi oltita maktabga 7000 dollar miqdorida grant ajratdi.[29] 2017-yilda „Xarvi“, „Irma“ va „Mariya“ toʻfonlari hamda Kaliforniyadagi oʻrmon yongʻinlari vayronagarchiliklaridan soʻng, jamgʻarma yana oʻz resurslarini tabiiy ofatdan jabr koʻrgan maktablarga kitob toʻplamlarini tiklash uchun bagʻishladi.

Laura V. Bush Ayollar salomatligi instituti

tahrir

2007-yil avgust oyida Texas Tech universiteti sogʻliqni saqlash fanlari markazida Laura V. Bush nomidagi Ayollar salomatligi instituti (LWBIWH) tashkil etildi. Ushbu institut tadqiqot, taʼlim va jamoatchilik bilan aloqalarni ayollar salomatligiga multidisipliner yondashuvda birlashtirishga qaratilgan.[30]

Mukofotlar

tahrir

Birinchi xonim sifatidagi faoliyati davomida va undan keyin Laura Bush bir qator mukofot va unvonlarga sazovor boʻldi. 2002-yil oktyabr oyida Elie Wiesel Insoniyat jamgʻarmasi uning taʼlim yoʻlidagi saʼy-harakatlarini eʼtirof etib, uni taqdirladi.[31] Shuningdek, 2002-yilda u Barbara Uolters tomonidan yilning eng jozibali odami deb topildi.[32]

2005-yil aprel oyida Amerika kutubxonalari assotsiatsiyasi uni Amerika kutubxonalari va kutubxonachilariga koʻrsatgan koʻp yillik yordami uchun mukofotladi[33]

2003-yil 18-oktyabrda u sobiq prezident Gloriya Makapagal Arroyo tomonidan birinchi darajali Gabriela Silang ordeni bilan taqdirlandi, bu uni Prezident George Bushning Filippinga davlat tashrifi chogʻida AQShning birinchi birinchi xonimi unvoniga sazovor qiladi.[34]

U 2006-yil mart oyida Kuvayt -Amerika jamgʻarmasi tomonidan butun dunyo boʻylab bolalarning yashash sharoiti va taʼlimini yaxshilashga koʻmaklashgani uchun mukofot oldi.[35] 2007-yilda u Amerika yutuqlari akademiyasining Oltin plastinka mukofotiga sazovor boʻldi.[36]

Toʻrtta oʻquv muassasasi uning nomiga berilgan: Xyustondagi Pasadena ISD Laura Uelch Bush boshlangʻich maktabi,[37] Ostindan tashqarida, Texasning Travis okrugidagi Leander ISDdagi Laura V. Bush boshlangʻich maktabi,[38] Texasning Lubbok shahridagi Laura Bush oʻrta maktabi (Lubbok-Kuper ISD)[39] va Kosovodagi AQSh harbiy bazasi boʻlgan Kamp Bondsteeldagi Laura Bush taʼlim markazi.[40] U 2008-yilda Xristian Ozodligi xalqaro erkinlik mukofoti bilan taqdirlangan.[41] Bush davlat xizmati uchun Jefferson mukofotlarini tanlash kengashida.[42]

2016-yil noyabr oyida Bush afgʻon ayollari huquqlarini himoya qilish yoʻlidagi yillar davomida qilgan faoliyati uchun Ayollar Demokratiya Tarmogʻidan 10 uchun 10 mukofotiga sazovor boʻldi.[43]

2017-yil may oyida Bush Vashingtonda (Kolumbiya okrugi) tarixni yaratuvchi ayollar mukofoti bilan taqdirlandi[44]

Manbalar

tahrir
  1. „Laura Welch Bush“. The White House.
  2. „Biography of Mrs. Laura Welch Bush“. whitehouse.gov. Qaraldi: 23-iyun 2009-yil.
  3. „Laura Bush First Ladies Biography“. National First Ladies' Library. 2012-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-iyun 2016-yil.
  4. Jones, Jeffery M. „Laura Bush Approval Ratings Among Best for First Ladies“. Gallup Organization (9-fevral 2006-yil). 5-iyul 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-may 2008-yil.
  5. "Laura Bush Announces Foundation and Festival.(wife of President George Bush)." American Libraries (Chicago, Ill.) 32, no. 8 (2001): 16
  6. 6,0 6,1 „Laura Bush Biography“. Advameg, Inc. 13-iyun 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-may 2008-yil.
  7. „Laura Bush: A supportive but behind-the-scenes spouse“. CNN. 14-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-may 2008-yil.
  8. „Mrs. Bush's Remarks at Laura Bush Foundation for America's Libraries Grant Awards“. whitehouse.gov (20-may 2003-yil). 2011-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-may 2008-yil.
  9. „History and research“. George W. Bush Childhood Home, Inc. 2009-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-may 2008-yil.
  10. Bush, Laura. Spoken from the Heart. Scribner, 2010. ISBN 978-1-4391-5520-2.  excerpt available at Oprah.com.
  11. „George W. Bush and Laura Bush adopt a puppy“. CBS News.
  12. „George W. Bush's Election Day surprise: He and Laura Bush adopted a puppy“. The Washington Post.
  13. Hollandsworth, Skip. „Reading Laura Bush.“ Texas Monthly (Austin) 24, no. 11 (1996): 120-121.
  14. 14,0 14,1 14,2 „Texas Governor George W. Bush: An Inventory of First Lady Laura Bush's Files (Part I) at the Texas State Archives, about 1994–1999, bulk 1995–1999“. University of Texas at Austin. 2008-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-may 2008-yil.
  15. 15,0 15,1 „Biography“. whitehouse.gov. 2009-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-may 2008-yil.
  16. "Laura Bush". Encyclopedia of World Biography. 25. Detroit: Gale. 2005. Archived from the original on March 14, 2014. https://web.archive.org/web/20140314022604/http://www.encyclopedia.com/topic/Laura_Bush.aspx. 
  17. „Secretary Spellings Spoke at UNESCO's 'Education for All' Event“. U.S. Department of Education (26-aprel 2006-yil). 29-avgust 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-may 2008-yil.
  18. The White House, Office of the First Lady, First Lady Laura Bush’s Remarks on the U.S.-Middle East Partnership on Breast Cancer Awareness and Research, 22 Oct 2007, U.S. Department of State Archive.
  19. 19,0 19,1 Hudson, Valerie M.. The Hillary Doctrine: Sex and American Foreign Policy. New York: Columbia University Press, 2015 — 36–38, 42, 242, 267-bet. ISBN 978-0-231-16492-4. 
  20. „President and Mrs. Bush Discuss Africa Policy, Trip to Africa“. whitehouse.gov (14-fevral 2008-yil). 10-may 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  21. „HIV/AIDS, Malaria Focus of Laura Bush's Africa Trip“. America.gov (22-iyun 2007-yil). 1-iyun 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  22. 22,0 22,1 „First Lady Laura Bush Tours Haiti To Highlight U.S. HIV/AIDS Programs“. Medical News Today (14-mart 2008-yil). 13-iyun 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  23. „African Health, Education Emphasis of Laura Bush Trip“. America.gov. 6-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  24. „Laura Bush presses AIDS fight in Africa“. USA Today. Associated Press (2007-yil iyul). Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  25. Goss, Addie. „Ahead of First Lady's Visit, A School's Facelift“. NPR (1-iyul 2007-yil). 29-fevral 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  26. Terhune, Lea. „Africa: HIV/Aids, Malaria Focus of Laura Bush's Africa Trip“. AllAfrica.com. United States Department of State (22-iyun 2007-yil). 2007-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  27. „The Laura Bush Foundation for America's Libraries Awards More Than 39.09 Million in Grants to School“. Laura Bush Foundation. 2008-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  28. „LAURA BUSH 21ST CENTURY LIBRARIAN PROGRAM - FY17 NOTICE OF FUNDING OPPORTUNITY“. Institute of Museum and Library Services. 26-sentabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2022-yil.
  29. Weldaw, Kate. „Former first lady Laura Bush donates money to AISD libraries“. kxan.com (18-may 2015-yil). 26-aprel 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2022-yil.
  30. „Laura Bush Institute“. 2013-yil 31-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-sentabr 2018-yil.
  31. „Laura Bush Honored at the Elie Wiesel Foundation for Humanity Award Dinner“. The Elie Wiesel Foundation for Humanity (8-oktabr 2002-yil). 30-oktabr 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-dekabr 2006-yil.
  32. „FilmRise Barbara Walters Picks Amal Clooney As "Most Fascinating Person Of The Year" – Backlash Was Immediate“. FilmRise. 4-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2022-yil.
  33. Murphy. „ALA honors Mrs. Laura Bush for service to libraries“. ALA Washington Office (12-aprel 2005-yil). 2008-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-dekabr 2006-yil.
  34. „Briefer: Honors conferred by the PH gov't on U.S. Presidents and First Ladies“. Official Gazette of the Republic of the Philippines. 12-iyul 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  35. Craighead, Shealah. „News & Policies > March 2006 Images“. whitehouse.gov (8-mart 2005-yil). 2011-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-dekabr 2006-yil.
  36. „Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement“. www.achievement.org. American Academy of Achievement.
  37. „Laura Welch Bush Elementary“. 2011-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-iyun 2010-yil.
  38. „Laura Welch Bush Elementary School“. 2007-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-dekabr 2006-yil.
  39. „Home“. Laura Bush Middle School. Qaraldi: 22-noyabr 2019-yil.
  40. „Camp Bondsteel“. GlobalSecurity (20-oktabr 2006-yil). 1-iyun 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-may 2008-yil.
  41. „First Lady Laura Bush Receives the 2008 Christian Freedom International Freedom Award“. Christian Freedom International. 2008-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-dekabr 2008-yil.
  42. „Jefferson Awards“. 24-noyabr 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  43. „Laura Bush receives award for work on behalf of Afghan women, urges Trump to continue efforts“. The Dallas Morning News (22-noyabr 2016-yil).
  44. „George W. Bush's grandkids have odd nickname for him“. Aol.News.