Leonid Nikolayevich Andreyev (21- avgust 1871-yil, Oryol, Rossiya imperiyasi1919-yil 12-sentyabr, Neivola, Finlandiya) – rus yozuvchisi va dramaturgi. Rus adabiyoti kumush asrining yorqin yozuvchilaridan biri. Andreyev rus ekspressionizmining asoschisi hisoblanadi. Uning ijodiy uslubi o‘ziga xos bo‘lib, turli adabiy yo‘nalishlar uyg‘unligidan iborat.

Leonid Andreyev
Tavalludi 21-avgust 1871-yil
Vafoti 1919-yil 12-sentyabr
Neivola, Finlandiya
Ijod qilgan tillari Rus tili
Fuqaroligi Rossiya bayrogʻi Rossiya
Yoʻnalish Ekspressionizm, realizm, simvolizm, naturalizm
Faoliyat yillari 1889-1919

Tarjimai holi

tahrir

Bolaligi

tahrir

Oryolda yer tuzuvchisi Nikolay Ivanovich Andreyev (1847–1889) va Anastasiya Nikolayevna Andreyeva, polshalik yer egasining qizi oilasida dunyoga kelgan. Bolaligidanoq oʻqishga qiziqish bildirgan. Oryol klassik gimnaziyasida tahsil olgan (1882–1891). U Shopengauer va Xartmanning asarlarini sevib oʻqigan.

Yoshligi

tahrir

Uning yoshlikdagi taʼsirchanligi va oʻsmirlik tasavvuri uni bir necha bor beparvo harakatlar qilishga undagan: 17 yoshida oʻz irodasini sinab koʻrishga qaror qildi va yaqinlashib kelayotgan porovoz yoʻli orasiga yotgan, ammo zarar koʻrmagan. Oʻrta maktabni tamomlagach, Andreyev Sankt-Peterburg universitetining huquq fakultetiga oʻqishga kirdi; Otasining oʻlimidan soʻng, uning oilasining moliyaviy ahvoli yomonlashdi va Andreyevning oʻzi spirtli ichimliklarni isteʼmol qila boshladi. Bir vaqtlar Andreyev hatto och holatda ham qolgan.U Sankt-Peterburgda birinchi hikoyalarini yozishga harakat qilgan, lekin o'z xotiralarida eslaganidek, uning asarlarini Haq to'lamaganligi uchun tahririyatdan qaytarishgan. Shundan soʻng Moskva universitetining yuridik fakultetiga oʻqishga kirdi. Moskvada, Andreyevning soʻzlariga koʻra: „moddiy hayot yaxshiroq edi: oʻrtoqlar va qoʻmita yordam berdi“[1]. 1894-yilda, sevgi muvaffaqiyatsizligidan soʻng, Andreyev oʻz joniga qasd qilishga urindi. 1897-yilda universitetda yakuniy imtihonlarni muvaffaqiyatli topshirdi, lekin deyarli advokatlik bilan shugʻullanmadi, faqat bir muncha vaqt Moskva sud okrugida qasamyod qiluvchi advokatning yordamchisi boʻlib xizmat qilgan[2]. 1897-yilda oʻzining jurnalistik faoliyatini „Moskovskiy vestnik“ va „Kuryer“ gazetalarida boshladi. U oʻzining felyetonlarini Jeyms Linch taxallusi bilan imzolagan. 1898-yilda „Kuryer“ jurnalida uning birinchi hikoyasi „Bargamot va Garaska“ nashr etildi. Andreyevning soʻzlariga koʻra, hikoya Dikkensga taqlid qilingan, ammo yosh muallifni Maksim Gorkiy payqagan va u Andreyevni koʻplab yosh yozuvchilarni birlashtirgan „Znanie“ nashriyot hamkorligiga taklif qilgan.

Andreyevga 1901-yilda „JIzn“ jurnalida „Jili-bili“ hikoyasi nashr etilgani shon-sharaf olib kelgan.

 
Yozuvchilar Leonid Andreyev (oʻngda) va Vikentiy Veresayev

Hikoyalari

tahrir

1892-yil – V xolode i zolote

1898-yil – Bargamot i Garaska

1899-yil – Angelochek

1899-yil – Drug

1900-yil – Molchaniye

1900-yil – V tyomnuyu dal

1900-yil – Prazdnik

1901-yil – Bezdna

1901-yil –Stena

1902-yil – V tumane

1902-yil – Misl

Romanlari

tahrir

1903-yil –Jizn Vasiliya Fiveyskogo

1904-yil – Krasniy smex

1907-yil – Iuda Iskariot

1908-yil – Moi zapiski

1908-yil – Rasskaz o semi poveshennix

1911-yil – Sashka Jegulyov

1916-yil – Igo voyni

1919-yil – Dnevnik Satani

Farzandlari

tahrir
  • Vadim Leonidovich (1902–1976) – shoir, jamoat arbobi.
  • Daniil Leonidovich (1906–1959) – shoir, nosir, tasavvuf faylasufi.
  • Savva Leonidovich (1909–1970) – rassom, balet raqqosi.
  • Vera Leonidovna (1910–1986) – nosir, memuarist.
  • Valentin Leonidovich (1912–1988) – rassom, xoreograf, yozuvchi, tarjimon. Yozuvchi cherkov tavbasi va yurak kasalligidan vafot etgan

Oryol shahridagi manzili

tahrir
 
Villa „Avans“, L. Andreyevga tegishli (saqlanmagan).
  • 1871–1891 – Andreyevlar oilasining ajdodlar uyi – 2-Pushkarnaya koʻchasi, 41-xonadon[3].

Manbalar

tahrir
  1. Чуковский К. Собрание сочинений. Т. 6. Дневник (1901—1921). С. 184
  2. Императорский Московский университет 2010.
  3. „Музей Л. Андреева в г. Орёл“. 2009-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2005-yil 24-iyul.