Mariya Olegivna Muzychuk (ukraincha: Марі́я Оле́гівна Музичу́к; 1992-yil 21-sentyabrda tugʻilgan) — ukrainalik shaxmat grossmeysteri. U 2015-yil aprelidan 2016-yil martigacha shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasida jahon chempioni boʻlgan. U, shuningdek, Ukrainalik shaxmatchi ayollar oʻrtasida ikki karra chempion boʻlib(2012, 2013), 2013-yilda Ukraina terma jamoasi bilan jahon va Yevropada chempion boʻlgan[1]. Muzychuk Ukraina shaxmat jamoasi bilan ayollar shaxmat Olimpiadasida 2022-yilda oltin, 2018-yilda kumush va 2012, 2014 va 2016-yillarda bronza medallarini qoʻlga kiritgan holda koʻplab muvaffaqiyatlarga erishgan[2][3][4][5][6].

Mariya Muzychuk
Muzychuk, 2022-yil
Toʻliq ismi Mariya Olegivna Muzychuk
Vatani Ukraina
Tugʻilgan sanasi va joyi (1992-09-21) 1992-yil 21-sentyabr (29 yosh)
Lvov, Ukraina
Sarlavha Grossmeyster (2015)
Ayollar oʻrtasidagi jahon chempioni 2015-2016
Faoliyat yillari 2002 — hozirgi kungacha
FIDE reytingi 2527 (2022-yil sentyabr)
Peak reytingi 2563 (2016-yil mart)

Faoliyati

tahrir

Lvovda tugʻilgan[7] Mariya Muzychuk ikki yoshida shaxmatni ota-onasidan oʻrganadi va uch yoshida barcha shaxmat donalarini bilar edi[8]. Olti yoshida Muzychuk oʻzining birinchi shaxmat turnirida qatnashadi[8].

Muzychuk 2002-yilda Ispaniyaning Peniskola shahrida oʻtkazilgan shaxmat boʻyicha oʻsmirlar oʻrtasidagi Yevropa chempionatida 10 yoshgacha boʻlgan qizlar bahsida gʻolib chiqadi. 2010-yil noyabr oyida u 20 yoshgacha boʻlgan ayollar oʻrtasidagi eng yuqori reytingga ega shaxmatchilar orasda beshinchi oʻrinni egallaydi[9].

U 2010-yilgi shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasidagi jahon chempionatida top-16 ga kiradi, biroq oddiy oʻyinda durangdan soʻng armageddon oʻyinda Dronavalli Xarikaga yutqazadi.

Muzychuk 2012 va 2013-yillarda shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasida Ukraina chempionatida gʻolib chiqadi. 2014-yilda u Gibraltar Masters turnirida eng yaxshi ayollar sovrinini qoʻlga kiritdi va u yerda grossmeysterlik unvonini qoʻlga kiritadi[10].

U 2015-yilgi shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasidagi jahon chempionatida gʻolib chiqadi. Birinchi davrada u klassik oʻyinlarda Yuanling Yuan bilan durang oʻynab, keyin esa tay-brekda uni magʻlubiyatga uchratadi. Ikkinchi raundda u klassik oʻyinlarda Monika Sokko bilan durang oʻynaydi va tay-breykda uni ham magʻlub etadi. Uchinchi bosqichda u klassik oʻyinlarda shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasidagi sobiq jahon chempioni Antoaneta Stefanovani 1½-½ hisobida magʻlub etib chorak finalga chiqadi. Chorak finalda u birinchi raqamli tennischi Koneru Humpyni tay-brekda (2½-1½) magʻlub etadi va yarim finalda Dronavalli Xarikani ham magʻlubiyatga uchratadi. Finalda u Natalya Pogoninani 2½-1½ hisobida magʻlub etib, gʻalabasi natijasida grossmeyster unvonini qoʻlga kiritadi. Chempionlikdan soʻng 2015-yilda Ozarbayjonning Boku shahrida boʻlib oʻtgan shaxmat boʻyicha jahon chempionatiga yoʻllanmani qoʻlga kiritadi[11]. 2015-yilda Muzychuk Ukraina prezidenti Pyotr Poroshenko tomonidan „Buyuk xizmatlari uchun“ ordeni bilan taqdirlangan[12] va 2015-yilning eng yaxshi ayol shaxmatchisi sifatida Caissaning FIDE faxriy mukofoti sohibi boʻlgan. Mariyaga Lobortas Classic zargarlik uyi hunarmandlari tomonidan ishlab chiqilgan Caïssa shaxmat mukofoti 2016-yil 8-sentabr kuni Boku shahrida boʻlib oʻtgan 42-shaxmat Olimpiadasi chogʻida tantanali ravishda topshirilgan.

U 2016-yilgi ayollar oʻrtasidagi shaxmat boʻyicha jahon chempionatida Xou Yifanga qarshi oʻyinda 3-6 hisobida magʻlub boʻladi. 2017-yilda u hijob kiyish majburiyatini qabul qilmaganligi sababli Eronda oʻtkazilgan shaxmat boʻyicha 2017-yilgi ayollar oʻrtasidagi jahon chempionatida ishtirok eta olmaydi[13].

Oʻyin uslubi

tahrir
 
Opa-singil Muzychuklar tasvirlangan Ukraina pochta markasi, 2015-yil

Oʻyin boshida Muzychuk odatda oq rangda oʻynasa Shox oldidagi piyodalar bilan, qora rangda oʻynasa fil oldidagi piyodalar bilan oʻyinini boshlaydi[14]. Muzychuk kutilmagan taktik yurishlarni topish qobiliyatiga ega va bu baʼzida uning pozitsiyasini tushunishni qiyinlashtiradi[15]. Shuning uchun jahon chempionatida Natalya Pogoninaga qarshi oʻyinda Muzychuk ommaviy axborot vositalari tomonidan „Miss Tactics“ deb nomlangan edi[15][16].

Shaxsiy hayoti

tahrir

Uning opasi Anna Muzychuk ham professional shaxmatchi. Ikkalasi ham shaxmatdan tashqari stol tennisi bilan shugʻullanishadi[8].

Manbalar

tahrir
  1. „Ukrainian Mariya Muzychuk is the new Women's World Champion“. Chess Daily News (2015-yil 5-aprel). Qaraldi: 2015-yil 21-dekabr.
  2. „Uzbekistan Wins Gold In Open; Ukraine In Women's; India Wins Gaprindashvili Cup“. chess.com. Qaraldi: 2022-yil 10-avgust.
  3. „43rd Olympiad Batumi 2018 Women“. chess-results.com. Qaraldi: 2022-yil 10-avgust.
  4. „42nd Olympiad Baku 2016 Women“. chess-results.com. Qaraldi: 2022-yil 10-avgust.
  5. „41st Olympiad Tromso 2014 Women“. chess-results.com. Qaraldi: 2022-yil 10-avgust.
  6. „40th Chess Olympiad Istanbul 2012 Women“. chess-results.com. Qaraldi: 2022-yil 10-avgust.
  7. GM norm certificate FIDE
  8. 8,0 8,1 8,2 „"We are not the Ukrainian 'Kosintseva Sisters'! We are the Muzychuk Sisters!"“. Chess Daily News (2011-yil 19-noyabr). Qaraldi: 2015-yil 21-dekabr.
  9. „Top 20 Girls November 2010“. FIDE. Qaraldi: 2015-yil 16-aprel.
  10. Ramirez. „Closing Gala in Gibraltar“. ChessBase (2014-yil 10-fevral). Qaraldi: 2015-yil 8-dekabr.
  11. „Mariya Muzychuk is the 15th World Champion“. ChessBase (2015-yil 6-aprel). Qaraldi: 2015-yil 6-aprel.
  12. „Порошенко наградил чемпионку мира по шахматам Музычук орденом“ (ru). RIA Novosti (2015-yil 8-aprel). 2024-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-sentyabr.
  13. „Women's World Championship 2017: Who plays, who doesn't?“ (en-US). Chess News (2017-yil 12-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 5-may.
  14. „Mariya Muzychuk“. Chess DB. 2014-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-dekabr.
  15. 15,0 15,1 „Miss Tactics Knocks Out Rating Favorite“. Chess News. 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-dekabr.
  16. „Ukrainian chess player wins 2015 Women's World Championship“. UNIAN. Qaraldi: 2015-yil 21-dekabr.

Havolalar

tahrir
Oʻtmishdoshi:
Hou Yifan
Shaxmat bo'yicha ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati
2015–2016
Vorisi:
Hou Yifan