Mary Robinson

Mary Robinson
	; Robinson (2014)
Irlandiya Prezidenti
	Mansab davri; 1990,3-dekabr – 1997,12-sentabr
Oʻtmishdoshi	Patrick Hillery
Vorisi	Mary McAleese
Senator
	Mansab davri; 1969,5-noyabr – 1989,5-iyul
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Mary Therese Winifred Bourke; 21-may 1944-yil (80 yosh); Ballina, County Mayo, Ireland
Siyosiy partiyasi	Independent (1977-yildan avval, 1985-hozirgacha)
Boshqa siyosiy; birlashmalari	Labour Party (1977-1985)
Turmush oʻrtogʻi	Nicholas Robinson; (turm. 1970)
Bolalari	3 nafar
Istiqomat joy(lar)i	Zürich, Shvetsariya; Dublin, Irlandiya;
Alma mater	Trinity College Dublin (BA); King's Inns; Harvard University (LLM);
Mukofotlari	Otto Hahn Peace Medal (2003); Calderone Prize (2005); Princess of Asturias Award (2006); Presidential Medal of Freedom (2009); Knight of Freedom Award (2017); Kew International Medal (2018);

Mary Therese Winifred Robinson (irl.: Máire Mhic Róibín^[1] qizlik familyasi: Bourke; 1944-yil 21-mayda tugʻilgan) irlandiyalik siyosatchi boʻlib, Irlandiyaning yettinchi prezidenti sifatida 1990-yil dekabr oyidan 1997-yil sentabr oyigacha faoliyat yuritgan. U mamlakatning birinchi ayol prezidenti edi. Robinson ilgari Seanad Éireann shahrida 1969-yildan 1989-yilgacha senator lavozimida hamda 1979-yildan 1983-yilgacha Dublin korporatsiyasida maslahatchi lavozimida faoliyat yuritgan. Garchi u senator boʻlgan davrida qisqa vaqt davomida Leyboristlar partiyasiga aʼzo boʻlgan boʻlsa-da, u prezidentlikka erishgan va Fianna Fail tomonidan qoʻllab-quvvatlanmagan birinchi mustaqil nomzod boʻldi. Prezidentlik davridan keyin Robinson 1997-yildan 2002-yilgacha Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari boʻyicha Oliy komissari lavozimida faoliyat yuritdi.

Robinson Irlandiyaga oʻzgartiruvchi taʼsir koʻrsatgan, senator va advokat sifatida bir nechta liberallashtirish masalalarida muvaffaqiyatli kompaniya tashkil etgan shaxs deb hisoblanadi. Robinson gomoseksualizmni dekriminallashtirish, kontratsepsiyani qonuniylashtirish, ajralishni qonuniylashtirish, ayollarga sudyalarda oʻtirishga ruxsat berish va Irlandiyada fuqarolik ishlari boʻyicha yuridik yordam olish huquqini taʼminlash bilan shugʻullangan^[2]. U Irlandiyaning eng mashhur prezidenti boʻlib, saylovchilar orasida 93% rozilik reytingiga ega edi.

Oliy komissar sifatidagi faoliyati davomida u Tibetga tashrif buyurdi (1998). U bunday tashrifni amalga oshirgan birinchi Oliy komissar edi. U Irlandiyaning immigratsiya siyosatini hamda Qoʻshma Shtatlarda oʻlim jazosi qoʻllanilishini tanqid qildi. U 2001-yilda Janubiy Afrikaning Durban shahrida boʻlib oʻtgan irqchilikka qarshi Butunjahon konferensiyasiga raislik qilish uchun Oliy komissar sifatida oʻzining toʻrt yillik yagona muddatini bir yilga uzaytirdi: konferensiya sionizmni irqchilik bilan tenglashtirgan hujjat loyihasi tufayli bahs-munozaraga boy boʻldi. Robinson 2002-yilning sentabr oyida oʻz lavozimini tark etdi. 2002-yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotini tark etgach, Robinson Huquqlarni amalga oshirish: axloqiy globallashuv tashabbusini tuzdi va bu tashabbus 2010-yil oxirida rejalashtirilgan tarzda yakuniga yetdi.

Robinson 1998-yildan 2019-yilgacha Dublin universiteti rektori, 2002-yildan 2012-yilda isteʼfoga chiqquniga qadar Oxfamning faxriy prezidenti lavozimida faoliyat yuritgan. U 2010-yil oxirida Irlandiyada yashash uchun qaytib keldi va shundan buyon Mary Robinson Jamgʻarmasi — Iqlim adolatiga asos soldi. Robinson global miqyosda fuqarolik huquqlari masalalari boʻyicha kompaniyada faollini saqlab qoldi. 2005-yildan buyon Inson huquqlari va demokratlashtirish boʻyicha Yevropa universitetlararo markazi (EIUC) faxriy prezidenti boʻlib kelmoqda. U Atrof-muhit va taraqqiyot xalqaro institutining (IIED) sobiq raisi, shuningdek, Jahon yetakchi ayollari kengashining asoschisi va raisi hisoblanadi. U uch tomonlama komissiyaning Yevropa aʼzolaridan biri boʻlgan.

Seanad Éireann (1967-1990) huquqiy faoliyati vaqti

Prezident lavozimidan isteʼfoga chiqish

Robinson 1997-yil 12-sentyabrda kuchga kirgan Dáil Seann Comhairle yoʻllagan maktubida prezidentlik lavozimidan isteʼfoga chiqishini eʼlon qildi. Taoiseach Bertie Ahern oʻz bayonotida uning isteʼfosi „kutilmagan“ emasligini aytdi va unga barcha muvaffaqiyat tiladi. Robinson Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari boʻyicha Oliy komissari lavozimiga tayinlanish uchun isteʼfoga chiqdi. U prezident lavozimidan isteʼfoga chiqqanidan soʻng, Irlandiya Prezidentining roli 1997-yil 12-sentyabrdan 11-noyabrgacha boʻlgan davrda Prezident komissiyasiga oʻtkazildi (bu Irlandiya Bosh sudyasi, Dail Eirean Ceann Comhairle va Seanad Eireann Cathaoirleachdan iborat edi). Yangi saylangan prezident Mary McAleese qasamyod qildi.

Dublin universiteti

Robinson Dublin universitetining yigirma toʻrtinchi rektori va ular ichida birinchi ayol sifatida faoliyat yuritgan. U yigirma yildan ortiq vaqt davomida Seanaddagi universitetga vakillik qilgan va Reid kafedrasini huquqshunoslik boʻyicha boshqargan. Mary McAleese Irlandiya Prezidenti lavozimini egallagach, Robinson moliya vaziri lavozimini egalladi..

Manbalar

↑ „The President Mary Robinson“. Office of the President of Ireland. 2021-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-may.
↑ „OHCHR | Mary Robinson“. www.ohchr.org. Qaraldi: 2022-yil 28-fevral.

Adabiyotlar

Brady, Anna „814“, . Women in Ireland: An Annotated Bibliography. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1988. ISBN 0-313-24486-3.
Horgan, John. Mary Robinson: An Independent Voice. Dublin, Ireland: The O'Brien Press Ltd., 1997. ISBN 0-86278-540-5.
Morgan, David Gwynn (1999). "Mary Robinson's Presidency: Relations With The Government". Irish Jurist 34: 256–275. https://www.jstor.org/stable/44026473.
O'Leary, Olivia; Burke, Helen. Mary Robinson: The Authorised Biography. London: Hodder & Stoughton, 1998. ISBN 0-340-71738-6.
O'Sullivan, Michael. Mary Robinson: The Life and Time of an Irish Liberal. Dublin: Blackwater Press, 1993. ISBN 978-086121-448-8.

Qoʻshimcha maʼlumot

Stephen Collins, Spring and the Labour Party (OʻBrien Press, 1993) ISBN 0-86278-349-6
Eamon Delaney, An Accidental Diplomat: My Years in the Irish Foreign Service (1987-1995) (New Island Books, 2001) ISBN 1-902602-39-0
Garret FitzGerald, All in a Life (Gill and Macmillan, 1991) ISBN 0-7171-1600-X
Fergus Finlay, Mary Robinson: A President with a Purpose (OʻBrien Press, 1991) ISBN 0-86278-257-0
Fergus Finlay. Snakes & Ladders (New Island Books, 1998) ISBN 1-874597-76-6
Jack Jones, In Your Opinion: Political and Social Trends in Ireland through the Eyes of the Electorate (Townhouse, 2001) ISBN 1-86059-149-3
Ray Kavanagh, The Rise and Fall of the Labour Party:1986-1999 (Blackwater Press 2001) ISBN 1-84131-528-1
Gabriel Kiely, Anne OʻDonnell, Patricia Kennedy, Suzanne Quin (eds) Irish Social Policy in Context (University College Dublin Press, 1999) ISBN 1-900621-25-8
Brian Lenihan, For the Record (Blackwater Press, 1991) ISBN 0-86121-362-9
Mary McQuillan, Mary Robinson: A President in Progress (Gill and Macmillan, 1994) ISBN 0-7171-2251-4
Olivia OʻLeary & Helen Burke, Mary Robinson: The Authorised Biography (Lir/Hodder & Stoughton, 1998) ISBN 0-340-71738-6
Robinson, Mary. Everybody Matters: My Life Giving Voice. New York: Walker Publishing Company, 2013. ISBN 978-0-8027-7964-9.
Lorna Siggins, The Woman Who Took Power in the Park: Mary Robinson, President of Ireland, 1990-1997 (Mainstream Publishing, 1997) ISBN 1-85158-805-1
Torild Skard, „Mary Robinson“, Women of Power — Half a century of female presidents and prime ministers worldwide(Bristol: Policy Press, 2014) ISBN 978-1-44731-578-0

Havolalar

[pres.iebio-1] „The President Mary Robinson“. Office of the President of Ireland. 2021-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-may.

[2] „OHCHR | Mary Robinson“. www.ohchr.org. Qaraldi: 2022-yil 28-fevral.

[1]

[2]

Mary Robinson
Robinson (2014)

Irlandiya Prezidenti
Mansab davri 1990,3-dekabr – 1997,12-sentabr
Oʻtmishdoshi	Patrick Hillery
Vorisi	Mary McAleese
Senator
Mansab davri 1969,5-noyabr – 1989,5-iyul
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Mary Therese Winifred Bourke 21-may 1944-yil (1944-05-21) (80 yosh) Ballina, County Mayo, Ireland
Siyosiy partiyasi	Independent (1977-yildan avval, 1985-hozirgacha)
Boshqa siyosiy birlashmalari	Labour Party (1977-1985)
Turmush oʻrtogʻi	Nicholas Robinson (turm. 1970)
Bolalari	3 nafar
Istiqomat joy(lar)i	Zürich, Shvetsariya Dublin, Irlandiya
Alma mater	Trinity College Dublin (BA) King's Inns Harvard University (LLM)
Mukofotlari	Otto Hahn Peace Medal (2003) Calderone Prize (2005) Princess of Asturias Award (2006) Presidential Medal of Freedom (2009) Knight of Freedom Award (2017) Kew International Medal (2018)