Masxadov Aslan Alievich

Aslan (Xolid) Alievich Masxadov (chechencha: Andoza:Чеченское имя (Халид) ; 1951-yil, 21-sentyabr, Shokai, Qarag'anda viloyati, Qozog'iston SSR, SSSR - 2005 -yil, 8-mart, Tolstoy-Yurt, Checheniston Respublikasi, Rossiya Federatsiyasi) - chechen davlat arbobi, siyosiy va harbiy arbobi, Checheniston Ichkeriya Respublikasi (ChIR) prezidenti. 1990-yillarning boshida u ChIR qurolli kuchlarini yaratishda ishtirok etgan va ChIR Kuchlarining federal kuchlarga qarshi harbiy operatsiyalariga rahbarlik qilgan. 1997-yilning yanvaridan 2005-yil martigacha - ChIR prezidenti .

Alleroy qavmiga mansub .

U 2005-yil, 8-martda Rossiya Federal xavfsizlik xizmati tomonidan oʻtkazilgan maxsus operatsiya davomida o`ldirilgan .

Shimoliy Osetiya Oliy sudining 2006-yildagi Beslandagi 1-maktabni egallab olishda qatnashgan yagona tirik ishtirokchi Nurpashi Kulaev ishi bo'yicha chiqargan hukmida Masxadovning ushbu terrorchilik aktiga aloqadorligi haqida da'volar mavjud.

Tarjimayi hol

Qozog`iston SSR, Qarag'anda viloyati, Osakarovskiy tumani, Shokay qishlog'ida tug'ilgan. Uning oilasi 1944-yilda bu joylarga deportatsiya qilingan edi. Alleroy qavmiga mansub.

Chechen va ingush xalqlari reabilitatsiya qilingandan so'ng, 1957-yilda (boshqa ma'lumotlarga ko'ra - 1959 yilda) oilasi bilan Chechen-Ingush Respublikasiga, Chechen-Ingush avtonomiyasining Nadterechniy tumanidagi Zebir-Yurt qishlog'iga qaytib keladi. 1966-yilda BLKYSga kiradi. 1968-yilda Nadterechnoye qishlog'idagi o'rta maktabning 10-sinfini tamomlagan.

1978-yilda M. I. Kalinin nomidagi Leningrad harbiy artilleriya akademiyasiga o'qishga kirdi. Uni 1981-yilda imtiyozli diplom bilan tugatgan. Hujjatlarga ko'ra, akademiyada u Oslan nomi bilan ro'yxatga olingan va sinfdoshlari uni Oleg deb atashgan.

Hamkasblarining guvohlik berishicha, ularning polki bir-necha bor Harbiy Kengash ko`chma bayrog`ini qo`lga kiritgan.

Saylovlar

1996-yil, 27-noyabrda u ChIR prezidentligiga nomzodini qo'yishini e'lon qildi (u vitse-prezident Vaxa Arsanov bilan bellashgan). Masxadov tashabbusi bilan barcha nomzodlar o‘z raqiblariga qarshi har qanday provokatsiya va tajovuzkor usullarga yo‘l qo‘ymasliklari haqida ochiq qasamyod qilishlari kerak edi. Masxadovning bo'lajak saylovlarda asosiy raqiblari dala qo'mondoni Shamil Basayev, ChIR prezidenti Zelimxan Yandarbiev va tashviqot vaziri Movladi Udugovlar edi.

1997-yil, 27-yanvarda u 59,3% ovoz to'plab , ChIR prezidenti etib saylandi . Ikkinchi, uchinchi va to‘rtinchi o‘rinlarni mos ravishda Basaev (23,5%), Yandarbiev (10,1 %) va Udugov (7,1%) egallashdi. Fevral oyidan boshlab u bir vaqtning o'zida ChIR hukumati raisi lavozimini egalladi.

Adabiyotlar

• Зайналбек Сусуев. Чечено-российские отношения и идея чеченской государственности. Политический очерк. Litres, 2022-05-15. ISBN 978-5-04-105686-5. 
• Овчаров В.. Дагестанское Досье. Москва: Litres, 2009. 
• В. И. Короткевич. История современной России 1991-2003. С.-Петербургского университета, 2004. ISBN 5-288-03376-5. 

Havolalar

• Masxadovning tarjimai holi
• Масхадов, Аслан - maqola
• Georgiy Derlugyan Sovet imperiyasining so'nggi chechen askari
• Masxadov tasodifan bunkerda portlatib yuborilgan
• Masxadovdan keyin Checheniston
• Terrorchining o'limiga
• Yo'q qilingan Aslan Masxadov (FSB. Ru)
• Andrey Savelvev "Chechen urushining qora kitobi (2000)"