Nikola Tesla nomidagi xalqaro aeroport

"Nikola Tesla Belgrad" xalqaro aeroporti (serbcha: Међународни аеродром Никола Тесла Београд) (IATA: BEGICAO: LYBE) Belgrad shahridagi xalqaro aeroport boʻlib, Belgrad aeroporti (serbcha: Аеродром Београд / Aerodrom Beograd) yoki Surchin aeroporti (serbcha: Аеродром Сурчин / Aerodrom Surčin) nomi bilan ham tanilgan[4][5]. U oʻz nomini 2006-yilda taniqli olim va ixtirochi Nikola Tesla sharafiga oldi. Serbiyaning eng yirik va eng gavjum aeroporti Belgrad turar-joyidan 18 km gʻarbda, Surchin jamiyati hududida joylashgan, Srem geografik mintaqasining unumdor erlari bilan oʻralgan.

«Nikola Tesla Belgrad» halqaro aeroporti
serbcha: Аеродром Никола Тесла Београд
IATA kodi: BEGICAO kodi: LYBE
Qisqacha bayon
Aeroport turi fuqoro aeroporti
Egasi Serbiya hukumati
Operator Aerodrom Nikola Tesla a.d.[1]
Joylashuvi Surchin jamiyati
Ochilgan 1962
Havo yoʻli tuguni Air Serbia, Wizz Air
Dengiz sathidan balandligi  ft / 102 m
Koordinatalari 44°49′10″N 20°18′25″E / 44.81944°N 20.30694°E / 44.81944; 20.30694
Vebsayti http://www.beg.aero/
Xarita
«Nikola Tesla Belgrad» halqaro aeroporti (Europe)<div style="font-size:88%;line-height:1.2em;position:absolute;z-index:2;left:Expression error: Unrecognized word "strong".%;top:Expression error: Missing operand for /.%">
«Nikola Tesla Belgrad» halqaro aeroporti
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
ft m
12/30 3 400 asfalt/beton
Maʻlumotlar (2019)
Yillik yoʻlovchi oqimi 6,159,000 ( 9,2 %)
Yillik yuk oqimi 70,356 ( 4,3 %)
Yillik uchish/qoʻnishlar 20,064 ( 1,6 %)
Manbalar:[2][3]
Aeroport 2019-yil

Aeroport Serbiyaning eng yirik Air Serbia aviakompaniyasi uchun markaz boʻlib xizmat qiladi, kam buydjetli Wizz Air kompaniyasining asosiy aerodromlaridan biri boʻlib, Air Pink, Eagle Express va Prince Aviation havo taksi xizmatlari tomonidan ham foydalaniladi. Aeroport „Aerodrom Nikola Tesla Beograd“ davlat kompaniyasi tomonidan boshqariladi. Aeroport Yevropadan (shu jumladan Rossiyadan) reyslarni qabul qiladi. Sharqdan uchayotgan yoʻlovchilar Belgrad markazini (xususan, Novi Beograd tumani va Chukaritsa jamiyatini) koʻrishadi. Ilgari, yomon ob-havo sharoitida parvozlar Nishga yoʻnaltirilgan edi.

Tarixi

tahrir

Birinchi aerodromlar

tahrir

1910-yilda Banitsa yaqinida birinchi Belgrad aerodromi ochildi. Serbiya aviatsiyasining kashshoflari oʻzlarining parvoz sinovlarini oʻtkazdilar: Simon, Maslenikov, Vidmar va Chermak. 1912-yilda Serbiya havo kuchlari ehtiyojlari uchun yogʻoch angar qurilgan: oʻsha paytda Serbiya harbiy-havo kuchlari Turkiyaga qarshi urushda qatnashgan. 1914-yilda Banitsa aerodromi Serbiya Harbiy-havo kuchlari eskadroni va havo sharlari kompaniyasi uchun bazaga aylandi. Urush tugagandan soʻng, aerodrom Novi-Sad — Belgrad — Nish — Skopye va Belgrad — Sarayevo — Mostar yoʻnalishlari boʻylab havo pochta sifatida foydalanilgan[6]. 1911-yilda Kalemegdan qal’asining quyi qismida yana bir aerodrom ochildi, u yerda hozir Belgrad Planetariysi joylashgan[6].

Panchevodagi aerodrom

tahrir

1923-yilda Belgrad shimoli-sharqidagi Panchevoda yangi aerodrom ishga tushdi. Shu bilan birga, CFRNA aviakompaniyasi Belgrad orqali Parij — Istanbul xalqaro reyslarini ochdi. Xuddi shu yili aeroportda havo pochtasi ishlay boshladi. Bundan tashqari, Serblar, Xorvatlar va Slovenlar Qirolligi Harbiy-havo kuchlari akademiyasi tomonidan ishlatilgan. Ikkinchi jahon urushidan soʻng, aerodrom Yugoslaviya havo kuchlari tomonidan, soʻngra uning shtab-kvartirasi Zemundan Panchevoga koʻchirilgandan soʻng UTVA kompaniyasining egaligiga oʻtdi[6].

Doyno-Poledagi aerodromi (Yangi Belgrad)

tahrir

Panchevo Belgraddan yetarlicha uzoqda joylashganligi va Dunayni kesib oʻtish kerakligi sababli, Serblar, Xorvatlar va Slovenlar Qirolligi rasmiylari shaharga yaqinroq boʻlgan yangi aerodrom qurishga qaror qilishdi. Uni hozir Novi- Beograd (Yangi Belgrad) tumani joylashgan Sava daryosi qirgʻogʻiga joylashtirish rejalashtirilgan edi. 1927 yil 25 mart Belgrad xalqaro aeroporti, Doyno-Pole aeroporti nomi bilan ham tanilgan. 1928-yil fevral oyidan boshlab Aeroput mintaqaviy kompaniyasining samolyotlarida muntazam parvozlar amalga oshirila boshlandi. Aeroportda uzunligi 1100 m dan 2900 m gacha boʻlgan toʻrtta uzun uchish-qoʻnish yoʻlagini oʻz ichiga olgan.Aeroportning temir-beton angarini serb olimi Milutin Milankovich loyihalashtirgan . Zamonaviy terminal 1931-yilda ochilgan va 1936-yilda yomon koʻrinishda foydalanish uchun qoʻnish chiroqlari oʻrnatilgan[6].

Urushdan oldingi yillarda ushbu aerodrom koʻplab havo poygalari, shu jumladan Shlezinger African Air Race[7] uchun nazorat nuqtasi sifatida ishlatilgan. Aeroput, Air France, Deutsche Luft Hansa, KLM, Imperial Airways va Italiya, Avstriya, Vengriya, Ruminiya va Polshaning yetakchi aviakompaniyalarining samolyotlari bu yerga qoʻndi va havoga koʻtarildi. 1941-yil aprel oyida nemislar Yugoslaviyani bosib oldilar va aerodromni egallab, uni Lyuftvaffe uchun bazaga aylantirdilar. 1944-yilda aerodrom Gʻarbiy ittifoqchilar tomonidan bombardimon qilindi va Sovet qoʻshinlarining Belgradga hujumi paytida nemislar qolgan binolarni portlatib yuborishdi. 1944-yil oktyabr oyida aerodrom Sovet va Yugoslaviya saʼy-harakatlari bilan tiklandi va urush oxirigacha u SSSR va Yugoslaviya tomonidan aviatsiyani etkazib berish va texnik xizmat koʻrsatish uchun ishlatilgan[6].

1945-yil oxiridan boshlab Yugoslaviya Harbiy-havo kuchlarining fuqarolik va yuk samolyotlari aerodromdan ucha boshladi. 1947-yil boshida Jat Airways va JUSTA Belgrad aerodromidan foydalangan holda mintaqaviy va xalqaro reyslarni amalga oshira boshladi va 1948-yildan boshlab Gʻarbiy Yevropa davlatlaridan Belgradga muntazam reyslar tiklandi[6]. Trafikning oʻsishi va yoʻlovchi tashishning yangi davrining boshlanishi munosabati bilan fuqarolik aeroportini kengaytirish zarurati tugʻildi va shu bilan birga, bu yerda Belgradning yangi tumani — Novi-Beogradni qurish rejasi taqdim etildi. Davlat xizmatchilari Belgradning gʻarbiy qismida, Surchin jamiyati hududida, xuddi shu nomdagi markaz yaqinida yangi aeroport qurishga qaror qilishdi. Eski aeroportdan oxirgi parvoz 1964-yilda amalga oshirilgan[8].

Surchindagi aeroporti

tahrir
 
1960-yillarda aeroport qurilishi

Yangi aeroportning qurilish maydoni Belgrad markazidan 15 km uzoqlikda joylashgan Surchinskoe platosi edi[8]. Loyihani ishlab chiquvchilarning alohida qarashlari tufayli aeroportni rivojlantirish uchun ikkita shartni bajarish mumkin edi: qurilish maydonchasi navigatsiya, meteorologik, qurilish, texnik va transport talablari uchun ideal edi va uzoq muddatli aeroportga texnik xizmat koʻrsatish uchun barcha sharoitlar mavjud edi. 1958-yil apreldan 1962-yil 28-aprelgacha qurilish ishlari olib borildi va qurilish tugallangan kuni SFRY prezidenti Iosip Iosip Broz Tito aeroportning tantanali ochilish marosimini oʻtkazdi[8]. 3000 m uzunlikdagi uchish-qoʻnish yoʻlagi qurildi, taksilar uchun parallel yoʻl va 16 samolyot uchun beton platformalar. Yoʻlovchi terminalining maydoni 8 ming m² ni tashkil etdi. Shuningdek, yuk omborlari, boshqaruv minorali texnik blok va yordamchi binolar qurildi. Zamonaviy navigatsiya uskunalarini oʻrnatish aeroportga ICAOning barcha talablariga javob berishga va undan eng yuqori tasnifni olishga yordam berdi[9].

1990-yillarda BMTning xalqaro sanksiyalari tufayli aeroport ishlamay qoldi: sanksiyalar reyslarga ham tegishli edi. Yoʻlovchilar oqimi minimal darajaga tushdi, koʻplab binolarni taʼmirlash kerak edi. 2001-yilda, hukumat oʻzgargandan soʻng, parvozlar qayta tiklandi va yana bir necha yil oʻtgach, ikkinchi terminalni rekonstruktsiya qilish boshlandi. Uchish-qoʻnish yoʻlagi 2005-yilda modernizatsiyadan soʻng IIIb toifasini oldi — bu eng yuqori toifa boʻlib, qalin tuman va kuchli yomgʻir sharoitida samolyotlarning qoʻnish xavfsizligini tasdiqlaydi. 2006-yilda aeroportga jahonga mashhur olim Nikola Tesla nomi berildi[10]. 2010-yilda yangi boshqaruv markazi qurib bitkazildi va 2011-yilda aeroport aktsiyalari birinchi marta Belgrad fond birjasiga qoʻyildi.

Hozirgi kunlarda

tahrir

2012-yilda aeroportni modernizatsiya qilish va kengaytirish, xususan, A va C chiqishlari va tranzit hududlarida ishlar boshlandi. Maydoni yana 2750 m² ga kengaytirildi, A va C chiqishlarida teleskopik traplar almashtirildi.2018-yil oxiriga qadar yangi boshqaruv minorasi qurilishini yakunlash rejalashtirilgan: avvalgisi 1962-yilda qurilgan[11]. Kelgusida ikkinchi terminalda yana toʻrtta trap oʻrnatish va maydonni 17 000 m² ga kengaytirish rejalashtirilgan[12]. 2018-yil yanvar oyida Serbiya hukumati aeroportni boshqarish uchun Fransiyaning Vinci Airports kompaniyasiga 501 million yevro miqdorida 25 yillik imtiyoz berdi[13].

Terminallar

tahrir

Ikki terminalning umumiy maydoni 33 000 m² ni tashkil qiladi. Ikkinchi terminal hajmi kattaroq, ikkalasi ham bir-biriga koridor orqali ulangan[14]. Hammasi boʻlib 66 ta nazorat punkti va 27 ta chiqish joyi mavjud boʻlib, ulardan 16 tasi teleskopik trap bilan jihozlangan.

Terminal 1

tahrir

1-terminal aeroport qurilishi vaqtida qurilgan. U Yugoslaviya mavjud boʻlgan davrda ichki reyslarni qabul qilgan va Yugoslaviyaning parchalanishidan keyin — Serbiya va Chernogoriya. Keyinchalik arzon aviakompaniyalar va charter aviakompaniyalar tomonidan xalqaro reyslar uchun foydalanilgan. 2016 va 2017-yillarda terminal yangilandi[15].

Terminal 2

tahrir

2-terminal 1979-yilda aeroportdagi yoʻlovchilar oqimining oʻsishi tufayli qurilgan. Imkoniyati — 5 million yoʻlovchi[16]. Terminal tarkibiga maʼmuriy idoralar, transfer stollari va boj olinmaydigan doʻkonlar kiradi. Terminal 2004—2006-yillarda rekonstruksiya qilingan (kelish va joʻnash joylari yangilangan) va 2012—2013-yillarda (C platformasi kengaytirilgan). 1-terminaldan yaqin kelajakda xorijiy aviakompaniyalar, 2-terminaldan esa Air Serbia va Etihad Airways Partners tomonidan foydalaniladi, deb hisoblaniladi[17].

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

tahrir

Yoʻlovchilar uchun

tahrir

2017-yil dekabr holatiga koʻra maʼlumotlar[18].

Aviakompaniya Manzillar
Aegean Airlines Afina
Аэрофлот Moskva-Sheremetyevo
Air Cairo Xurgada
Air Serbia Amsterdam, Afina, Banya-Luka, Bayrut, Berlin-Tegel, Bryussel, Buharest, Kopengagen, Dyusseldorf , Franfurt, Larnaka, Lyublana, London-Hitrou, Milan-Malpensa, Moskva–Sheremetyevo, Nyu-York–DFK, Parij-Sharl de Goll, Podgorisa, Praga, Rim-Fyumincho, Saraevo, Skopye, Sofiya, Stokgolm-Arlanda, Shtutgart, Tel-Aviv-Ben-Gurion, Saloniki, Tirana, Tivat, Venetsiya, Vena, Zagreb, Tsyurix
Mavsumiy: Dubrovnik, Gamburg, Malta, Pula, Sankt-Peterburg-Pulkovo, Split
Alitalia Rim-Fyumichino
AlMasria Universal Airlines Mavsumiy charter: Xurgada
Arkia Tel-Aviv-Ben-Gurion
AtlasGlobal Istanbul-Otaturk
Austrian Airlines Vena
Aviolet Mavsumiy charter: Antilya, Afina, Barselona, Bodrum, Kataniya, Kefaloniya, Xanya, Korfu, Enfida, Jirona, Iraklion, Karpatos, Lemetsiya-Terme, Lemnos, Palermo, Palma-de-Malorka, Preveza, Rodos, Rimini, Samos, Santorini, Skiatos, Saloniki, Zakintos
Belavia Будапешт, Minsk
Croatia Airlines Mavsumiy: Split
easyJet Berlin-Tegel (10-avgust 2018 beri), Jeneva
easyJet Switzerland Bazel-Molyuz-Frayburg (31-iyul 2018 beri)[19]
Ellinair Mavsumiy: Iraklion, Saloniki
Etihad Airways Abu-Dabi
Eurowings Mavsumiy: Shtutgart
flydubai Dubay-Xalqaro
Hainan Airlines Pekin, Praga
Iran Air Tehron-Imom Homeyni
Israir Tel-Aviv-Ben-Gurion
LOT Polish Airlines Varshava-Frederik Shopen
Lufthansa Frankfurt, Myunxen
Mahan Air Mavsumiy charter: Tehron-Imom Homeyni
Montenegro Airlines Podgoritsa , Tivat
Norwegian Air Shuttle Oslo-Gargermuen
Mavsumiy: Stokgolm-Arlanda
Pegasus Airlines Istanbul-Sabiha Gyokchen
Qatar Airways Doxa
Qeshm Air Mavsumiy charter: Tehron-Imom Homeyni
Swiss International Air Lines Tsyurix
TAROM Бухарест
Transavia Amsterdam
Tunisair Tunis
Mavsumiy charter: Monastir
Turkish Airlines Istanbul-Otaturk
Vueling Mavsumiy: Barselona
Wizz Air Bazel-Myuluz-Frayburg, Bove, Dortmund, Eyndxoven, Gyoteborg-Landvetter, Gannover, Karlsrue/Baden-Baden, Larnaka, London-Luton, Malmyo, Malta, Memmingen, Stokgolm-Skavsta

Yuk tashish

tahrir

2017-yil oktyabr holatiga koʻra maʼlumotlar[20].

Aviakompaniya Manzillar
DHL Aviation Budapesht, Leyptsig/Galle, Lints[21]
Turkish Airlines Cargo Istanbul-Otaturk, Moskva-Vnukovo
Swiftair Kyoln-bonn, Sofiya

Statistika

tahrir

Trafik

tahrir
Yil Yoʻlovchilar Oʻzgarish Yuk, t Oʻzgartirish Uchish va qoʻnish Oʻzgarish
2002-yil 1 621 798 6.827 28.872
2003-yil 1 849 148 14 % 6.532   4 % 32.484 13 %
2004-yil 2 045 282 11 % 8.946 37 % 36.416 12 %
2005-yil 2 032 357   1 % 7.728   14 % 37.614 3 %
2006-yil 2 222 445 9 % 8200 6 % 42.360 13 %
2007-yil 2 512 890 13 % 7.926 3 % 43.448 3 %
2008-yil 2 650 048 5 % 8.129 3 % 44.454 2 %
2009-yil 2 384 077   10 % 6.690   18 % 40.664   8 %
2010-yil 2 698 730 13 % 7.427 11 % 44.160 9 %
2011-yil 3 124 633 16 % 8.025 8 % 44.923 2 %
2012-yil 3 363 919 8 % 7.253   10 % 44.990 0 %
2013-yil 3,543,194 5 % 7.679 6 % 46.828 4 %
2014-yil 4 638 577 31 % 10.222 33 % 58.695 25 %
2015-yil 4 776 110 3 % 13.091 28 % 58.506   0 %
2016-yil 4 924 992 3 % 13.939 7 % 58.633 0 %
2017-yil 5 343 420 8,5 % 19.758 41,7 % 58.859 0 %
2018-yil 5 641 105 6 % 20.065 2 % 67.460 3,8 %
2019[22] 6 159 000 9,2 % 70.365 4,3 %
Manba:[23]

Eng tez-tez uchraydigan marshrutlar

tahrir
Shahar Aeroport(lar) Haftasiga reyslar (2018-yil yozi) Kompaniya
 Tivat Tivat 42 Air Serbia, Montenegro Airlines
  Podgoritsa Podgoritsa 35 Air Serbia, Montenegro Airlines
  Vena Vena-Shvehat 32 Air Serbia, Austrian Airlines
  Tsyurix Tsyurix 31 Air Serbia, Swiss International Air Lines
  Istanbul Otaturk va Sabiha Gokchen 25 AtlasGlobal, Pegasus Airlines, Turkish Airlines
  Moskva Sheremetyevo 24 Aeroflot, Air Serbia
  Frankfurt-Mayn Fankfurt 21 Air Serbia, Lufthansa
 Afina Elefteoris Venizelos 21 Aegean Airlines, Air Serbia
  Parij Sharl de Goll va Bove 17 Air Serbia, Wizz Air
  Myunxen Frans Iosif Shtraus va Memmingen 17 Lufthansa Regional, Wizzair
  Buxarest Anri Koanda 16 Air Serbia, TAROM
  Saloniki Makedoniya 14 Air Serbia
  Rim Leonardo da Vinchi 14 Air Serbia, Alitalia
  Skopye Skopye 13 Air Serbia
  Amsterdam Shiphol 13 Air Serbia, Transavia
  London Xitrou va Luton 12 Air Serbia, Wizz Air
  Lyublyana Yoje Puchnik 12 Air Serbia
  Zagreb Franʼo Tudjman 12 Air Serbia
  Stokgolm Stokgolm-Arlanda va Stokgolm-Skavsta 11 Air Serbia, Norwegian Air Shuttle, Wizz Air
  Abu Dabi Abu Dabi 10 Etihad Airways
Manba:[18]

Eng yuklangan avialiniyalar

tahrir
Oʻrin Kompaniya 2014-yilda yoʻlovchilar % Foiz % 2013-yilga nisbatan
1   Air Serbia 2 647 923 50.6 68
2   Wizz Air 415.590 9.0   10
3   Lufthansa 283.867 6.1   6
4   Montenegro Airlines 258.841 5.6 2
5   Swiss International Air Lines 203.518 4.4 10
6 Boshqalar 1 128 754 24.3 20
Manba:

Xizmatlar

tahrir

Xavfsizlik

tahrir

Nikola Tesla aeroporti kelgan va ketayotgan yoʻlovchilar uchun faqat bitta yoʻlak bilan qurilgan. Natijada, nazorat punktlari markazda emas, balki chiqish joylarida oʻrnatiladi. Pasport nazorati ikkita kirishda va koridordan yagona chiqishda amalga oshiriladi. Yoʻlovchilar pasport nazoratidan majburiy ravishda oʻtadilar. Yoʻlakka kiraverishda qoʻshimcha xavfsizlik choralari koʻrildi, biroq 2013-yilda ular xavfsizlikni taʼminlash va yoʻlovchilarga xalaqit berish uchun yetarli emasligi sababli bekor qilindi[24]. 2007-yildan boshlab aeroport terminali oldida avtomashinalarni qoʻyish taqiqlangan: mashinalarni faqat toʻxtash joyiga qoʻyish mumkin.Xavfsizlik choralari Glazgo aeroportidagi teraktdan so'ng(ingl.) koʻrilgan )[25].

Dam olish

tahrir

2011-yilda aeroportda Business Club ochildi — 30 kishiga moʻljallangan 250 m² dam olish maskani. Aeroportda shuningdek, alohida roʻyxatga olish va hujjatlarni tekshirish punktlariga ega VIP zonasi mavjud boʻlib, u uchta xonadan iborat: dam olish xonasi, matbuot anjumani zali va prezidentlik xonasi (umumiy maydoni 500 m²). VIP maydoni VIP mehmonlar kelganda matbuot markazi sifatida ishlatiladi. Air Serbia Premium Lounge Air Serbia va Etihad Airways reyslarida biznes-klassda sayohat qiluvchi yoʻlovchilar uchun kuniga 24 soat ochiq.

Marshrutlar

tahrir
 
Aeroportga kirish

Avtomobil

tahrir

Aeroportga A3 avtomagistrali orqali eng yaqin chorraha orqali borish mumkin. Razvilkaning gʻarbiy tomonida aeroportga nazorat punkti mavjud, siz Belgrad uyqu zonasiga va Belgrad aylanma yoʻliga toʻsiqlarsiz va nazorat punktlarisiz kirishingiz mumkin.

Avtobus

tahrir
Marshrut Manzil Operator Chastotasi Safar davomiyligi
A1 qator Slaviya maydoni Xususiy tashuvchilar uyushmasi 20 daqiqa 30 daqiqa[26]
72-qator Zeleni Venats SHTK „Belgrad“ 24 daqiqa 30-40 daqiqa[26]
607-qator Novi Beograd / Surchin SHTK „Belgrad“ 105 daqiqa 25-30 daqiqa[26]

Aeroportdan shaharga yoʻlovchilarni olib boradigan taksilar mavjud.

Manbalar

tahrir
  1. „Belgrade Nikola Tesla Airport – Basic Company Data“. 2016-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. www.beg.aero(Inglizcha)
  2. „Official website“ (sr). Qaraldi: 2007-yil 11-aprel.
  3. „EAD Basic - Error Page“. Ead.eurocontrol.int. Qaraldi: 2018-yil 16-may.
  4. http://www.beg.aero
  5. EAD Basic
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Belgrade Nikola Tesla Airport. „History: International Belgrade Airport (1927)“. 2007-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 24-iyul.
  7. England to Africa at The Mercury, 21 September 1936
  8. 8,0 8,1 8,2 Nikolić, Jovan „Svi Beogradski aerodromi“ (sr). Glas javnosti (2007-yil 8-may). Qaraldi: 2007-yil 24-iyul.
  9. Belgrade Nikola Tesla Airport. „History: Belgrade Surcin (1962)“ (oʻlik havola — tarix ). Qaraldi: 2007-yil 4-aprel.[sayt ishlamaydi]
  10. B92. „Aerodrom menja ime u "Nikola Tesla"“ (sr) (2006-yil 2-fevral). 2007-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 4-aprel.
  11. „Rovčanin: Novi kontrolni tornjevi u Beogradu i Tivtu“ (sr). Tanjug (2014-yil 1-oktyabr).
  12. Prve ilustracije: Novi izgled „C“ hodnika aerodroma „Nikola Tesla“ — Tango Six
  13. „Pala odluka: Kome će "Nikola Tesla"“ (sr). b92.net (2018-yil 5-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 6-yanvar.
  14. Mondo WEB Portal. „Otvoren "Terminal 2" na aerodromu u Beogradu“ (sr) (2006-yil 14-may). 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 14-may.
  15. PHOTOS: Belgrade Airport overhaul
  16. I.R. „Vrata za pet miliona putnika godišnje“ (sr) (deadlink). Danas (2006-yil 15-may). 2012-yil 1-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 4-aprel.
  17. Belgrade Airport completes terminal overhaul
  18. 18,0 18,1 „Airport Nikola Tesla Seasonal Timetable“ (deadlink). 2018-yil 15-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 20-aprel.
  19. easyJet to launch Basel - Belgrade service
  20. „Airport Nikola Tesla Cargo Timetable“ (deadlink). 2017-yil 26-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 20-aprel.
  21. „Архивированная копия“ (deadlink). 2017-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 20-aprel.
  22. „Belgrade Airport readies for transformation after record year“. Ex Yu Aviation. Qaraldi: 2020-yil 18-yanvar.
  23. „Traffic Figures Archive“ (deadlink). Nikola Tesla Airport Official Website. 2016-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 5-may.
  24. „Samo jedna kontrola na aerodromu“ [Only one control on the Airport]. RTS (2013-yil 20-may).
  25. Mondo WEB Portal. „Zabranjen saobraćaj ispred zgrade aerodroma“ (sr) (2007-yil 14-avgust). 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 8-avgust.
  26. 26,0 26,1 26,2 Belgrade Nikola Tesla Airport. „Official website“ (deadlink). 2017-yil 10-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 26-fevral.

Havolalar

tahrir