Vikipediya

Norasmiy nomlangan dinozavrlar ro'yxati

Bu norasmiy nomli dinozavrlar roʻyxati (Aves; qushlar va ularning yoʻq boʻlib ketgan qarindoshlari bundan mustasno) hech qachon rasman nashr etilmagan va ilmiy nomlar berilmagan dinozavrlar roʻyxatidir. Bu roʻyxatga faqat chop etilgan („mavjud nomlar“) va oʻshandan beri haqiqiy nom ostida nashr etilmagan nomlar kiradi (toʻgʻri nomlar uchun dinozavr avlodlari roʻyxatiga qarang). Ushbu roʻyxatda quyidagi nom turlari mavjud:

  • Nomen nudum, lotincha „yalangʻoch ism“ uchun: bosma nashrlarda paydo boʻlgan, ammo Xalqaro zoologiya nomenklaturasi komissiyasi standartlari tomonidan hali rasman nashr etilmagan nom. Nomina nuda (koʻplik shakli) notoʻgʻri va shuning uchun toʻgʻri umumiy nom sifatida kursivlashtirilmaydi.
  • Nomen manuscriptum, lotincha „qoʻlyozma nomi“ uchun: qoʻlyozmada koʻrinadigan, ammo rasmiy ravishda nashr etilmagan nom. Nomen manuscriptum nashr qilish usuli va tavsifidan tashqari hamma narsa uchun nomen nudumga tengdir.
  • Nomen ex dissertationae, lotincha „dissertatsiya nomi“ uchun: dissertatsiyada uchraydigan, lekin rasman nashr etilmagan nom.
  • Tadqiqotchilar yoki matbuot tomonidan namunalar yoki taksonlarga berilgan taxalluslar yoki tavsiflovchi nomlar. 
„Nurosaurus“ skeleti, Ichki Moʻgʻuliston muzeyi

A

tahrir

Dinozavr Alan

tahrir

"Alan dinozavr" — Angliyaning Uitbi shahridagi Saltvik shakllanishida (Oʻrta yura, Aalen) topilgan sauropod kaudal umurtqasi (YORYM:2001.9337) uchun berilgan nom. Bu Buyuk Britaniyada topilgan eng qadimgi sauropod boʻlib, bundan 176-172 million yil oldin mavjud. U 1995-yilda topilgan Alan Gurr sharafiga shunday nom oldi va uni turlar darajasida aniqlash mumkin emas. 2015-yilda oʻtkazilgan tahlil shuni koʻrsatdiki, u Eusauropoʻda aʼzosi boʻlib, Diplodocoideaʼdan chiqarib tashlanishi mumkin va Cetiosaurusga juda oʻxshash[1].

„Alan“ qoldigʻi Yorkshire muzeyida joylashgan boʻlib, u Yorkshirning Yura davri dunyosi koʻrgazmasining bir qismini tashkil etadi[2].

 
„Allosaurus robustus“ nomi bilan tanilgan NMV P150070 namunasi
 
Dinozavr Alan
 
2010-yilda norasmiy ravishda „Amphicoelias brontodiplodocus“ yoki „Barackosaurus“ deb nomlangan uchta diplodotsid skeletlari

Allosaurus robustus

tahrir

"Allosaurus robustus" norasmiy nom boʻlib, Avstraliyaning Viktoriya shtatidagi Wonthaggi shakllanishidan (erta boʻr davri) maʼlum boʻlgan teropod astragalus „NMV P150070“ namunasi uchun ishlatiladi[3]. Birinchi marta oʻrganilganda, u Allozavrning bir turiga tegishli deb taxmin qilingan. Samuel Uells bu identifikatsiyaga qarshi chiqdi, chunki u astragalus ornitomimidga tegishli deb oʻyladi, ammo asl mualliflar ularning tasnifini himoya qildilar. 2000-yillarning boshlarida Daniel Chure suyakni oʻrganib chiqdi va u Allosaurusning yangi turi emasligini, ammo baribir allosuaroidni ifodalashi mumkinligini aniqladi[4]. Shu bilan birga, Yoichi Azuma va Fil Kerri astragalus ularning yangi Fukuiraptor jinsiga oʻxshashligini taʼkidladilar[5]. Bu Australovenator bilan bogʻliq yoki bir xil teropodni ifodalashi mumkin, ammo baʼzilar u abelisauroidni ifodalashi mumkin deb taʼkidlashadi[6]. 2019-yilgi tadqiqot astragalus uchun megaraptoran yaqinligini kuchli qoʻllab-quvvatladi[7].

„Allosaurus robustus“ nomi birinchi marta muzey yorligʻi sifatida 2000-yilda Chure tomonidan nashr etilgan[8].

Amphicoelias brontodiplodocus/Barackosaurus

tahrir

"Barackosaurus" 2010-yilda yaratilgan norasmiy nom boʻlib, u Vayoming shtatidagi Morrison formatsiyasiga tegishli Kimmeridji davridagi choʻkindilarda topilgan sauropod uchun ishlatiladi. U Dana karerida topilgan va „Barakkozavr“ga qiyosan uzunligi 20 metr va ogʻirligi 20 tonna edi[9]. 2010-yilda Genri Galiano va Raymund Albersdorfer tomonidan „Barackosaurus“ deb atalgan „Amphicoelias brontodiplodocus“ deb atalgan Dana Karyeri namunalari nomini olgan maqolasi taqdim etildi, ammo rasman nashr etilmagan. Muayyan nom ularning deyarli barcha Morrison diplodotsid turlari oʻsish bosqichlari yoki Amphicoelias tur aʼzolari orasida jinsiy dimorfizmni ifodalaydi, degan gipotezaga asoslangan ushbu namunalarga asoslangan gipotezaga ishora qildi[10]. Ammo bu tahlil shubha bilan kutib olindi va nashriyot tomonidan rad etilgan. Uning bosh muallifi, bu „shubhasiz, matn terish xatolari va boshqalar bilan toʻliq tuzilgan qoʻlyozma boʻlib, yakuniy hujjat emas“ deb tushuntirdi. Aslida hech qanday chop etish yoki tarqatishga urinilmagan"[11]. 2015-yildan boshlab ular Singapurdagi Li Kong Chian tabiiy tarix muzeyida namoyish etilmoqda[12][13].

Angloposeydon

tahrir
 
„Angloposeidon“ning pnevmatik tuzilmalari

„Angloposeidon“ — Angliya janubidagi Uayt orolining erta boʻr (barremian) Vesseks shakllanishidan boʻlgan sauropod dinozavriga berilgan norasmiy nom[14]. Bu braxiozavr boʻlishi mumkin edi, ammo rasmiy ravishda nomlanmagan. Taniqli umurtqali hayvonlar paleontologi Darren Naish bu namuna bilan ishlagan va bu nomdan faqat norasmiy foydalanishni va uni nashr etmaslikni tavsiya qilgan[15]. Biroq, u buni oʻzining 2010-yildagi „Tetrapod Zoology Book One“ kitobida nashr etdi[16]. Qoldiqlar bitta boʻyin umurtqasidan (MIWG.7306) iborat boʻlib, bu uning uzunligi 20 metr yoki undan kattaroq boʻlgan juda katta hayvon ekanligini koʻrsatadi[17].

Arxeoraptor

tahrir
 
„Arxeoraptor“ fotoalbom

„Arxeoraptor“ — bu Xitoydan olingan muhim fotoalbomning norasmiy umumiy nomi boʻlib, keyinchalik u bir-biriga bogʻliq boʻlmagan bir nechta fotoalbomlardan yasalganligi aniqlangan. Bu nom 1999-yilda National Geographic jurnalida chop etilgan maqolada yaratilgan boʻlib, u yerda jurnalning taʼkidlashicha, fotoalbom qushlar va quruqlikdagi teropod dinozavrlari oʻrtasidagi „yoʻqolgan boʻgʻin“ edi. Ushbu nashrdan oldin ham fotoalbomning haqiqiyligiga qattiq shubhalar bor edi. Keyingi ilmiy tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, Chjou va boshqalar bu turli xil turlardan olingan haqiqiy fotoalbomlarning qayta joylashtirilgan boʻlaklaridan qurilgan soxtasidir. Bosh va ustki tanasi aslida ibtidoiy qazilma qush Yanornisning namunasiga tegishli ekanligini aniqladi va 2002-yildagi yana bir tadqiqotda dumi 2000-yilda nom olgan kichik qanotli dromeozavr Microraptorga tegishli ekanligi aniqlandi[18][19]. Oyoqlari va dumi hali nomaʼlum hayvonga tegishli[20][21].

Arxiyepiskop

tahrir
 
Bir nechta koʻrinishda „Arxiyepiskop“lar

„Arxiyepiskop“ — braxiozavr va jiraffatitanga oʻxshash ulkan braxiozavr sauropod dinozavri. Tanzaniyaning Tendaguru shahrida xuddi shu shaklda topilganligi sababli u uzoq vaqt davomida Brachiosaurus (hozirgi Giraffatitan) brancai namunasi hisoblangan. Biroq, „Arxiyepiskop“ oʻziga xos umurtqali morfologiya va mutanosib ravishda uzun boʻyin kabi sezilarli farqlarni koʻrsatadi, bu uning boshqa, ilgari nomaʼlum boʻlgan jins va tur ekanligini koʻrsatadi[22]. U 1930-yilda Frederik Migeod tomonidan kashf etilgan. „Arxiyepiskop“ nomi boʻlib, toʻldiruvchi vazifasini bajaradi. Hozirda namunaning ilmiy nomi yoʻq. Namuna hozirda Londondagi Tabiiy tarix muzeyida saqlanadi va oxir-oqibat Bristol universiteti doktori Maykl P. Teylor tomonidan qayta nomlash uchun harakatlarni boshladi[23]. 2018-yil may oyida Teylor arxiyepiskopni tasvirlash ustida ishlay boshladi[24].

B

tahrir

Bikonkavoposeidon

tahrir
 
„Biconcavoposeidon“ umurtqalari

„Biconcavoposeidon“ — AMNH FARB 291 uchun toʻldiruvchining nomi, braxiozavr sauropodining beshta ketma-ket orqa dorsal umurtqasi, Vayoming shtatidagi kech yura davri Morrison shakllanishidan[25]. Hozirda „Biconcaveoposeidon“ haqida koʻp narsa maʼlum emas, bundan tashqari u 1898-yilda Suyak kabinasi karerida topilgan[26].

C

tahrir

Kapitalzavr

tahrir
 
„Kapitalsaurus“ umurtqasi

„Capitalsaurus“ — ilgari Creosaurus potens va Dryptosaurus potens deb nomlanuvchi turlarga berilgan norasmiy jins nomi. Maʼlum boʻlgan yagona namuna Vashingtondagi Arundel shakllanishi qatlamida topilgan. Bu teropod boʻlib, boʻr davrida yashagan. Bu nomen nudum boʻlib, ism hech qachon rasman nashr etilmagan. „Kapitalsaurus“ 1898-yil yanvar oyida Kolumbiya okrugidagi SE Birinchi va F koʻchalari chorrahasida topilgan. Hozirda Capitalsaurus sudi sifatida belgilangan chorraha. U hech qanday paleontologik faoliyat natijasida topilmagan, balki kanalizatsiya ishlarining yon mahsuloti sifatida topilgan. „Capitalsaurus“ning yagona maʼlum namunasi bitta umurtqaning bir qismidan iborat. Baʼzi paleontologlarning fikricha, bu butun bir naslni nazarda tutadigan nom uchun etarli asos emas va „Kapitalsaurus“ shunchaki noaniq teropoddir[27]. Boshqalarning taʼkidlashicha, bu umumiy nomga ega boʻlgan yagona dinozavr emas, balki uning taksonomiyasini aks ettirmaydi[28]. „Kapitalzavr“ Kolumbiya okrugining rasmiy dinozavridir[29].

E

tahrir

EK troodontid

tahrir
 
SPS 100/44ning maʼlum qoldiqlari[30]

„EK troodontid“ (namuna SPS 100/44) Moʻgʻulistonda topilgan troodontid dinozavrlarning nomsiz jinsidir. Ilmiy adabiyotlarda u topilgan erta boʻr choʻkindilaridan keyin „EK troodontid“ deb ataladi. SPS 100/44 1979-yilda Sovet-Moʻgʻul paleontologik ekspeditsiyasi paytida Sergey Mixaylovich Kurzanov tomonidan kashf etilgan. U Moʻgʻuliston Xalq Respublikasining Dornogov (janubiy-sharqiy Gobi choʻli) Xamarin Us posyolkasidagi Barunbayaskaya Svita konlarida topilgan. SPS 100/44 1987-yilda Rinchen Barsbold va uning hamkasblari tomonidan tadqiq qilingan[30].

G

tahrir

Gadolosaurus

tahrir
 
„Gadolosaurus“ skeleti

„Gadolosaurus“ — Moʻgʻulistonning Baishan Tsav shahridagi Bayan Shire formatsiyasidan boʻlgan taʼriflanmagan hadrosauroidga berilgan norasmiy nom. „Gadolosaurus“ nomi birinchi marta 1979-yilda yapon paleontologi Tsunemasa Saito tomonidan qayd etilgan, balogʻatga etmagan dinozavr skeleti surati sarlavhasida bu nomni koʻrish mumkin[31]. Bu kichkina dinazavrning uzunligi bir metr (39 dyuym)ga yaqin edi. Skelet Yaponiyada oʻtkazilgan sovet koʻrgazmasining bir qismi edi. Koʻrinishidan, bu nom kirillcha gadrosavr yoki hadrosaur soʻzining yaponcha fonetik tarjimasidan kelib chiqqan va ruslar hech qachon yangi umumiy nom yaratishni nazarda tutmagan[32].

Gallimimus mongoliensis

tahrir
 
„Gallimimus mongoliensis“ skeleti

„Gallimimus mongoliensis“ Rinchen Barsboldning norasmiy nomi boʻlib, Bayan Shire shakllanishidan maʼlum boʻlgan deyarli toʻliq skelet (IGM 100/14) uchun ishlatiladi, ammo u Gallimimusdan baʼzi tafsilotlari bilan farq qilganligi sababli, Yoshitsugu Kobayashi va Barsbold 2006-yilda unga tegishli ekanligini taklif qilishdi[33]. U yaqinda filogenetik tahlilga kiritilgan boʻlib, u Tototlmimus bilan chambarchas bogʻliqligini aniqladi[34].

J

tahrir

Julieraptor

tahrir
 
„Julieraptor“ skeleti

„Julieraptor“ — 2002-yilda Montana shtatidagi Judit daryosi boshlangʻich qismida topilgan dromeozavrlar qoldiqlarining nomi. Xuddi shu skeletning qismlari noqonuniy ravishda qazilgan va 2006-yilda Sid Vicious nomini olgan va ekskavator keyinchalik oʻgʻirlik uchun qamoq jazosini oʻtagan. Shuning uchun Bob Bakker bu namunaga „Kleptoraptor“ laqabini ham berdi. Skelet Ontario Qirollik muzeyiga sotilishi kerak edi[35][36][37]. Bu deyarli toʻliq skeletdan iborat boʻlgan skeletdan maʼlum boʻlib, uning bosh suyagining koʻp qismi, dum umurtqasi, femurning bir qismi, orqa miya va boʻyin umurtqalarining bir qismi, bitta panjasi yoʻq, ammo uning miyasi yaxshi saqlangan.

M

tahrir

Moshisaurus

tahrir
 
„Moshisaurus“ humerus (NSM PV17656)

Hisa (1985) Yaponiyaning erta boʻr davri Miyako guruhidan toʻliq boʻlmagan sauropod humerus NSM PV17656 uchun „Moshisaurus“ (yoki „Moshi-ryu“) dan foydalangan. Dong (1990) va Hasegawa (1991) ularni Mamenchisaurus deb atagan, ammo Azuma & Tomida (1998) va Barrett (2002) ularni Sauropoda indetga tayinladi[38][39][40].

N

tahrir

Nyutonzavr

tahrir
 
„Nyutonzavr“ tish qolipining ichki va tashqi koʻrinishdagi tasviri

„Nyutonzavr“ — Zanclodon cambrensis teropod dinozavrlari uchun qurilgan norasmiy nomli jins . Bu tur 1898-yilda Uelsning Bridjend shahri yaqinidagi Lilstok formatsiyasining kech trias[41] retiya) yoshidagi toʻshaklarida topilgan va 1899-yilda Edvin Tulli Nyuton tomonidan tasvirlangan BMNH R2912 namunasiga asoslanadi[41]. Takson qayta tayinlandi? Megalosaurus 1990-yilda Molnar tomonidan, undan keyin Piter Galton 1998 va 2005-yillarda nashrlarda nashr etilgan. Bu tur nomen dubium hisoblanadi, chunki u diagnostik xususiyatlarga ega emas va past tishlararo plitalari va faqat bitta mekkelian teshigiga ega boʻlgani sababli Averostradan tashqarida selofizoid darajali teropod hisoblanadi[42]. Muqobil ravishda boshqa noaniq yirtqich arxozavrni ifodalash taklif qilingan[43].

Nurozavr

tahrir
 
„Nurosaurus qaganensis“ rahbarining yaqindan olingan surati.

„Nurosaurus“ (Nur-o-saw-rus, „Nur kaltakesak“ degan maʼnoni anglatadi) — sauropod dinozavrlari jinsining norasmiy nomi. Bu qisman, katta skeletdan maʼlum boʻlib, u 1992-yilda Chjiming Dong tomonidan tasvirlangan va u „Nurosaurus qaganensis“ taklif qilingan binomialini bergan. U Ichki Moʻgʻulistonning Qagannur shakllanishida topilgan, 65 kilometr (40 mi) Erenhotdan janubi-sharqda. Depozit Psittacosaurus boʻlgan Guyang guruhidan yoshroq, ammo hali ham erta boʻr davri hisoblanadi. U stegosavrning plitalari va skapulasi yonidan topilgan[44].

R

tahrir

Ronaldoraptor

tahrir
 
„Ronaldoraptor“ rolidagi rollar

„Ronaldoraptor“, shuningdek, „Mitrata“ Oviraptorid sifatida ham tanilgan, Moʻgʻulistondan[45] tavsiflanmagan oviraptorid boʻlib, „Oviraptor sp“[46] roʻyxatiga kiritilgan. Bu nom birinchi marta Luis Rey tomonidan 2003-yilda oʻzining „ Dinozavrlar uchun dala qoʻllanmasi: Mezozoyda sayohatchilar uchun muhim qoʻllanma“ kitobida ishlatilgan va u yerda „Ronaldoraptor“ deb nomlangan rasm chizgan[45]. „Ronaldoraptor“ Citipati osmolskae bilan chambarchas bogʻliq boʻlishi mumkin.

S

tahrir

Sabinosaurus

tahrir
 
„Sabinozavr“ togʻi

„Sabinozavr“ yoki „Sabinosaurio“ 2001-yilda Meksikadagi Sabinas havzasida topilgan hadrozavrning qisman skeleti boʻlgan PASAC −1 uchun ishlatiladigan nomdir. Dastlab u Kritosaurus sp. Jim Kirkland va uning hamkasblari (2006)[47] Prieto-Marquez (2014) tomonidan noaniq saurolofin deb hisoblangan[48]. Ushbu skelet boshqa maʼlum namunalarga qaraganda 20 % kattaroq, taxminan 11metr [36 fut] uzun va oʻziga xos kavisli ishiyga ega va Shimoliy Amerikada maʼlum boʻlgan eng yirik saurolofinni ifodalaydi. Afsuski, bu materialdan bosh suyagi qoldiqlarida burun suyaklari ham toʻliq emas[47].

Saltillomimus

tahrir
 
„Saltillomimus“ skeleti 2014-yilda namoyish etilgan

„Saltillomimus“ — Meksikadagi Cerro del Pueblo formatsiyasining kech boʻr davri (kechki Kampaniya) ornitomimimid teropodining norasmiy nomi. SEPCP 16/237 dan 1998-yilda kashf etilgan qisman dum, orqa va old oyoq suyaklari va mumkin boʻlgan balogʻatga etmagan SEPCP 16/221 qisman oyoq va son suyagidan maʼlum boʻlib, unga „Saltillomimus“ nomi berilgan. rapidus "Marta Karolina Aguillon Martinez tomonidan 2010-yilda[49]. 2014-yilda Museo del Desiertoda skelet rekonstruksiyasi namoyish etildi, bu uning mustahkam sonlari va gʻalati sonlarini taʼkidlash uchun xizmat qildi, bu Osiyo va Shimoliy Amerikadagi ornitomimozavrlarda koʻrinadigan ibtidoiy va ilgʻor xususiyatlarni birlashtirdi. Martinesning 2010-yilgi dissertatsiyasida nom berilgan takson nomi yaroqsiz nomen ex dissertatione hisoblanadi[50].

Skaladromeus

tahrir
 
„Skaladromeus“ ning skelet diagrammasi

„Skaladromeus“ yoki "Kaiparowits ornitopod " — Klint Boyd tomonidan 2012-yilgi tezisda nomi bilan atalgan Kaiparowits formatsiyasiga mansub ornitopod[51][52]. Moʻljallangan tur turi „Skaladromeus goldenii“.

U

tahrir

Ubirajara

tahrir
 
„Ubirajara jubatus“ skeletini qayta tiklash

„Ubirajara“ („Nayza xoʻjayini“ degan maʼnoni anglatadi) — Braziliyaning erta boʻr krato shakllanishidan maʼlum boʻlgan kompsognathid teropodning norasmiy turi; u 1995-yilda topilgan va 2020-yilda „In Press“ maqolasida nomi berilgan, keyinchalik namuna Braziliyadan Germaniyaga noqonuniy olib oʻtilganligi sababli olib tashlangan[53].

X

tahrir

Xinghesaurus

tahrir
 
Yaponiyaning fotoalbom koʻrgazmasidan „Xinghesaurus“ skeletlari topildi

„Xinghesaurus“ 2009-yilda Hasegawa va boshqalar tomonidan yozilgan "Cho'llar mo''jizasi“ dinozavrlar ko'rgazmasi uchun qo'llanmada sauropod dinozavr turiga, ehtimol titanosauriformga berilgan nom edi[54]. Jins uchun tur nomi berilmagan[55][56]. Skelet togʻiga asoslanib, „Xinghesaurus“ taxminan 15.4 metr (51 ft) boʻlgan. uzunligi va ogʻirligi 6 tonne (13,000 lb)) atrofida[57].

Z

tahrir

Zamin Xondt oviraptorid

tahrir
 
Zamin Xondt oviraptorid

Zamin Xondt oviraptorid — oviraptorid namunasi IGM yoki GIN 100/42 uchun nom. Oviraptorning bosh suyagi juda yomon saqlangan va ezilganligi sababli, IGM 100/42 bosh suyagi bu dinozavrning eng muhim tasviriga aylandi, hatto ilmiy maqolalarda Oviraptor philoseratops yorligʻi bilan paydo boʻldi[58]. Biroq, bu oʻziga xos koʻrinishdagi, baland boʻyli tur Oviraptorga qaraganda Citipati bilan bosh suyagining umumiy xususiyatlariga ega va u keyingi oʻrganishni kutayotgan Citipatining ikkinchi turini yoki ehtimol butunlay yangi jinsni ifodalashi mumkin[59].

Havolalar

tahrir
  • Dinozavr avlodlari roʻyxati

Manbalar

tahrir
  1. ↑ Manning, P.L.; Egerton, V.M.; Romano, M. (2015). „A New Sauropod Dinosaur from the Middle Jurassic of the United Kingdom“. PLoS ONE. 10-jild, № 6. e0128107-bet. Bibcode:2015PLoSO..1028107M. doi:10.1371/journal.pone.0128107. PMC 4452486. PMID 26030865.
  2. ↑ „Inside Yorkshire Museum's new Jurassic World attraction“. Yorkshire Post (17-mart 2018-yil). Qaraldi: 17-oktabr 2018-yil.
  3. ↑ https://journals.plos.org/plosone/article/figure?id=10.1371/journal.pone.0037122.g021
  4. ↑ Glut, F. (2003). Dinosaurs — The Encyclopedia — Supplement 3.
  5. ↑ Currie, P.J.; Azuma, Y. (2006). „New specimens, including a growth series, of Fukuiraptor (Dinosauria, Theropoda) from the Lower Cretaceous Kitadani Quarry of Japan“. J. Paleont. Soc. Korea. 22-jild, № 1. 173–193-bet.
  6. ↑ Agnolin, Federico L.; Ezcurra, Martín D.; Pais, Diego F.; Salisbury, Steven W. (2010). „A reappraisal of the Cretaceous non-avian dinosaur faunas from Australia and New Zealand: Evidence for their Gondwanan affinities“. Journal of Systematic Palaeontology. 8-jild, № 2. 257–300-bet. doi:10.1080/14772011003594870.
  7. ↑ Poropat, Stephen F.; White, Matt A.; Vickers-Rich, Patricia; Rich, Thomas H. (4-iyul 2019-yil). „New megaraptorid (Dinosauria: Theropoda) remains from the Lower Cretaceous Eumeralla Formation of Cape Otway, Victoria, Australia (Including supplemental material)“. Journal of Vertebrate Paleontology (inglizcha). 39-jild, № 4. e1666273-bet. doi:10.1080/02724634.2019.1666273. ISSN 0272-4634.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  8. ↑ Chure, Daniel. (2000). A new species of Allosaurus from the Morrison Formation of Dinosaur National Monument (UT-CO) and a revision of the theropod family Allosauridae.
  9. ↑ „Complete Dinosaurs Database | DinoAnimals.com“. dinoanimals.com (24-yanvar 2018-yil).
  10. ↑ Galiano. „A new basal diplodocid species, Amphicoelias brontodiplodocus, from the Morrison Formation, Big Horn Basin, Wyoming, with taxonomic reevaluation of Diplodocus, Apatosaurus, and other genera.“ 1–44. Dinosauria International, LLC (2011). 2011-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  11. ↑ Taylor. „The elephant in the living room: Amphicoelias brontodiplodocus“. Sauropod Vertebra Picture of the Week (7-oktabr 2010-yil).
  12. ↑ Only. „If Only Singaporeans Stopped to Think: Lee Kong Chian Natural History Museum opens“. If Only Singaporeans Stopped to Think (20-aprel 2015-yil). Qaraldi: 24-avgust 2021-yil.
  13. ↑ „Paleophilatelie.eu - Singapore 2015 Lee Kong Chain Natural History Museum“. www.paleophilatelie.eu. Qaraldi: 24-avgust 2021-yil.
  14. ↑ Naish. „World first: a peek inside "Angloposeidon"“. Sauropod Vertebra Picture of the Week (10-dekabr 2007-yil). Qaraldi: 17-iyul 2018-yil.
  15. ↑ Naish. „Angloposeidon', the unreported story, part IV“. Darren Naish: Tetrapod Zoology (15-jul 2006-yil).
  16. ↑ Naish. „Tetrapod Zoology Book One is here at last“ (7-oct 2010-yil). 2012-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  17. ↑ Naish, D.; Martill, D.M.; Cooper, D.; Stevens, K.A. (2004). „Europe's largest dinosaur? A giant brachiosaurid cervical vertebra from the Wessex Formation (Early Cretaceous) of southern England“ (PDF). Cretaceous Research. 25-jild, № 6. 787–795-bet. doi:10.1016/j.cretres.2004.07.002.
  18. ↑ Zhou, Z.; Clarke, J.A.; Zhang, F. (2002). „Archaeoraptor's better half“. Nature. 420-jild, № 6913. 285-bet. Bibcode:2002Natur.420..285Z. doi:10.1038/420285a. PMID 12447431.
  19. ↑ Mayell, H. (20-noyabr 2002-yil). „Dino Hoax Was Mainly Made of Ancient Bird, Study Says“. National Geographic. 12-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2008-06-13.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  20. ↑ Holden, C. (2000). „Florida Meeting Shows Perils, Promise of Dealing for Dinos“. Science. 288-jild, № 5464. 238–239-bet. doi:10.1126/science.288.5464.238a. PMID 10777394.
  21. ↑ Rowe, T.; Ketcham, R.A.; Denison, C.; Colbert, M.; Xing, X.; Currie, P.J. (2001). „Forensic palaeontology: The Archaeoraptor Forgery“. Nature. 410-jild, № 6828. 539–540-bet. Bibcode:2001Natur.410..539R. doi:10.1038/35069145. PMID 11279483.
  22. ↑ http://www.miketaylor.org.uk/dino/pubs/svpca2005/abstract.html Specific features of the Archbishop that distinguish it from other brachiosaurs
  23. ↑ „Just write the Archbishop description already!“. svpow.com (3-sentabr 2015-yil). Qaraldi: 1-yanvar 2019-yil.
  24. ↑ „Work on the Archbishop begins!“. svpow.com (28-may 2018-yil). Qaraldi: 1-yanvar 2019-yil.
  25. ↑ „Biconcaveoposeidon“. Sauropod Vertebra Picture of the Week (15-avgust 2017-yil). Qaraldi: 30-sentabr 2020-yil.
  26. ↑ Taylor, Michael P; Wedel, Mathew J (2017). „A unique Morrison-Formation sauropod specimen with biconcave dorsal vertebrae“ (inglizcha). doi:10.7287/peerj.preprints.3144v1. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  27. ↑ „Paleobiology – Smithsonian National Museum of Natural History“. naturalhistory.si.edu. Qaraldi: 1-yanvar 2019-yil.
  28. ↑ „Re: Details on Capitalsaurus: Multiple musings....“. dml.cmnh.org. 28-iyun 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-yanvar 2019-yil.
  29. ↑ „LexisNexis® Legal Resources“. www.lexisnexis.com. 19-may 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-yanvar 2019-yil.
  30. ↑ 30,0 30,1 Barsbold, Rhinchen, Osmolska, Halszka, Kurzanov, Sergei Mikhailovich. (1987). „On a new troodontid (Dinosauria. Theropoda) from the Early Cretaceous of Mongolia“. Acta Palaeontologica Polonica 32(1-2): 121-132 Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Barsbold87" defined multiple times with different content
  31. ↑ Saito, Tsunemasa. Wonder of the World's Dinosaurs. Tokyo: Kodansha Publishers, 1979 — late 71-bet. 
  32. ↑ Glut, Donald F. „Barsboldia“, . Dinosaurs: The Encyclopedia. Jefferson, North Carolina: McFarland & Co, 1997 — 202-bet. ISBN 978-0-89950-917-4. 
  33. ↑ Kobayashi, Y.; Barsbold, R. (2006). „Ornithomimids from the Nemegt Formation of Mongolia“ (PDF). Journal of the Paleontological Society of Korea. 22-jild, № 1. 195–207-bet.
  34. ↑ Hartman, Scott; Mortimer, Mickey; Wahl, William R.; Lomax, Dean R.; Lippincott, Jessica; Lovelace, David M. (10-iyul 2019-yil). „A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight“. PeerJ (inglizcha). 7-jild. e7247-bet. doi:10.7717/peerj.7247. ISSN 2167-8359. PMC 6626525. PMID 31333906.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  35. ↑ Robbins, Jim. „Instead of Glory, the Finder of a Rare Dinosaur Fossil Faces Charges of Theft“. The New York Times (21-yanvar 2009-yil).
  36. ↑ „Bakker Blogs: The kleptomania continues with a Sid Vicious Julieraptor — Dino Rustlers Part II | BEYONDbones“. blog.hmns.org. 2020-yil 6-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-avgust.
  37. ↑ „'Julieraptor' Dromaeosaurid Theropod Skeleton – Fossil Replica“. www.bhigr.com. 2020-yil 6-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-avgust.
  38. ↑ Hasegawa Y, Manabe M, Hanai T, Kase T, Oji T. 1991. A diplodocoid dinosaur from the Early Cretaceous Miyako Group of Japan. Bulletin of the National Science Museum, Tokyo, Series C 17: 1-9.
  39. ↑ Barrett PM, Hasegawa Y, Manabe M, Isaji S, Matsuoka H. 2002. Sauropod dinosaurs from the Lower Cretaceous of eastern Asia: taxonomic and biogeographical implications. Palaeontology 45: 1197-1217.
  40. ↑ Azuma Y, Tomida Y. 1998. Japanese dinosaurs. In: Curie PJ, Padian K, eds. Encyclopaedia of dinosaurs. San Diego: Academic Press, 375-379.
  41. ↑ 41,0 41,1 Newton, E. T. (1899). On a megalosaurid jaw from Rhaetic beds near Bridgend (Glamorganshire). Quarterly Journal of the Geological Society of London 55:89-96.
  42. ↑ Benson, Roger B. J. (15-mart 2010-yil). „The osteology of Magnosaurus nethercombensis (Dinosauria, Theropoda) from the Bajocian (Middle Jurassic) of the United Kingdom and a re-examination of the oldest records of tetanurans“. Journal of Systematic Palaeontology (inglizcha). 8-jild, № 1. 131–146-bet. doi:10.1080/14772011003603515. ISSN 1477-2019.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  43. ↑ Carrano, Matthew T.; Benson, Roger B. J.; Sampson, Scott D. (2012-yil iyun). „The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)“. Journal of Systematic Palaeontology (inglizcha). 10-jild, № 2. 257-bet. doi:10.1080/14772019.2011.630927. ISSN 1477-2019. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  44. ↑ Dong, Z.. Dinosaurian Faunas of China. China Ocean Press, 1992 — 111–113-bet. ISBN 3-540-52084-8. 
  45. ↑ 45,0 45,1 Gee, H. & Rey, L. V. 2003. A Field Guide to Dinosaurs: The Essential Handbook for Travelers in the Mesozoic. Barronʼs Educational Series, Inc.
  46. ↑ page 9 of https://www.duo.uio.no/bitstream/handle/10852/11785/Jansenx2008x-xBeakxmorphologyxinxoviraptoridsxxbasedxonxextantxbirdsxandxturtlesxxCompressedxpicturesx.pdf?sequence=1
  47. ↑ 47,0 47,1 Kirkland, J.I. „Large hadrosaurine dinosaurs from the latest Campanian of Coahuila, Mexico“, . Late Cretaceous Vertebrates from the Western Interior, New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin Lucas: . Albuquerque: New Mexico Museum of Natural History and Science, 2006 — 299–315-bet. 
  48. ↑ Prieto-Márquez, A. (2014). „Skeletal morphology of Kritosaurus navajovius (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Late Cretaceous of the North American south-west, with an evaluation of the phylogenetic systematics and biogeography of Kritosaurini“. Journal of Systematic Palaeontology. 12-jild, № 2. 133–175-bet. doi:10.1080/14772019.2013.770417.
  49. ↑ Aguillón Martínez M. C (2010) „Fossil vertebrates from the Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico, and the distribution of Late Campanian (Cretaceous) terrestrial vertebrate faunas“. MS Thesis, 146 Pages, South Methodist University.
  50. ↑ Mortimer. „Ornithomimosauria“. TheropodDatabase (2018). Qaraldi: 17-iyul 2018-yil.
  51. ↑ Boyd, Clint Aaroen (2012-yil may). „Taxonomic revision of latest Cretaceous North american basal neonithischian taxa and a phylogenetic analysis of basal ornithischian relationships“. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam); sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  52. ↑ „Cretaceous Crocs Crunched Little Dinosaurs“ (inglizcha). Science (27-fevral 2013-yil). Qaraldi: 30-sentabr 2020-yil.
  53. ↑ Ortega. „'It's like a second extinction': Retraction deepens legal and ethical battle over rare dinosaur“ (inglizcha). www.science.org (29-sentabr 2021-yil). Qaraldi: 12-oktabr 2021-yil.
  54. ↑ Hasegawa et al. (2009). „Dinosaur Expo 2009: Miracle of Deserts“. (guide book)
  55. ↑ Olshevsky, George. „Dinosaur Genera List“ (4-dekabr 2000-yil). 15-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18-iyul 2018-yil.
  56. ↑ Mortimer, Mickey. „The Theropod Database“. Sauropodomorph cladogram (26-mart 2011-yil). Qaraldi: 18-iyul 2018-yil.
  57. ↑ „Xinghesaurus“. Dinosaur Database. Qaraldi: 14-dekabr 2021-yil.
  58. ↑ Barsbold, R., Maryanska, T., and Osmolska, H. (1990). "Oviraptorosauria, " in Weishampel, D. B., Dodson, P., and Osmolska, H. (eds.). The Dinosauria. Berkeley: University of California Press, pp. 249-258.
  59. ↑ Clark, J. M., Norell, M. A., & Barsbold, R. (2001). „Two new oviraptorids (Theropoda:Oviraptorosauria), upper Cretaceous Djadokhta Formation, Ukhaa Tolgod, Mongolia.“ Journal of Vertebrate Paleontology 21 (2):209-213., June 2001.

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Norasmiy_nomlangan_dinozavrlar_ro%27yxati&oldid=5231516" dan olindi