Oʻzbekiston SSR iqtisodiyoti

Oʻzbekiston SSR iqtisodiyoti Oʻzbekiston SSR hududida joylashgan SSSR iqtisodiyotining tarkibiy qismi hisoblangan. Markaziy Osiyo iqtisodiy rayoni tarkibiga kirgan davlat hisoblangan.

Sanoat

Oʻzbekiston ogʻir sanoat rivojlangan, yengil sanoat rivojlangan mintaqalardan biri sanalgan. Yetakchi tarmoqlari:

• Elektroenergetika sanoati
• Mashinasozlik
• Kimyo sanoati

Energetika iqtisodiyotining asosini yirik issiqlik elektr stansiyalari tashkil etgan shulardan: Sirdaryo DUK, Angren DUK, Novoangrenskaya GES, Toshkent DUK, Navoiy DUK va boshqalar; Chirchiq daryosidagi Chirchiq-Boʻzsuy GES kaskadi (Chorvoq GESi, Xodjikent GESi, Gʻazalkent GESi va boshqalar), Sirdaryodagi Farhod GESi, Amudaryodagi Tuyamuyun irrigatsiya-energetika majmuasi va boshqalar. Gaz sanoati ham yaxshi rivojlangan boʻlib hududdagi asosiy ishlab chiqarish hududlari Buxoro (Gazli va boshqa konlar) va Qashqadaryo (Muborak, Shoʻrtan) viloyatlari hisoblangan. Neft (Fargʻona vodiysi, Buxoro va Surxondaryo viloyatlari), qoʻngʻir (Angren) va qattiq (Surxondaryo viloyatidagi Shargʻun koni) koʻmir qazib olingan. Qoʻrgʻoshin- rux, volfram — molibden va mis rudalari (Qoramazor konlari guruhi va boshqalar), oltin (Navoiy, Jizzax viloyatlari va boshqalar) qazib olingan.

Rangli (Toshkent viloyatining Olmaliq, Chirchiq tumanlari) va qora metallurgiya (Toshkent viloyatining Bekobod tumani) rivojlangan. Kimyo sanoatida paxtachilik uchun mineral oʻgʻitlar (azot va fosfor) ishlab chiqarish (Chirchiq, Qoʻqon, Samarqand, Fargʻona, Olmaliq, Navoiy) ayniqsa ajralib turdi; kimyoviy tolalar ishlab chiqarish (Fargʻona); plastmassa (Fargʻona, Jizzax va boshqalar), rezina buyumlar, maishiy kimyo va boshqalar. Mashinasozlikning asosiy tarmoqlari: qishloq xoʻjaligi (paxta yetishtirishni kompleks mexanizatsiyalash uchun mashina va mexanizmlar, paxta terish kombaynlari va boshqalar), traktorlar ishlab chiqarish, paxta tozalash va toʻqimachilik sanoati uchun asbob-uskunalar, qurilish va yoʻl mashinalari, elektrotexnika sanoati; aviatsiya, radioelektron va priborsozlik sanoati, kimyo va neft mashinasozligi rivojlangan. Asosiy markazlari: Toshkent, Samarqand, Namangan, Fargʻona, Andijon viloyatlari hisoblangan. Qurilish materiallari korxonalari sement, asbest-sement quvurlari, shifer, kulolchilik, devor materiallarini ishlab chiqargan (Bekobod, Oxangaron, Angren, Navoiy, Toshkent va boshqalar). Oʻz vaqtida Oʻzbekiston SSR hududida shlab chiqarish salmogʻiga koʻra eng yirik sanoat korxonlari yaratilgan. Jumladan, oʻsha vaqtda 7 ta eng yirik korxonalar mavjud edi. Ular, Olmaliq togʻ kon metallurgiya korxonasi, Chrchiq elektro kimyo kombinati, Fargʻona azot zavodi, Naviy kimyo kombinati, Navoiy togʻ kon metallurgiya kombinati, Jizzax plastmassa turbalar zavodi, Toshkent qishloq xoʻjali mashinasozligi zavodlari sanalgan.

Sanoatda muhim oʻrinni anʼanaviy sanoat tarmoqlari egallagan edi: yengil sanoat — paxta, ipak pilla, jun, boshoq ekinlari, teri xomashyosi, qorakoʻl terisi va birlamchi qayta ishlash; paxta (Toshkent, Andijon, Buxoro, Fargʻona va boshqalar) va ipak (Margʻilon, Namangan va boshqalar) gazlama, poyabzal, tikuvchilik, gilam ishlab chiqarish. Oziq-ovqat va aromatizatsiya sanoati (moy-moy sanoati — asosan paxta chigitidan moy ishlab chiqarish, meva-sabzavot konservalari, yogʻ va pishloq, sut, goʻsht va boshqalar).

Qishloq xoʻjaligi

1987-yilda respublikada 1021 ta sovxoz va 855 ta kolxozlar mavjud boʻlgan. Qishloq xoʻjaligiga moʻljallangan yerlar 26,4 million gektarni tashkil etgan.

• Haydaladigan yerlar — 4,4 million gektar,
• Pichanzorlar — 0,1 million gektar,
• Yaylovlar — 21,5 mln.ga.

Transport

Asosiy transport turlari — temir yoʻl va avtomobil transporti hisoblangan.

• temir yoʻllar — 3,48 ming km,
• avtomobil yoʻllari — 38,5 ming km (shu jumladan qattiq sirt bilan — 36,4 ming km).

Yirik gaz quvurlari: Markaziy Osiyo — Markaz, Buxoro — Ural, Buxoro — Toshkent — Frunze — Olmaota.

Yana qarang

• Oʻzbekiston iqtisodiyoti
• Yillar boʻyicha sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish