Oksana Chusovitina
Oksana Aleksandrovna Chusovitina – 1975-yilda Buxoroda tugʻilgan. Sport gimnastikasi sportchi. U dunyo boʻyicha sakkizta olimpiadada qatnashgan yagona gimnastikachidir. Oksana Chusovitina 1992-yilgi Barselona olimpiadasida oltin, 2008-yilga Pekin olimpiadasida kumush medalni qoʻlga kiritgan. 2023-yilgi Bokuda oʻtkazilgan jahon kubogida kumush medalni qoʻlga kiritdi[1].
| Oksana Aleksandrovna Chusovitina Оксана Александровна Чусовитина | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Shaxsiy maʼlumotlari | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jinsi | Ayol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fuqaroligi |
 Sovet Ittifoqi Sovet Ittifoqi→  Birlashgan jamoa →  Oʻzbekiston →  Olmoniya → Oʻzbekiston | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tavallud sanasi |
19-iyul 1975-yil Buxoro, Oʻzbekiston | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boʻyi | 153 sm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vazni | 44 kg | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sport | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Qaysi sport | Gimnastika | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Murabbiy(lar)i | Shanna Polyakova, Svetlana Kuznetsova | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Medallar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sport faoliyati
tahrir
Sovet Ittifoqi
tahrirChusovitina gimnastikadagi faoliyatini 1982-yilda boshladi[2]. 1988-yilda, 13 yoshida, u oʻsmirlar toifasida SSSR milliy chempionatida koʻpkurash boʻyicha gʻolib chiqdi.
1990-yilga kelib Chusovitina Sovet jamoasining muhim aʼzosiga aylandi va turli xalqaro uchrashuvlarda qatnashish uchun yuborildi. U 1990-yilgi Yaxshi niyat o‘yinlarida tayanch gimnastika boʻyicha oltin medali sohibi boʻlgan va 1990-yilda Yaponiyada boʻlib oʻtgan Butunjahon sport yarmarkasida notekis panjaralardan tashqari barcha musobaqalarda gʻalaba qozondi. Keyingi yili u 1991-yil badiiy gimnastika boʻyicha jahon chempionatida polda mashq boʻyicha gʻolib chiqdi va tayanchda ikkinchi oʻrinni egalladi. 1992-yilda Chusovitina Olimpiadada final bosqichida ettinchi oʻrinni egalladi. Shuningdek, u ikkinchi jahon chempionatida bronza medalini qoʻlga kiritdi.
Oʻzbekiston
tahrir1992-yilgi Olimpiya oʻyinlaridan soʻng, sobiq sovet gimnastikachilari oʻz vatanlariga qaytganlaridan soʻng, Chusovitina Oʻzbekiston terma jamoasi uchun kurashni boshladi va Oʻzbekiston bosh murabbiyi, shuningdek, shaxsiy murabbiyi Svetlana Kuznetsova bilan mashgʻulotlarni davom ettirdi. Toshkentdagi milliy oʻquv maskanidagi sharoit Sovetlarning Round Leyk oʻquv markaziga qaraganda ancha ogʻir edi va Chusovitina eskirgan, baʼzi hollarda esa xavfsiz boʻlmagan jihozlarda mashq qilishga majbur boʻldi. Ushbu qiyinchiliklarga qaramay, u doimiy ravishda jahon darajasidagi formasini saqlab qola oldi[3][4].
Chusovitina 1993-yildan 2006-yilgacha Oʻzbekiston sharafini himoya qilgan va ular uchun 1996, 2000 va 2004-yilgi Olimpiadalar, 1994, 1998 va 2002 Osiyo o‘yinlari hamda 1994 va 2001 Yaxshi niyat o‘yinlarida qatnashgan. Bu davrda u Oʻzbekiston terma jamoasining eng kuchli gimnastikachisi boʻlib, xalqaro musobaqalarda 70 dan ortiq medallarni qoʻlga kiritdi va uch marta Olimpiya oʻyinlariga yoʻllanma oldi.
Chusovitina gimnastikaga qoʻshgan hissasi uchun Oʻzbekiston Madaniyat va sport ishlari vazirligi tomonidan „Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan sportchi“ unvoni bilan taqdirlangan[5]. 2001-yilda u Xalqaro gimnastika federatsiyasining (FIG) sportchilar komissiyasiga birinchi WAG vakili etib tayinlandi[6]. Qoʻshimcha qilib aytganda, Chusovitina Toshkentdagi sport universitetini tamomlagan[7].
1997-yil oxirida Chusovitina oʻzbek olimpiya kurashchisi Bahodir Qurbonovga turmushga chiqdi[8], u bilan birinchi marta 1994-yilda Xirosimada boʻlib oʻtgan Osiyo oʻyinlarida tanishgan[7]. Er-xotinning oʻgʻli Alisher 1999-yil noyabr oyida tugʻilgan[2][4].
Hayotiy sinovlar
tahrirSidneydagi Olimpiada oʻyinlari tugagach, 25 yashar Oksana katta sportni tark etishi mumkin edi. Ammo qoʻlidagi goʻdagining saratonning ogʻir koʻrinishi – oqqonga chalingani¸ sportchi qizning yashirin matonatini bulogʻini ochib yubordi.
Bolasini davolatish uchun Germaniyaga kelgan Oksana¸ Germaniyadagi musobaqalarda qatnashib¸ yutgani evaziga berilgan pullarni oʻgʻlining muolajasiga toʻlay boshladi.
Oʻgʻli Alisher tuzalib ketdi va oʻz minnatdorligini izhor qilish yoʻli sifatida Oksana¸ oʻz talantini Germaniya badiiy gimnastika jamoasiga taklif etdi. Shu tarzda u Germaniya fuqaroligi¸ uning asosida milliy jamoasiga qabul qilindi. Uning Germaniya uchun birinchi musobaqasi 2006-yilgi Jahon chempionati boʻlib, u yerda tayanib sakrashda bronza medalini qoʻlga kiritdi va koʻpkurashda toʻqqizinchi oʻrinni egalladi[9].
2007-yil iyul oyida u Germaniya milliy chempionatida koʻpkurash boʻyicha gʻoliblikni qoʻlga kiritdi[10]. 2007-yil Shtutgartda boʻlib oʻtgan jahon chempionatida Chusovitina nemis terma jamoasiga dastlabki bosqichda 10-oʻrinni egallashga yordam berdi, bu esa ularga 2008-yili Pekinda boʻlib oʻtadigan Olimpiadaga toʻliq jamoani yuborish huquqini berdi. 2008-yilgi Pekin olimpiadasida 33 yashar Oksana Germaniya bayrogʻi ostida musobaqalarga kirdi.[11][12][2][3][4][5][6][7]. 2008-yilgi Olimpiya oʻyinlarida Germaniya terma jamoasi musobaqaning saralash bosqichida 12-oʻrinni egalladi[13]. Chusovitina yakkalik koʻpkurash bahslarida finalga yoʻllanma oldi va u umumiy hisobda toʻqqizinchi oʻrinni egalladi. Shuningdek, u tayanib sakrash boʻyicha finalda ishtirok etdi va 15.575 ball bilan kumush medalni qoʻlga kiritdi[14].
Tokio 2020
tahrirChusovitina Tokioga yoʻllanmani qoʻlga kiritish uchun 2019-yilgi badiiy gimnastika boʻyicha jahon chempionatida ishtirok etgan[15].
2021-yil iyul oyida Tokioda oʻtkazilgan olimpiada oʻyinlari ochilish marosimida Oksana Chusovitina va Bobousmon Boturov bayroqdor boʻlishlari aytilgan lekin ochilish marosimiga kam vaqt qolganda bayroqdorlar almashtirilgan, Oʻzbekiston bayrogʻini Bahodir Jalolov va Nigora Tursunqulovalar koʻtarib chiqishdi[16]. Chusovitina bu holatdan ranjiganini bildirdi va holatni „Menga hech narsani tushuntirishmadi, shunchaki ishtiyoqni oʻldirishdi, hammamiz insonmiz, tushuntirishganda toʻgʻri tushunardik“, – deb izohladi[17][18]. 2021-yil 25-iyul kuni Tokioda boʻlib oʻtgan musobaqaning soʻnggi kuni u Vault finalida ishtirok eta olmadi. Tokio olimpiadasidagi ishtirokidan soʻng Oksana Chusovitina sportdagi faoliyatini yakunlagani haqida eʼlon qildi[19]. Faoliyatini yakunlagach, Chusovitina Xalqaro olimpiada qoʻmitasida ish boshladi[20].
Rejalar
tahrirKechiktirilgan 2020-yilgi Olimpiya oʻyinlaridan keyin nafaqaga chiqishini aytgan boʻlsa-da, keyinchalik u pandemiya sababli nomaʼlum muddatga qoldirilgan 2022-yilgi Osiyo oʻyinlari uchun mashgʻulotlarga qaytishini aytdi. Keyin u 2022-yilda Dohada boʻlib oʻtgan Jahon kubogida tayanib sakrash boʻyicha oltin medalni qoʻlga kiritgan va 2022-yilgi Oʻzbekiston milliy chempionatida yana tayanib sakrash boʻyicha gʻolib chiqqan. Osiyo oʻyinlarining qoldirilishi uning mashgʻulot rejalariga qanday taʼsir qilishi haqida soʻralganda, u endigi maqsadi mashgʻulotlarni davom ettirish va 2024-yilda Fransiya poytaxti Parijda boʻlib oʻtadigan Olimpiada oʻyinlarida qatnashish ekanligini aytdi. Bu uning IX Yozgi Olimpiya oʻyinlari boʻladi. Chusovitina 2022-yilda qoldirilgan Islom birdamlik oʻyinlarida Dildora Aripova va Ominaxon Xalilova bilan birga qatnashgan. Jamoa Turkiyadan keyin ikkinchi oʻrinni egalladi. Individual hisobda Chusovitina tayanib sakrashda oltin medalni qoʻlga kiritdi.
Unvon va mukofotlari
tahrir- Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan sport ustozi faxriy unvoni[21]. Shuningdek, "O‘zbekiston iftixori" faxriy unvoni sohibi, "Do‘stlik", "Mehnat shuhrati", "El-yurt hurmati" ordenlari bilan taqdirlangan
Manbalar
tahrir- ↑ „kumush medalni qoʻlga kiritdi“. https://www.gazeta.uz.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „In our Spotlight: Oksana Chusovitina“. International Gymnast. February 2001. 17 April 2001da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
- ↑ 3,0 3,1 „Photo report on the Tashkent Training Center“. Official Team UZB Web. 2000-yil 1-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Turner, Amanda (19 June 2008). „Ageless Chusovitina Turns 33“. International Gymnast. 20 August 2008da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
- ↑ 5,0 5,1 „Our Stars“. Ministry of Cultural and Sports Affairs of the Republic of Uzbekistan. 2006-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
- ↑ 6,0 6,1 „IG Online interview: Oksana Chusovitina“. International Gymnast. 2001. 6 October 2001da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 „For petite gymnast, burly wrestler, it was a match made at the Games“. Associated Press (2002-yil 6-oktyabr). 2008-yil 4-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
- ↑ Andoza:Cite Sports-Reference
- ↑ „Uzbekistan veteran Chusovitina to compete for Germany“. Xinhua/People's Daily Online (2006-yil 15-oktyabr). Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
- ↑ „Chusovitina, Hambüchen Win German Nationals“. International Gymnast. 22 July 2007. 2012-02-08da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
- ↑ http://www.fig-gymnastics.com/site/page/view?id=254
- ↑ Pearce, Linda. „Love for her son drives Olympic medallist on“. The Age (22-noyabr 2005-yil). Qaraldi: 24-iyun 2008-yil.
- ↑ „Results – All Around Women's Individual Final“. The Beijing Organizing Committee for the Games of the XXIX Olympiad (2008-yil 15-avgust). 2008-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 15-avgust.
- ↑ „Vault event final scores“. NBC Olympics (2008-yil 17-avgust). 2008-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-avgust.
- ↑ „44-year-old gymnast has to wait to see if she qualified for Tokyo Olympics“. USA Today.
- ↑ „Ўзбекистон делегациясининг Токио Олимпиадасидаги байроқдори ўзгарди“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 23 июль.
- ↑ „"Мотивацию убили": Оксана Чусовитина о смене знаменосцев на Олимпиаде в Токио“. Sputnik. Qaraldi: 2021-yil 23-iyul.
- ↑ „Оксана Чусовитина Олимпиада байроқдори ўзгарганига муносабат билдирди“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 23 июль.
- ↑ „Ўзбекистонлик спорт гимнастикачиси Оксана Чусовитина фаолиятини якунлади — видео“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 25 июль.
- ↑ „Оксана Чусовитина Халқаро Олимпия Қўмитасида иш бошлади“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 27 июль.
- ↑ „Prezident Olimpiadada ishtirok etgan sportchilar va murabbiylarni mukofotladi“. gazeta.uz. Qaraldi: 31-iyul 2024-yil.
Havolalar
tahrir |
Vikiomborda Oksana Chusovitina haqida turkum mavjud |