Oseralik xonim

Oserlik xonim (fransuzcha: La Dame d’Auxerre) — Luvrda joylashgan balandligi 75 sm, miloddan avvalgi 7-asr oʻrtalariga oid haykaltaroshlik namunasi.

Tavsif

Haykalcha qadimgi Yunonistonning afsonaviy birinchi haykaltaroshi, ilk yunoncha dumaloq haykallar yaratuvchisi Dedal nomi bilan ataluvchi dedal uslubidagi eng mashhur namunalaridan biri hisoblanadi. Haykal ayolning frontal tasviri shaklida yasalgan, bosh toʻgʻri, qatʼiy ravishda tananing oʻqi boʻylab joylashgan, chap qoʻl tana boʻylab pastga tushadi, oʻng qoʻl koʻksiga qoʻyilgan. Ayol Minoy maʼbudalariga oʻxshab tor koʻylak kiygan, beli, tanasiga keng kamar bilan yopishtirilgan, yelkasida pelerina tashlangan.

Ayolning yuzida arxaik tabassum bor, sochlari Misr pariklari uslubida orqaga tortilgan.

Tarixi

Haykalchaning kelib chiqishi munozarali. U yo Kritda, yo Elefternada topilgan. Uning Oserga qanday sharoitlarda kelgani nomaʼlum.

Egasining vafotidan keyin (fransuzcha: Édouard Bourgoin), merosxoʻrlar haykalni 1895-yilda 1 frankga Oser shahar teatriga sotib yuboradi (fransuzcha: Louis David). Konsyerj haykalni Viktor Massening Galateya operettasi spektaklida dekoratsiya sifatida foydalanish uchun sotib oldi. Spektakl davomida haykalning qoʻli singan.

Spektakldan soʻng, konsyerj haykalni eski chamadonga yashirib mahalliy muzeyga olib bordi va chamadonni muzey kiraverishida qoldirdi. Muzey kuratori haykalni kolleksiyaga kiritish uchun qiziqarli deb topdi va uni fransuzcha: caillou cassé („tosh parchasi“) deb nomladi va muzey foyesiga qoʻydi. Keyinchalik haykal omborxonaga olib qoʻyildi.

1907-yilda Sorbonna professori Maksim Kolinyon haykalni topib oldi. Unda qadimgi Krit haykali belgilarini payqab, haykalni Luvrga olib borishga erishdi. Buning evaziga Luvr oʻsha paytdagi mashhur rassom Arpinyining „Torrent dans Var“ kartinasini muzeyga topshirdi.

Haykalcha 1909-yildan beri Parijdagi Luvr muzeyining Qadimgi Yunoniston, Etruriya va Rim sanʼati boʻlimi kolleksiyasida saqlanmoqda.

Tadqiqot

Kembrij universiteti gipsdan haykalning nusxasini yasadi va uni tarixchilarning fikricha, haykal yasalgan paytdagi koʻrinishga ega boʻlishi mumkin boʻlgan ranglarda boʻyadi.

Kembrij universiteti nusxasi

Adabiyotlar

• Jon Boardman (savdo. Lucie Marignac), La Sculpture grecque archaïque „Yunon haykaltaroshligi: Arxaik davr“, Temza va Gudson, koll. „L’Univers de l’art“, Parij, 1994 (1-nashr 1978, revisée en 1991) (ISBN 2-87811-076-5), p. 12-13.
• Marianne Hamiaux, Les sculptures grecques I, Departement des Antiquités grecques, étrusques va Rumaines du musée du Luvr, Editions de la Reunion des Musées Nationaux, Parij, 1992 ISBN 2-71718-3, p. 43-45.
• Jan-Lyuk Martinez, La Dame d’Oser, Nationaux muzeylari nashrlari, Parij, 2000-yil.
• Clause Rolley, „La provenance de la dame d’Auxerre“, „Bulletin de Correspondance Hellénique“, 1964, 88-2, pp. 442-445
• Marie de Rugy. Enquête : Qu'est-ce qu'un chef d'oeuvre ? // Grande Galerie. Le Journal du Louvre. — 2009. — № 6. — С. 58—69.