Pyotr Xrunov

Pyotr Aleksandrovich Xrunov (1842-yil 5-iyun, Moskva, Rossiya imperiyasi – 1918-yil, Moskva, RSFSR) – xususiy maslahatchi, harbiy jarroh, Xiva yurishi qatnashchisi.

Pyotr Xrunov
Asl ismi	ruscha: Пётр Алекса́ндрович Хруно́в
Tavalludi	1842-yil 17-iyun Moskva, Rossiya imperiyasi
Vafoti	1918-yil Moskva, Rossiya imperiyasi
Qoʻshin turlari	harbiy shifokor
Xizmatdagi yillari	1866—1912 1914—1918
Unvoni	shaxsiy maslahatchi
Jang/urush	Xiva yurishi (1873)

Biografiyasi

Kelib chiqishi va taʼlimi

Kambagʻal zodagon amaldorlar, mahalliy moskvaliklarning dvoryan rus oilasidan kelib chiqqan. Kollej assotsiatsiyasi Aleksandr Andreyevich Xrunovning ikkinchi turmushi irsiy zodagon Yekaterina Aleksandrovna (qizlik famiyasi Aydarova) lar oilasida tugʻilgan. Oiladagi sakkiz farzandning uchichisi. Otasi Moskva Yelizaveta maktabi maʼmuriyatida hisobchi va kotib lavozimida ishlagan. Dastlab, Xrunovlar oilasi Voznesenskaya koʻchasidagi maktab binosida hukumatga qarashli kvartirada yashagan, keyinchalik Lefortovo qismidagi oʻz uylariga koʻchib oʻtishgan.

2-Moskva gimnaziyasini tamomlab, Moskva imperatorlik universitetining tibbiyot fakultetiga oʻqishga kirgan va u yerda davlat hisobidan tahsil olgan. 1865-yil 11-sentyabrda doktorlik darajasini olgan.

Keyingi hayoti

Moskva davlat universitetini tugatgandan soʻng, imperator buyrugʻi bilan Orenburg harbiy okrugi qoʻshinlariga qoʻshimcha shifokor sifatida yuborilgan va bu yerga 1866-yil yanvar oyida borgan va Orenburg harbiy gospitalida xizmatga tayinlangan. Oʻsha yilning aprel-noyabr oylarida Nijniy Novgorodda xizmat safarida boʻlgan va u yerdan qaytgach, Ural istehkomining kasalxonasida kichik ordinator lavozimiga tayinlangan. Bu yerda, 1870-yil avgustdan oktyabrgacha bosh shifokor sifatida xizmat qilgan. Oʻsha yilning noyabr oyida titulli maslahatchi lavozimini olgan.

1871-yil aprelda Orenburg harbiy gospitaliga kichik ordinator sifatida xizmatga tayinlangan. Iyul oyida kollegial baholovchi lavozimiga koʻtarilgan. Oʻsha yilning sentyabridan 1872-yil avgustigacha kasalxonaning katta ordinatori boʻlib, yana feldsherlik maktabida oʻqituvchi va Orenburg viloyati harbiy qoʻmondonligi qoshidagi komissiya aʼzosi sifatida ham faoliyat olib borilgan. 1871-yil noyabr oyida Orol otryadida lavsha kasalligining sabablarini aniqlash uchun Orskda xizmat safarida boʻlgan. 1873-yil mart oyida sud maslahatchisi lavozimiga koʻtarilgan.

Xiva yurishi davrida

Asosiy maqola: Xiva yurishi (1873)

Xiva yurishi 1873-yil. Oʻlik qumlar orqali Adam-Kirilgan quduqlarigacha (N. N. Karazin, 1888).

1873-yil fevral oyida Xiva yurishiga tayyorgarlik koʻrayotgan general-adyutant Nikolay Aleksandrovich Veryovkinning otryadiga yuborilgan. Turkiston general-gubernatori Konstantin Petrovich Kaufman boshchiligidagi yirik harbiy operatsiya davomida Xiva shahri rus qoʻshinlari tomonidan bosib olingan va Xiva xonligining katta qismi Rossiya imperiyasi qoʻshib olgan va xonlik imperiya protektoratligini tan olgan. Yangi bosib olingan hududlar Turkiston oʻlkasining Amudaryo boʻlimi tarkibiga kirgan. Kampaniya paytida Pyotr Aleksandrovich turli xil harbiy qismlarning sanitariya boʻlinmalarini boshqargan:

• 1-Orenburg saf batalyoni;
• Emba postining 6 yuz nafar Orenburg kazaklari;
• Kapitan Mohrenschild boshchiligidagi otryadning avangardi;
• Polkovnik Dmitriy Nikolayevich Leontyev boshchiligidagi 2-eshelon;
• podpolkovnik Novokreshyonov qoʻmondonligi ostida Janaqal’a garnizoni;

Kampaniya davomida bir necha bor Qoʻngʻirot shahriga epidemiyalar tarqalishiga qarshi kurashda boʻlgan. 1873-yil 10-oktyabrda kampaniyadan qaytgach, Oliy ruxsatnoma bilau chet elda ikki oylik maosh bilan taʼtilga chiqqan.

Hayotining soʻnggi yillari, oʻlimi

Nafaqaga chiqqanidan soʻng, shaxsiy maslahatchi Pyotr Aleksandrovich Xrunov oilasi bilan Moskvaga qaytib kelgan va dastlab Lefortovo dahasidagi otasining uyiga joylashgan, soʻngra Nemetskaya Slobodaga koʻchib oʻtgan. Chunki u yerda onasining qarindoshlari – Aydarovlar oilasidan meros boʻlib qolgan ikki qavatli uy boʻlgan. Nafaqadagi xususiy maslahatchi Xrunov ikkinchi qavatda rafiqasi, bolalari va nevaralari bilan joylashgan va birinchi qavatda otasining izidan borgan toʻngʻich oʻgʻli Aleksandrning oilasi va xususiy tibbiyot amaliyotining qabulxonasi joylashgan. 1919-yilda Sovet hukumati tomonidan amalga oshirilgan taftish tufayli Xrunovlar xonadonni boʻshatishga majbur boʻlganlar. Bu uy 1953-yilgacha saqlangan va keyichalik buzib tashlangan.

1918-yilda uning oʻgʻli, shifokor Aleksandr Aleksandrovich Xrunov tif bilan kasallanib, tez orada vafot etgan. Pyotr Aleksandrovich ham oʻsha yili vafot etgan, oʻlimning aniq sababi esa nomaʼlum.

Adabiyotlar

• Адрес-календарь жителей Москвы на 1851 год., 1851. 
• Адрес-календарь жителей Москвы на 1868 год., 1868. 
• Орлов Ф. Очерк исторіи С.-Петербургскаго гренадерскаго короля Фридриха Вильгельма III-го полка, 1726-1880. — Е.И.В. Канцеларія, 1881. — P. 809.
• Айдарова Наталия Михайловна. Моя жизнь (1905—1989). Мемуары. — Москва, 2011.
• Хрунов, Н. П. Ограждения автогужевых дорог. — Москва, 1935. — (Труды Центрального автоэксплуатационного научно-исследовательского института ЦАНИИ/ Цудортранс при СНК СССР).