Qeysər Kaşıyeva

Kaşıyeva Qeysər Seyfulla qızı (talaffuzi: Kashiyeva Qaysar Sayfulla qizi) (7-iyun, 1893-yil – 17-aprel, 1972-yil) — rassomlik tahsilini olgan ilk ozarbayjon ayoli.

Qeysər Kaşıyeva
Fayl:Geysar Kashiyeva.jpg
Tavalludi	7-iyul 1893-yil Tbilisi
Vafoti	17-aprel 1972-yil(1972-04-17) (78 yoshda) Boku, Ozarbayjon SSR, SSSR
Fuqaroligi	Rossiya imperiyasi → Ozarbayjon Demokratik Respublikasi → SSSR

Hayoti

Qaysar Sayfulla qizi Kashiyeva 1893-yil 7-iyun]da Tbilisida tugʻilgan. Yetti yoshida u Tbilisidagi (Gruziya) maktab-internatida oʻqidi, u yerda rus tilini oʻrgandi, soʻngra qizlar gimnaziyasida oʻqidi. Gimnaziyada oʻqigan yillaridan boshlab u rasmga qiziqib qoldi, lekin badiiy kompozitsiya va badiiy toʻquvga ham qiziqish bildirdi. 1907-1908-yillarda u Tbilisidagi Sanʼatni targʻib qilish jamiyatining badiiy maktabida tahsil oldi. Keyinchalik taniqli rus rassomi Richard Sommer Qaysarning isteʼdodini yuqori baholadi va undan Moskvada oʻqishni davom ettirishni iltimos qildi. Biroq, vaqtning qatʼiy talablari bunga imkon bermadi, shuning uchun Qaysar Tbilisidagi muhit bilan kifoyalanishi kerak edi. U Tbilisida tashkil etilgan Xotin-qizlar xayriya jamiyatining barcha tadbirlarida qatnashdi. Ana shunday tadbirlardan birida Qaysar Kashiyeva Shirinbey Kasamanli bilan tanishdi. Shirinbey Gʻazax beklaridan Chingiz bekning oʻgʻli edi. U Tbilisidagi harbiy gimnaziyada oʻqigan va bir muncha vaqt yengil otliqlar polkida xizmat qilgan. Keyinchalik ular turmush qurishdi va bir nafar qiz farzandli boʻlishdi.

Ozarbayjon Demokratik Respublikasi tashkil etilgandan soʻng Qaysar xonim 1918-yilda Tbilisidan Bokuga koʻchib oʻtdi. Sovet Ittifoqi davrida u Bokuda rassomchilikdan dars bergan va „Sharqiy qadam“ jurnali uchun rasmlar chizgan. Shuningdek, u Musulmon ayollarning Kavkaz xayrixohlik jamiyatida ishlayotganda plyonka va plakatlarni yaratgan..

Qaysar xonim 1972-yil 17-aprelda Bokuda vafot etgan.

Ijodi

U tasviriy sanʼatning rasm va grafika sohasida ishlagan. U professional sanʼat taʼlimi olgan birinchi ozarbayjonlik ayol. Q.Kashiyeva sanʼat sirlarini oʻzi tugʻilgan Tbilisida (Kavkaz sanʼatini targʻib qilish jamiyati (1907-1908) qoshidagi badiiy studiyada) oʻzlashtirgan. Oʻsha davrning taniqli rassomlari R.Zommer va O.Shmerlingdan taʼlim olgan Qaysar xonimning ijodi turli janrdagi asarlarga boy. Uning koʻmir, maskara, akvarel va moyli boʻyoqlarga chizgan rasmlariga „Aqlli ayol“, „Qadimgi gvardiya“, „Gruzin qizi“, „Ovchi“, „Oʻt oʻchiruvchi“, „Gogol portreti“, „Ozarbayjon ziyolisi", „Kubokli keksa odam“, „I. Goncharov portreti“, „Ozarbayjon ziyolisi“, „Koʻl qirgʻogʻi“ va boshqalar kiradi. Uning realizm an'analariga amal qilgan asarlari oʻziga xos ijro mahorati bilan ajralib turadi. Shuningdek, u „Sharq ayoli“ (1923-1938-yillarda Bokuda nashr etilgan) jurnali uchun rasmlar chizdi.