Qorabek Qorabekov
Qorabek Ismoil oʻgʻli Qorabekov (ozarbayjoncha: Qara bəy İsmayıl ağa oğlu Qarabəyov; 1874, Shishtepe qishlogʻi, Yelizavetpol viloyati – 1953, Samarqand, Oʻzbekiston SSR) – ozarbayjon turkologi, shifokor, jurnalist, jamoat arbobi, Ozarbayjon Demokratik Respublikasi siyosiy arbobi[1].
| Lenur Yagya Arifov | |
|---|---|
| Tavalludi |
1874 Shishtepe, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
1953 Samarqand, Oʻzbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasi |
| Fuqaroligi |
ODR →  SSSR |
| Sohasi | Siyosatchi |
| Taʼlimi | Moskva davlat universiteti |
| Dini | Islom |
Hayoti
tahrirQorabek Ismoil oʻgʻli Qorabekov Rossiya imperiyasining Yelizavetpol guberniyasining Dzegam boʻlimidagi Yuxari Ayipli qishlogʻida (hozirgi Ozarbayjonning Shamkir viloyati, Shishtepe qishlogʻi) Ismoilbek Qorabekov va Sheydaxonim Zulqadarovalar oilasida tugʻilgan. Tiflis gimnaziyasini tugatgandan keyin Moskva va Tartu (Dorpt) universitetlarida tahsil olgan[1]. Tibbiy taʼlimni Moskvada olgan[2]. Doktorlik diplomini olib, 1900-yildan Boku shahar rus-musulmon maktabida ishladi[1].
1905-yilgi inqilobidan soʻng Ozarbayjon hududida maʼrifiy faoliyat bilan shugʻullanib, „Iqbol“, „Kaspiy“, „Taraqqiyot“ va hokazo gazetalarda ilmiy-ommabop, adabiy-tanqidiy va publitsistik maqolalar chop ettirdi[2]. Qorabekov 1905-yilda noqonuniy „Difai“ („Mudofaa“) partiyasi tashkilotchilaridan biri boʻlgan. U rus va ozarbayjon tillarida davriy nashrlarda publitsistik, adabiy va tanqidiy maqolalar bilan chiqish qilib turgan. 1911—1912-yillarda haftalik „Hakk yoʻlu“ („Haqiqat yoʻli“) gazetasiga muharrirlik qilgan [1].
1911—1914-yillarda Turkiyada, Istanbulda yashagan[2]. Qorabekov nashr etilishi tugallanmagan uch jildlik „Toʻliq turkiy-ruscha lugʻat“ muallifi[2].
1914—1916-yillarda Qorabek Birinchi jahon urushi frontlarida jang qilgan musulmonlar diviziyasida harbiy shifokor boʻlib xizmat qilgan. 1917-yil oktyabr oyida tashkil etilgan „Ittihod“ partiyasining asoschilaridan biri edi. 1918—1920-yillarda Ozarbayjon Demokratik Respublikasi parlamenti deputati, Ittihod fraksiyasi raisi boʻlgan[3]. Boku shahar hukumati aʼzosi edi[1].
Qizil Armiyaning mamlakatga kirishi natijasida ODR qulagandan soʻng, Qorabekov hibsga olindi va Solovetskiy konslageriga joʻnatildi. 1921-yilda u amnistiya toʻgʻrisida Leninga murojaat qilib, ozod qilindi. Oktyabr inqilobidan keyin Qorabekov Moskva va Markaziy Osiyoning turli shaharlaridagi tibbiyot muassasalarida xizmat qilgan. Kreml kasalxonasida va OGPU tibbiyot muassasalarida shifokor boʻlib ishlagan. 1928—1931-yillarda SSSR Butunrossiya Markaziy Ijroiya Qoʻmitasi apparatida tarjimonlar guruhining rahbari boʻlgan. 1931-yilda Samarqandga koʻchib oʻtadi va u yerda sil kasalliklari sanatoriysi mudiri boʻlib ishlaydi. 1937-yil 20-yanvarda hibsga olingan. Oʻsha yilning 17-iyunida SSSR Oliy sudi Harbiy kollegiyasi uni oʻn yilga majburiy mehnat lagerida (Oʻzbekiston SSR Jinoyat kodeksining 66-moddasi 1 va 69-qismlari) ishlashga hukm qildi. Keyinroq u ozodlikka chiqdi. Keyingi yillarda Samarqanddagi ozarbayjonlarning madaniy hayotida ishtirok etgan. 1953-yilda Samarqandda vafot etgan[2].
Oilasi
tahrirQorabek Qorabekov Boku zodagon neft sanoatchilari Ashurbekovlar oilasidan Rizoquli bekning qizi Maʼsumaxonimga uylangan. Ularning uchta farzandi bor edi: qizlari Tamara va Reyhonat va oʻgʻli Muzaffar (1910—1917). Oʻgʻli kuydirgidan vafot etgan.
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Гулиев 1998.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Васильков, Сорокина 2003.
- ↑ Адрес-календарь Азербайджанской Республики. — Баку, 1920, с. 270
Adabiyotlar
tahrir- Азербайджанская республика. Документы и материалы 1918-1920 гг.. Б.: Элм, 1998.
- Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов--жертв политического террора в советский период (1917-1991). СПб.: Петербургское востоковедение, 2003.
- Тадеуш Свентоховский, Brian C. Collins. Historical dictionary of Azerbaijan. USA: Scarecrow Press, 1999 — 72-bet. ISBN 0810835509.