Shri

Shri^(lot.)—boʻr davridagi teropodli dinozavrlar turkumiga va dromeozavrlar oilasiga mansub. Uning bu turi Shri Devi tomonidan aniqlangan. 2021-yilda Alan Tyorner va boshqalar tomonidan tasvirlangan. Dinozavr qoldiqlari Moʻgʻulistondagi Baruun Goyoot hududida topilgan^[1].

Tarixi

1991-yil 5-iyulda Amerika paleontologik ekspeditsiyasi rahbarlaridan biri Mark Norell Moʻgʻulistondagi Baruun Goyoot formatsiyasida kichik teropod qoldiqlarini topgan. U mintaqada keng tarqalgan Velociraptordan boshqacha ekanini bilgan. 1996-yilgi maqolada Norell topilmaga „Ichabodcraniosaurus“ nomini bergan. Maqola Vashington Irvingning „Legenda o Sonnoy Loщine“ qissasi qahramoni Ichabod Kreynga tegishli boʻlgan^[2]. Mark Norell Altangerel Pearl bilan bir kunlik qazish ishlari davomida, qum boʻroni sababli dinozavrning bosh suyagi topilmaganini qayd etgan. Fotoalbom Mayk Ellison, Merilin Foks va Justi Elisi tomonidan tayyorlangan. 1992-yilda topilma haqida qisqacha maʼlumot ilmiy adabiyotlarda chop etilgan^[3]. Biroq, 2002-yilgacha, Mark Norell buni dinozavrlarning pochta roʻyxatida aniqlaganida, qaysi namuna "Ichabodcraniosaurus" deb nomlanganligi nomaʼlum boʻlib qolgan. 1999-yilda qazilma qoldiqlari Velociraptorga tegishli boʻlishi mumkinligi taxmin qilingan^[4]. Alan Tyorner 2008-yilgi tezislarida suyaklar alohida taksonga tegishli degan xulosaga kelgan^[5].

Etimologiya

Bu nom Moʻgʻulistonda himoya maʼbudasi sifatida keng hurmatga sazovor boʻlgan va buddist xudo Shri Devini sharafiga atalgan^[1].

Tavsif

Shri devi turlari 2021-yilda Alan Tyorner, Shayna Montanari va Mark Norell tomonidan nomlangan va tavsiflangan. Hayvon velociraptor bilan bir xil, uzunligi esa taxminan 2 metr va ogʻirligi taxminan 15 kilogramm boʻlgan^[1].

IGM 100/980 holotipi Maastrixti Baruun Goyot qatlamida topilgan. Uning yoshi 72 million yilligi aniqlangan. Boshsuyagi boʻlmagan, qisman boʻgʻimli skeletdan iborat boʻlgan. 8 ta boʻyin umurtqasi, boʻyin qovurgʻalari, 13 ta sakral umurtqalar, 8 ta kaudal umurtqalar, 5 ta chevron, shuningdek, tos suyaklari, oʻng orqa oyoq va oyoqsiz chap tibia saqlanib qolgan. Namunaning suyaklari ikki blokga boʻlingan va qisman boʻgʻimlangan^[1].

Kladogramma

Shri devi Velociraptor mongoliensisning qardosh turidir. U dromaeosauridae oilasiga, velosiraptorinlar kenja oilasiga kiradi. Quyida filogenetik tahlil asosida tuzilgan kladogramma keltirilgan^[1]:

Shanag

	Linheraptor

	Tsaagan

Deinonychus

Adasaurus

Balaur

	Velociraptor

	Shri devi

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Turner, Alan H.; Montanari, Shaena; Norell, Mark A. (2021). A New Dromaeosaurid from the Late Cretaceous Khulsan Locality of Mongolia (PDF). American Museum Novitates 2020 (3965): 1—48.
↑ Novacek, Michael J. 1996. Dinosaurs of the Flaming Cliffs. New York: Anchor Books
↑ Norell, M.; Clark J. and Perle, 1992. „New dromaeosaur material from the Late Cretaceous of Mongolia“. Journal of Vertebrate Paleontology. 12(3): 45A
↑ Norell, Mark A. & Makovicky, Peter J. 1999. „Important features of the dromaeosaurid skeleton II: information from newly collected specimens of Velociraptor mongoliensis“. American Museum Novitates. 3282: 1–45
↑ Turner, A. 2008. Phylogenetic relationships of paravian Theropods. PhD Thesis. Columbia University. 666 pp

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Turner, Alan H.; Montanari, Shaena; Norell, Mark A. (2021). A New Dromaeosaurid from the Late Cretaceous Khulsan Locality of Mongolia (PDF). American Museum Novitates 2020 (3965): 1—48.

[2] Novacek, Michael J. 1996. Dinosaurs of the Flaming Cliffs. New York: Anchor Books

[3] Norell, M.; Clark J. and Perle, 1992. „New dromaeosaur material from the Late Cretaceous of Mongolia“. Journal of Vertebrate Paleontology. 12(3): 45A

[4] Norell, Mark A. & Makovicky, Peter J. 1999. „Important features of the dromaeosaurid skeleton II: information from newly collected specimens of Velociraptor mongoliensis“. American Museum Novitates. 3282: 1–45

[:1-5] Turner, A. 2008. Phylogenetic relationships of paravian Theropods. PhD Thesis. Columbia University. 666 pp

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]