Tamara Natanovna Press (1937- yil 10-may, Xarkov, SSSR2021- yil 26-aprel, Moskva, Rossiya) — sovet yengil atletikachi, disk uloqtiruvchi, yadro uloqtiruvchi, uch karra Olimpiya chempioni, jahon rekordchisi. SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi (1960). Ko'p karra Yevropa (1958 va 1962 yillarda 3 marta) va SSSR (1958-1966 yillarda 16 marta) chempioni.

Tamara Press
Tugʻilgan joyi 10-may 1937-yil
Xarkov, SSSR
Oʻlimi 26-aprel 2021-yil
Moskva, Rossiya.
Boʻyi 180 cm (5 ft 11 in)
Ogʻirligi 102 kg (225 lb; 16 st 1 lb)
Pozitsiyasi Yengil atletikachi
Medallari va yutuqlari
Olimpiada o'yinlari
Kumush 1960-yil Disk
Oltin 1960-yil Rim Yadro
Oltin 1964-yil Tokiyo Disk
Oltin 1964-yil Tokiyo Yadro
Yevropa chempionati
Oltin 1958-yil Stokgolm Disk
Bronza 1958-yil Stokgolm Yadro
Oltin 1962-yil Begrad Disk
Oltin 1962-yil Begrad Yadro

U Lenin ordeni, "Shon-sharaf belgisi" ordeni va "Do'stlik" ordeni[1], "Alfa" xavfsizlik agentligining faxriylari uyushmasi ishidagi faol ishtiroki uchun "Antiterror- Alfa" ordeni bilan taqdirlangan."

Biografiyasi

tahrir
 
Tamara (chapda) va Irina Press 1964-yilgi Olimpiadada

Tamara, keyin esa uning singlisi Irina Samarqandda yengil atletika bilan shug'ullana boshladilar, ular ota-onalari Tsilya Vladimirovna Sherman (1916-?) , va Natan Isaakovich Press (1911-1942, Luganskda tug'ilgan) bilan ), urush boshida Xarkovdan[2] evakuatsiya qilindi. Otasi Oʻzbekistonga kelgach, harbiy xizmatga chaqirilib, 1942-yil 3-avgustda Kalinin viloyati, Xanino qishlogʻi yaqinida frontda halok boʻldi .

Tamara baland bo'yli qiz bo'lib, atletik tana tuzilishiga ega edi. Buni tez orada taniqli yengil atletika murabbiyi Vladimir Panteleymonovich Bessekernix payqab qoldi va Tamara Natanovna uning boshchiligida disk uloqtirish bo'yicha O'zbekiston chempioni bo'ldi. Biroq, kiyingi bosqichga chiqish Samarqanddagidan farqli sharoitlarni talab qilishini tushungan Bessekernix Alekseevga xat yozib, yosh sportchiga homiylik qilishni so'radi. Birinchi jiddiy muvaffaqiyatlar Tamara Natanovnaga 1958-yilda keldi, u birinchi marta diskda ham, yadroda ham SSSR chempionligini qo'lga kiritdi. Disk uloqtirish bo'yicha 53,32 m natija bilan Yevropa chempionligini qo'lga kiritdi. Keyinchalik u 11 marta jahon rekordlarini yangiladi. 10 yil ichida quyidagi natijalarga erishdi: disk uloqtirishda 53,32 m dan 59,70 m gacha, yadro uloqtirishda 17,25 m dan 19,59 m gacha.

1960-yilda Rimdagi Olimpiya o'yinlarida u birinchi marta yadro uloqtirish bo'yicha 17,32 m natija bilan Olimpiya chempioni bo'ldi. Tamara Natanovna 1964-yilda Yaponiyada besh urinishda (57,27 m natija bilan) nemis disk uloqtiruvchisi Ingrid Lotz ustidan 6 santimetrli farq bilan g'alaba qozondi. Tamara Press va GDRning yana bir vakili Renate Garish-Kulmberger o'rtasida yadro uloqtirish bo'yicha oltin medal uchun kurash oson kechmadi. Shunga qaramay, Tamara o'z raqibini mag'lub etib, 18,14 m. natija bilan yangi Olimpiya rekordini o'rnatdi.

Leningrad muhandislik-qurilish institutini (1962) va KPSS Markaziy Qo'mitasi huzuridagi Oliy partiya maktabini (1967) tugatgan[3]. 1962-yildan KPSS a'zosi. Sport karerasini tugatgandan so'ng, Tamara Press murabbiylik va ilmiy ish bilan shug'ullangan.1974-yilda u pedagogika fanlari nomzodi bo'ldi (dissertatsiya mavzusi "Boshlang'ich sport ixtisosligi bosqichida yosh disk uloqtiruvchilarni tayyorlash metodikasini eksperimental asoslash"). Keyin u Butunittifoq Kasaba uyushmalari markaziy kengashida ishladi. Kasaba uyushmalarining Butunittifoq ixtiyoriy jismoniy tarbiya va sport jamiyati Rossiya kengashi raisining o'rinbosari etib saylandi. "Rossiya" kasaba uyushmalari jismoniy tarbiya va sport jamiyati vitse-prezidenti.

Bir qancha kitoblar muallifi, jumladan “Ishchilar yotoqxonasi: tarbiyaviy ish tajribasi” (M.: Profizdat, 1971), “Iqtisodiy bilimlar samaradorligi qurilishda mehnat unumdorligini oshirishning muhim vositasidir” (M.: Stroyizdat, 1975)., "G'alabaning narxi" (M .: Yosh gvardiya, 1977), "Bu engil atletika emas" (M .: Bilim, 1982), "Madaniy va sport majmuasi" (M .: Profizdat, 1985).

U Moskvadagi Universitet prospekti, 6-uy, 3-bino, 103-kvartirada onasi bilan yashagan. [4][5].

2021-yilda vafot etgan. Kullar Donskoy qabristonining yopiq kolumbariysiga (8-zal, 18-nisha) opasi Irina[6] bilan bir joyda ko'milgan.

Manbalar

tahrir

Adabiyotlar

tahrir
  • Пресс Тамара Натановна // Олимпийская энциклопедия / Павлов С. П.. — М.: Советская энциклопедия, 1980. — 415 с.
  • Пресс Тамара Натановна — статья из Большой советской энциклопедии. 

Havolalar

tahrir