Windsor qalʼasi

Windsor qal’asi (talaffuzi: Vindzor) (inglizcha: Windsor Castle) — Britaniya monarxlarining Windsor, Berkshire, Angliyadagi qarorgohi. Temza daryosi vodiysidagi tepalikda joylashgan bu qalʼa 900 yildan beri monarxiyaning mustahkam ramzi boʻlib kelmoqda. Oʻz nomi bilan 1917-yildan boshlab Angliyada hukmronlik qilayotgan Saxe-Coburg va Gotha qirollik sulolasi Windsorlar deb atala boshlandi. Qalʼa monarxning asosiy rasmiy qarorgohi hisoblanadi.

Windsor qalʼasi
Windsor Castle
Qalʼa 2006-yil noyabrda
Umumiy maʼlumot
Maqomi	qirollik qalʼasi
Turi	dumaloq qoʻrgʻonga ega uch qismli
Tasnifi	I darajali roʻyxatga olingan bino
Joylashuvi	Windsor
Manzili	Berkshire
Shahar	Windsor
Mamlakat	Buyuk Britaniya
Egasi	Charles III
Balandligi
Balandligi	15 m
Texnik holati
Material	tosh
Dizayn va konstruksiya
Meʼmor	Hugh May
Boshqa dizaynerlar	Anthony Salvin va Edward Blore
Windsor qalʼasi

Qal’aning qurilish rejasi

Deyarli ming yillik tarix davomida Windsor qal’asi hukmronlik qilayotgan monarxlarning zamoni, didi, talablari va moliyaviy imkoniyatlariga mos ravishda oʻzgarib, kengayib bordi. Biroq, asosiy binolarning oʻrni oʻzgarishsiz qoldi. Hozirgi vaqtda qal’a sunʼiy tepalik atrofida joylashgan (rejada „A“ minorasi atrofida chuqur toʻyingan yashil rang). Dastlab XI asrda William I Bosqinchi tomonidan birinchi yogʻoch qal’a qurdirilgan.

Qal’aning janubiy tomondan koʻrinishi, qal’aning rejasiga mos keladi

Windsor qalʼasi rejasi: A: Dumaloq minora B: Yuqori hovli C: Davlat kvartiralari D: Shaxsiy kvartiralar E: Janubiy qanot F: Quyi hovli G: Avliyo George cherkovi H: Horseshoe monastiri K: Qirol Henry VIII darvozasi L: Uzun yoʻlak M: Norman darvozasi N: Shimoliy terassa O: Edward III minorasi T: Qoʻriqchi minorasi

Windsor qal’asi 52 609 kvadrat metr maydonni egallaydi va qal’a, saroy, kichik shaharcha koʻrinishidagi xususiyatlarni oʻzida mujassam etgan. Qalʼa oʻz tarixi davomida bir necha bor qayta qurildi, 1992-yilda sodir boʻlgan yongʻindan keyin qayta taʼmirlash natijasida zamonaviy qiyofaga ega boʻldi. Qal’aning eng katta xonasi, uzunligi 55 metr va kengligi 9 metr boʻlgan — Avliyo George zalidir.

Dumaloq minora

XIX asrda qurilgan Henry II ning dumaloq minorasi. Qirollik standarti boʻlmish bayroq ustunda hilpirab turibdi, bu esa qal’ada monarxning borligini bildiradi.

Windsor qal’asining markazida devor bilan chegaralangan Markaziy hovli joylashgan. Qalʼa ichidagi sunʼiy tepalikda joylashgan XII asrda qurilgan bino Dumaloq minora („A“) deb ataladi. XIX asrda arxitektor Jeffry Wyatville tomonidan minoraga 9 metr balandlik qoʻshilgan. Ichki qismini oxirgi taʼmirlash 1991-1993-yillarda amalga oshirilgan (Qirollik arxivi uchun xona qoʻshilgan). Dumaloq minoraning shakli mukammal va silindrsimon emas (janubiy tomonda devorning kichik tekis qismi bor), bu esa tepalikning qiyshiq shakli bilan bogʻliq. Shimoli-sharqiy tarafdagi Dumaloq minoraning tomida kichik kvadrat shakldagi signal minorasi joylashgan boʻlib, bayroq ustunli minorada monarx qalʼada boʻlganida oliy hazratlarining bayrogʻi koʻtariladi, boshqa paytlarda Buyuk Britaniyaning davlat bayrogʻi hilpirab turadi.

Markaziy hovlining Gʻarbiy kirish eshigi hozirda ochiq va Shimoliy terassaga olib boradi. Sharqiy kirish qismi XIV asrda qurilgan Norman darvozasi tomonidan qoʻriqlanadi va Yuqori hovliga olib boradi. Darvoza gumbaz bilan qoplangan va o‘ymakorlik naqshlari bilan bezatilgan, xususan, qirollik buyukligining anʼanaviy ramzi bo‘lgan o‘rta asrlarga oid sher niqoblari saqlanib qolgan. XIX asrda darvoza uyi turar-joy binolariga aylantirildi.

Yuqori hovli

Dumaloq minoraning sharqida joylashgan Yuqori hovliga Norman darvozasi orqali kiriladi.

Dumaloq minoradan Norman darvozasining koʻrinishi

Yuqori hovli qal’a devori bilan oʻralgan va toʻrtburchak shaklni tashkil etuvchi bir nechta binolardan iborat. Shimol tomonini Davlat kvartiralari, sharqini monarxning shaxsiy kvartiralarini („D“) tashkil etuvchi binolar tashkil qiladi.

Yuqori hovlida Quvayt amirining qabuli

Janubiy qanot qismi janubi-gʻarbiy burchakdagi Edward III minorasining yuqori qismida joylashgan.

Tepalik va Dumaloq minora gʻarbda Yuqori hovlini yopadi; Dumaloq minora etagida 1679-yilda quyilgan Charles II ning otliq haykali joylashgan. Yuqori hovliga tutash Shimoliy va Sharqiy terrassalar XVII asrda Hugh May tomonidan ishlab chiqilgan.

Davlat kvartiralari nafaqat Yuqori hovlining, balki butun qal’aning asosiy qismidir. Bular Edward III tomonidan qoʻyilgan poydevorga qurilgan nisbatan zamonaviy bino. Birinchi qavatda xizmat koʻrsatish binolari, ikkinchisida asosiy zallar joylashgan. Kvartiralarning gʻarbiy qismi Hugh May tomonidan, sharqiy qismi XIX asrning boshlarida ichki dizaynni ishlab chiqqan Jeffrey Wyatville tomonidan ishlab chiqilgan. Uning rejasiga koʻra, har bir zal tegishli mebel va sanʼat obyektlari bilan maʼlum bir meʼmoriy uslubni ifodalashi kerak, masalan, bu yerda klassik, gotik yoki rokoko uslubidagi zallar mavjud.

Hovlining sharqiy qismidagi koʻplab zallar 1992-yilda yongʻin natijasida vayron boʻlgan, ularni qayta tiklash paytida ular asl koʻrinishga oʻxshash, ammo zamonaviy materiallardan foydalangan holda koʻrinishni tiklashga harakat qilishgan.

Eng mashhur xonalar rokoko uslubida, ayniqsa, Asosiy ziyofat zali (uzunligi 30 metr va balandligi 12 metr) shular jumlasidandir. Shuningdek, 62 ta kubok bilan bezatilgan Oq, Yashil va Qizil xonalari ham diqqatga sazovor. Wyatvillening loyihasi XVII asrda meʼmor Hugh May, rassom Antonio Verrio va yogʻoch oʻymakori Grinling Gibbons ishtirokida qurilgan uchta xonani saqlab qolgan.

Birinchi qavatda Oʻrta asrlarning diqqatga sazovor xonalari saqlanib qolgan, xususan, uzunligi 59 metr, kengligi 9,4 metr va 13 oraliqga boʻlingan XIV asrga oid Buyuk yer osti omborini aytib oʻtish joiz.

Biroq, zamonaviy sayyohlar, ayniqsa, davlat kvartiralari qurilishida yoshlar uchun eng muhim va mashhur diqqatga sazovor joy 1925-yilda yaratilgan noyob muzey — Qirolicha Maryning qoʻgʻirchoq uyi.

Quyi hovli

Quyi hovlining janubi-gʻarbiy tomonida Henry VIII darvozasi — qal’aning asosiy kirish eshigi joylashgan.

Henry VIII darvozasi

Quyi hovlining katta qismi Oʻrta Victoria davrida meʼmorlar Anthony Salvin va Edward Blore tomonidan qayta qurilgan.

Ularning shimoliy qismida Garter ordeni jamoatining asosiy ibodatxonasi boʻlgan Avliyo George cherkovi (XV asr oxiri — XVI asr boshlari, („G“)) joylashgan.

Avliyo George ibodatxonasi

XV asr cherkovining xorlari XVIII asr oxirida qayta tiklandi va kengaytirildi; soʻnggi 6 asr davomida Garter ordeni ritsarlarining gerblari tasvirlangan mis plitalar bilan bezatilgan. Kapellaning gʻarbiy qismida Katta Victoria eshigi va tantanali marosimlarda ishlatiladigan zinapoyalar mavjud. Qurbongoh oldidagi qabr ostida koʻplab qirollar, malikalar, knyazlar va malikalarning qoldiqlari dafn etilgan, xususan Henry VIII, Jane Seymour va Charles I .

Avliyo George ibodatxonasining sharqida XIII asrda Henry III tomonidan qurilgan Xonimlar ibodatxonasi joylashgan; 1863 — 1973 yillarda u Albert yodgorlik cherkoviga aylantirildi (shahzoda konsorti Albert xotirasiga). Kapellaning sharqiy eshigi 1246-yilga toʻgʻri keladi.

Quyi hovlining gʻarbiy uchida ibodatxona yonida 1480-yilda qurilgan Taqa (Taqa) monastiri joylashgan. Monastir (qal’a devori boʻylab yopiq galereya) 1871-yilda keng qamrovli qayta qurilgan.

Uning orqasida Quyi hovlining eng qadimgi binolaridan biri boʻlgan Qoʻriqchi minorasi (XIII asr). Unda zindon joylashgan boʻlib, qamal paytida yashirin oʻtish joyi ham boʻlgan. Yuqori qismga 1478-yilda qoʻngʻiroqlar, 1689-yilda esa soatlar oʻrnatilgan.

Qoʻriq minorasi

Bogʻlar

Windsor qal’asi ancha tik yon bagʻirlari ega boʻlgan tepalikda joylashgan, shuning uchun bogʻlar uchun joy kam boʻlgan, XX asrda bogʻlar terassa boʻylab Yuqori hovlidan sharqqa choʻzilgan. Qal’a keng parklar bilan oʻralgan. XIX asrda qal’aning sharqida hovli bogʻi deb ataladigan joy qurilgan boʻlib, u ikkita ishlaydigan ferma va kottejlarni ham oʻz ichiga oladi. Qal’adan janubga eni 75 metr va uzunligi 4,26 km uzun so‘qmoq yo‘nalib, ikki tomoni daraxtlar bilan qoplangan (qayrag‘ochlar XVII asrda ekilgan, 1945-yildan keyin ularning o‘rniga kashtan va chinorlar o‘stirilgan).

Bogʻ 200 gektardan ortiq maydonni egallagan katta Windsor Katta bogʻining shimoliy chegarasiga tutashgan. Windsor qal’asining shimolida Avliyo George cherkovining xususiy maktabi va Temzaning narigi tomonida, qal’adan taxminan bir kilometr uzoqlikda Eton kolleji joylashgan.

Kiyiklar podasi Windsor Katta bogʻi orqali qal’aga olib boradigan Uzoq yoʻlni kesib oʻtmoqda

Tarixi

XI — XII asrlar

1066-yilda normandlar istilosidan keyingi birinchi oʻn yillikda William I Bosqinchi London atrofida har biri bir-biridan 30 km masofada joylashgan sunʼiy tepaliklarda qalʼa halqasini qurdi. Windsor qal’asi Temza daryosi va Windsor oʻrmoniga (qirollik ov maskanlari) yaqinligi tufayli ushbu istehkomlar ichida eng strategik ahamiyatga ega boʻlgani edi. Dastlab, bu qalʼa Temza daryosidan 30 metr balandlikda, sunʼiy ohaktosh tepaligining yuqori qismidagi tosh devor bilan oʻralgan yogʻoch qal’a edi. Qal’aning sharqida qoʻshimcha yogʻoch devor (keyinchalik bu Yuqori hovli boʻlgan), soʻng asr oxiriga kelib tepalikning gʻarbiy tomonida devor qurilgan. Qal’aning ushbu bosh rejasi bizning davrimizgacha saqlanib qolgan bosh reja hisoblanadi.

Windsor qal’asini oʻzi uchun qarorgoh sifatida ishlatgan birinchi qirol Henry I boʻlgan (1110 yildan boshlab), u bu yerda 1121-yilda Adela bilan turmush qurgan. Taxminan shu vaqtlarda tepalikning choʻkishi natijasida yogʻoch qal’aning bir qismi qulab tushgan. Tepalik yog‘och qoziqlar bilan mustahkamlanib, toshdan qal’a qurilgan. 1154-yilda taxtga oʻtirgan Henry II Windsorni takomillashtirishni davom ettirdi: u Yuqori hovlining yogʻoch old bogʻini tosh devor bilan almashtirdi, yangi qal’a qurdi, tepalikni mustahkamladi.

XIII — XVI asrlar

1214 va 1216-yillarda ingliz baronlarining qoʻzgʻoloni paytida Windsor qal’asi qamal qilindi, ammo baronlarning qoʻshinlari va fransuzlar uni egallab ololmadilar. 1216-yildan 1221-yilgacha qal’a qayta tiklandi va mustahkamlandi. Keyinchalik Quyi hovlining devorlari qayta qurildi va darvozalar bilan toʻldirildi, uchta yangi minora: Qoʻriqchi, Garter va Salisburyning burchak minoralari qurildi. Markaziy hovli janubiy devor bilan mustahkamlangan, ikkala uchida Edward III va Henry III minoralari joylashgan.

Windsor qal’asi Henry III ning sevimli qarorgohi boʻlgan, u uni obodonlashtirish uchun saxiylik bilan pul sarflagan, xususan, u Yuqori hovlining shimoliy qismida (1240-1263) ajoyib saroy, shuningdek, Quyi hovlida bir nechta binolar qurgan. Ularning eng kattasi — „Xonimlar“ ibodatxonasidir.

Edward III Windsor qal’asida tugʻilgan va hukmronligining koʻp qismini shu yerda oʻtkazgan. 1344-yil yanvarda u bu yerda yangi Davra suhbati ordeni tuzib, turnir va tantanali ziyofat uyushtirdi, unda yilnomachi Adam Murimuthning soʻzlariga koʻra, u ritsarlik uchrashuvlari uchun alohida tosh bino qurilishini eʼlon qiladi, lekin Fransiyaga safaridan soʻng u bu gʻoyadan voz kechdi va boshqa orden — Garter ordeniga asos soldi. U Henry III saroyini ham tikladi. Hammasi boʻlib, 1350-yildan 1377-yilgacha u qal’ani yangilash uchun 51 000 funt sterling miqdorida katta mablagʻ sarfladi, bu inglizlarning Yuz yillik urushdagi yirik gʻalabalari (1340-yilgi Calais; 1346-yilgi Crécy; 1356-yilgi Poitiers janglari) tufayli amalga oshirildi. Uning ostida Dumaloq minoraga soat oʻrnatildi (1354), Yuqori hovli toʻrtburchak shaklga keltirildi, koʻpgina binolarning tomlari va derazalari birlashtirildi (gotika uslubida qayta ishlangan).

XV asr Angliyada oʻzaro urushlar, birinchi navbatda, Lankasterlar va Yorklar oʻrtasidagi qarama-qarshiliklar, buning natijasida kelib chiqqan Qizil va Oq atirgullar urushi (1455-1485) bilan ajralib turdi. Shu bilan birga, Windsor qal’asining mamlakat siyosiy hayotidagi roli oʻsishda davom etdi. 1417-yilda qal’aga Muqaddas Rim imperatorining tashrifi boʻlib oʻtdi. Henry VI Windsor qal’asida tugʻilgan va toʻqqiz oylik payti qirol etib tayinlangan. 1461-yilda Edward IV hokimiyatni qoʻlga kiritdi va Henryning rafiqasi Anjoulik Margaretni qasrga qamab qoʻydi. 1475-yilda Edward zamonaviy Avliyo George ibodatxonasini qurishni boshladi, buning uchun Quyi hovlining bir nechta eski binolari buzib tashlanishi kerak edi. Ushbu qurilish ishlari 1488-yilda Henry VII tomonidan yakunlangan.

Windzor qal’asi ingliz monarxlarining asosiy qarorgohlaridan biri boʻlib qolsa-da, XVI asrda ozgina oʻzgarishlar amalga oshirildi. Temzaga qaragan Yuqori hovli devori boʻylab Shimoliy Quay deb nomlangan uzun terassa qurilgan. Hukmronligining boshida Henry VIII Xonimlar ibodatxonasini kardinal Wolsey maqbarasiga aylantirmoqchi boʻladi, ammo keyinchalik kardinal eʼtibordan chetda qoladi va loyiha tugallanmaydi; 1547-yilda Henry VIII ning oʻzi ushbu cherkovda dafn etilgan.

XVII asr

1626-yilda Angliya qiroli boʻlgan Charles I sanʼat bilimdoni edi, shuning uchun u oʻzidan oldingilarga qaraganda Windsor qal’asining estetik jihatlariga koʻproq eʼtibor berdi. 1629-yilda qal’ani yaxshilash rejasini ishlab chiqish uchun Inigo Jones taklif qilindi.

Janubi-sharqiy tomondan 1656 yildagi qal’aning panoramasi

1642 yilda qirolchilar va parlament tarafdorlari oʻrtasida Angliya fuqarolar urushi boshlandi. Edgehill jangidan keyin parlament aʼzolari Windsor qal’asini egallab olishdi va John Wenn uning boshqaruvchisiga aylandi. Qal’a, boshqa qirollik qarorgohlari kabi, talon-taroj qilindi. Qalʼada 1642 — 1643-yillarning qishida parlamentariylar generali Essex grafining shtab-kvartirasi joylashgan edi; Horseshoe monastiri qoʻlga olingan qirolchilar uchun qamoqxonaga, Xonimlar ibodatxonasi — arsenalga aylandi. 1647-yilda Charles I qal’ada hibsda saqlangan, 1649-yil yanvar oyida qatl qilinganidan soʻng, Avliyo George cherkoviga dafn etilgan.

1660-yilda monarxiya tiklanganidan keyin Windsor qal’asini tiklash boshlandi.

Windsor 1658-yilgi gravyurada

1668 yilda Charles II oʻzining oz sonli omon qolgan qarindoshlaridan biri boʻlgan shahzoda Rupertni Windsor qal’asiga konstebl etib tayinladi. Qal’ani taʼmirlash uchun arxitektor Hugh May yollangan. Uning rahbarligida qal’a barokko saroyining xususiyatlariga ega boʻldi, ish 1683-yilda yakunlandi.

XVIII asr

XVIII asrda monarxlarning qasrga boʻlgan qiziqishi susaygan, qirol oilasining doʻstlari bu yerga joylashgan, sayyohlar uchun ekskursiyalar ham oʻtkazilgan. Asr oʻrtalarida Windsor uchun birinchi qoʻllanmalar paydo boʻldi.

Paul Sandby rasmidagi qal’a (1790-yil)

Qal’a 1760-yilda taxtga oʻtirgan George III davrida oʻz rezidensiya maqomini tiklay boshladi. Mehmonlarga kirish cheklangan edi, restavratsiya ishlari boshlandi, buning uchun arxitektor James Wyatt taklif qilindi. Taʼmirlash uchun jami 150 000 funt sterlingdan (2008-yilgi narxlarda 100 million funt sterlingdan) ortiq mablagʻ sarflangan.

XIX asr

George IV 1820-yilda Britaniya imperiyasining hukmdori sifatida oʻzining boyligi va taʼsiriga mos keladigan bir qator qirollik saroylarini yaratish niyatida taxtga oʻtirdi. U parlamentni qayta tiklash ishlari uchun unga 300 ming funt (2008-yilgi narxlarda 245 million funt) sarflashga koʻndirgan. Meʼmor sifatida Jeffry Wyattville tanlangan va ish 1824-yilda boshlangan. Ayvonlar tashrif buyuruvchilar uchun yopildi, Yuqori hovlining jabhasi to‘liq qayta ishlangan va zamonaviy qiyofa kasb etgan.

Temza daryosidan terrassalar bilan Windsor qal’asining panoramasi.

Dumaloq minora 9 metrga balandlatib qurilgan, Yuqori hovlidagi kvartiralarning koʻpchiligi taʼmirlangan, avvalgisidan ancha baland bir nechta yangi minoralar qurilgan. Charles II haykali Yuqori hovli markazidan tepalik etagiga koʻchirildi. 1815-yilda Napoleon ustidan qozonilgan gʻalabaga bagʻishlangan Vaterloo zali ham qoʻshildi. 1830-yilda George IV vafot etganida, ish hali tugallanmagan edi, lekin 1840-yilda Wyatvillening oʻlimi bilan keng miqyosda yakunlandi. Qal’aning umumiy qiymati bir million funtdan oshdi.

Qirolicha Victoria va shahzoda Albert Windsor qal’asini oʻzlarining asosiy qarorgohiga aylantirdilar, diplomatik va davlat tashriflarining koʻpchiligi shu u yerda qabul qilindi, temir yoʻl va paroxod aloqalari oʻrnatildi. 1861-yilda shahzoda Albert qal’aning Moviy xonasida vafot etdi va Home Parkda joylashgan Frogmoredagi Qirollik maqbarasiga dafn qilindi. Shundan soʻng, qal’a uzoq yillar motam tutdi va qirolicha Victoria „Windsor bevasi“ laqabini oldi.

Windsordagi Qirolicha Victoria haykali

XIX asrning ikkinchi yarmida qal’ani obodonlashtirish ishlari, asosan, meʼmorlar Anthony Salvin va Edward Blore boshchiligida davom etdi. Asrning oxirida qal’aga elektr va oqava suv keltirildi.

XX asr

XX asrning boshlarida qal’ani faol modernizatsiya qilish boshlandi: barcha zallarda elektr yoritish va markaziy isitish oʻrnatildi, telefon liniyasi yotqizildi, avtomobillar uchun garajlar qurildi. Aksariyat zallarning ichki qismi ham qayta ishlandi. Qayta tiklash ishlari butun asr davomida davriy ravishda amalga oshirildi.

1992-yilgi yongʻin

1992-yil 20-noyabrda qal’ada katta yongʻin sodir boʻldi. Olov 15 soatdan keyin oʻchirildi va Yuqori hovli katta zarar koʻrdi. Taxminlarga koʻra, restavratsiya ishlari davomida projektorlardan birida parda yonib ketgan va yongʻin tezda tarqalib ketgan. Toʻqqizta zal butunlay yonib ketgan, 100 dan ortiq xonaga jiddiy zarar yetgan. Qal’aning shikastlanishiga nafaqat yongʻin, balki uni oʻchirishda suv ham sabab boʻlgan. Qal’ani qayta tiklash uchun kim pul toʻlaydi degan savol ham paydo boʻldi, chunki boshqa jamoat binolari kabi u sugʻurta qilinmagan. Pul Bukinghem saroyi va Windsor qal’asi atrofidagi parkni tomosha qilgani kelganlardan toʻlov undirish orqali yigʻilishiga qaror qilindi. Qayta tiklash dasturi 1997-yilda 37 million funt sterling mablagʻ evaziga yakunlandi.

XXI asr

Hozirda Occupied Royal Palaces Estate tashkiloti (Qirollik saroylarining turar joylari) xalq nomidan saroyga egalik qiladi va Buyuk Britaniya qirollik xonadoni boʻlimi maishiy xizmatlar koʻrsatadi. Windsor qal’asi — dunyodagi eng katta turar-joy qal’asi (unda 500 ga yaqin odam yashaydi va ishlaydi).

Elizabeth II bahorda bir oy (mart-aprel) va iyun oyida bir hafta qal’ada Garter ordeni bilan bogʻliq anʼanaviy marosimlarda qatnashdi.

Qirolicha Elizabeth II Garter ordeni sohibasi sifatida kiyingan

Bu yerda amaldorlarning tashriflari ham tez-tez qabul qilinadi.

Har yili qasrga millionga yaqin sayyoh tashrif buyuradi.

Qirolicha Mary qoʻgʻirchoq uy-muzeyi

Uy oʻlchami 2,5x1,5x1,5 metr, 40 xonali va pastda garaji bor.

Qal’ada joylashgan dunyodagi eng mashhur qoʻgʻirchoq uyi Norman darvozasi yonidagi Davlat kvartiralari binosida alohida muzeyda namoyish etilgan.

1924-yilda qirol George V ning rafiqasi — qirolicha Maryga sovgʻa sifatida yaratilgan.

Uni yasashda 4 yil davomida 1500 dan ortiq hunarmand va rassomlar ishladilar.

Uycha 1:12 miqyosda meʼmor ser Edwin Luthens rahbarligida yasalgan.

Podval garajida oltita avtomobil, jumladan, kichkina Rolls-Royce Silver Ghost (Silver Ghost) saqlanadi.

Uyning realizm darajasi baʼzi mehmonlarni nomaʼlum kichik irqning mavjudligi haqidagi fikrga olib keladi. . .

Adabiyotlar

• Barber, Richard. The Round Table Feast of 1344, 2007. 
• Barnard, Toby. (2009) "The Viceregal Court in Later Seventeenth-Century Ireland," in Cruickshanks (ed) 2009.
• Bickham, George. (1753) Deliciæ Britannicæ; or, the Curiosities of Kensington, Hampton Court, and Windsor Castle, Delineated. London: Owen. OCLC 181805261.
• Bogdanor, Vernon. (1997) The Monarchy and the Constitution. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-829334-7.
• Bold, John and Chaney, Edwards. (eds) (1993) English Architecture, Public and Private: essays for Kerry Downes. London: Hambledon Press. ISBN 978-1-85285-095-1.
• Brindle, Steven and Kerr, Brian. (1997) Windsor Revealed: New Light on the History of the Castle. London: English Heritage. ISBN 978-1-85074-688-1.
• Brown, Reginald Allen. (1984) The Architecture of Castles: A Visual Guide. London: Batsford. ISBN 978-0-7134-4089-8.
• Brown, Reginald Allen. (1989) Castles From the Air. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-32932-3.
• Cantor, Leonard Martin. (1987) The Changing English Countryside, 1400–1700. London: Routledge. ISBN 978-0-7102-0501-8.
• Clarke, John and Ridley, Jasper Godwin. (2000) The Houses of Hanover and Saxe-Coburg-Gotha. Berkeley, US: University of California Press. ISBN 978-0-520-22801-6.
• Colvin, Howard Montagu. (ed) (1973) The History of the King's Works, Volume VI, 1782–1851. London: Her Majesty's Stationery Office. OCLC 77106638.
• Cruickshanks, Eveline. (ed) (2009) The Stuart Courts. Stroud, UK: The History Press. ISBN 978-0-7524-5206-7.
• Dixon, William Hepworth. (1880) Royal Windsor, Volume IV. London: Hurst and Blackett. OCLC 455329771.
• Emery, Anthony. (2006) Greater Medieval Houses of England and Wales, 1300–1500: Volume 3, Southern England. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-58132-5.
• Freeman, Kerin. (2015) The Civilian Bomb Disposing Earl: Jack Howard and Bomb Disposal in WW2. Barnsley: Pen and Sword. ISBN 978-1473825604.
• Ireland, Ken. (2006) Cythera Regained?: the Rococo Revival in European Literature and the Arts, 1830–1910. Cranbury, US: Fairleigh Dickinson Press. ISBN 978-0-8386-4078-4.
• Hibbert, Christopher. (2007) Edward VII: The Last Victorian King. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-8377-0.
• Hoak, Dale. (1995) "The Iconography of the Crown Imperial," in Hoak (ed) 1995 Tudor Political Culture. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-52014-0.
• House of Commons Public Accounts Committee. (2009) Maintaining the Occupied Royal Palaces: Twenty-fourth Report of Session 2008–09, Report, Together with Formal Minutes, Oral and Written Evidence. London: The Stationery Office. ISBN 978-0-215-53049-3.
• Knox, Ronald and Leslie, Shane. (eds) (1923) The Miracles of King Henry VI. Cambridge: Cambridge University Press.
• MacGregor, Arthur. (2009) "The Household Out of Doors: the Stuart Court and the Animal Kingdom," in Cruickshanks (ed) 2009.
• Mackworth-Young, Robin. (1992) The History and Treasures of Windsor Castle. Andover, UK: Pitkin. ISBN 978-0-85372-338-7.
• Munby, Julian; Barber, Richard and Brown, Richard. (eds) (2007) Edward III's Round Table at Windsor. Woodbridge, UK: Boydell. ISBN 978-1-84383-391-8.
• Newman, John. (1993) "Hugh May, Clarendon and Cornbury," in Bold and Chaney (eds) 1993.
• Nicolson, Adam. (1997) Restoration: The Rebuilding of Windsor Castle. London: Michael Joseph. ISBN 978-0-7181-4192-9.
• Pounds, Norman John Greville. (1990) The Medieval Castle in England and Wales: a social and political history. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-45828-3.
• Pote, Joseph. (1755) Les Delices de Windsore: or, a Description of Windsor Castle and the Country Adjacent. Eton: Joseph and Thomas Pote. OCLC 181833487.
• Ritchie, Leitch. (1840) Windsor Castle, and Its Environs. London: Longman. OCLC 38518607.
• Robinson, John Martin. (2010) Windsor Castle: the Official Illustrated History. London: Royal Collection Publications. ISBN 978-1-902163-21-5.
• Rowse, A. L. (1974) Windsor Castle in the History of the Nation. London: Book Club Associates. ISBN 978-1-902163-21-5.
• Rubin, Miri. (2006) The Hollow Crown: a History of Britain in the Late Middle Ages. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-014825-1.
• Senn, Alfred Erich. (1999) Power, Politics, and the Olympic Games. Champaign, US: Human Kinetics. ISBN 978-0-88011-958-0.
• Shawcross, William. (2009) Queen Elizabeth the Queen Mother : the Official Biography. London: Macmillan. ISBN 978-1-4050-4859-0.
• South, Raymond. (1977) The Book of Windsor. Chesham, UK: Barracuda Books. ISBN 978-0-86023-038-0.
• Spencer, Charles. (2007) Prince Rupert: The Last Cavalier. London: Phoenix. ISBN 978-0-297-84610-9
• Steane, John. (1999) The Archaeology of the Medieval English Monarchy. London: Routledge. ISBN 978-0-415-19788-5.
• Tatton-Brown, Tim. (2007) "Windsor Castle Before 1344," in Munby, Barber and Brown (eds) 2007.
• Thurley, Simon. (2009) "A Country Seat Fit For a King: Charles II, Greenwich and Winchester," in Cruickshanks (ed) 2009.
• Tighe, Robert Richard and Davis, James Edward. (1858) Annals of Windsor, Being a History of the Castle and Town, with some Account of Eton and Places Adjacent, Volume II. London: Longman. OCLC 3813471.
• Tite, Catherine. (2010) Portraiture, Dynasty and Power: Art Patronage in Hanoverian Britain, 1714–1759. Amherst, US: Cambria Press. ISBN 978-1-60497-678-6.
• Watkin, David. (2005) A History of Western Architecture. London: Laurence King. ISBN 978-1-85669-459-9.
• Williams, Robert Folkestone. (1860) Domestic Memoirs of the Royal Family and of the Court of England, Chiefly at Shene and Richmond, Volume 2. London: Hurst and Blackett. OCLC 8987461.
• Williams, Neville. (1971) Royal Homes. Cambridge: Lutterworth Press. ISBN 978-0-7188-0803-7.
• Wolffe, Bertram. (2001) Henry VI. New Haven and London: Yale University Press. ISBN 978-0-300-08926-4.

Havolalar

• Windsor qalʼasi Qirollik oilasi rasmiy veb-sayti
• Windsor qalʼasi Qirollik galereyasi saytida
• Avliyo George kolleji, Avliyo George cherkovi saytida