Xädiçä Yamaşeva

Xädiçä Yamasheva (Yamaşıva, qizlik familyasi: Bädämshina, tatarcha: Хәдичә Ямашева . , Yaña imlâ kẖەduĉĆە yạmạsẖy̱ạ), Tatar talaffuzi: [χædiˈɕæ jɑˈmaʃɯwa]) tish shifokori va inqilobiy harakat aʼzosi edi.

Hayoti

Xädiçä Yamasheva 1881-yilda Cistay (Chistopol) shahrida tugʻilgan; uning otasi Zarif Badamshin savdogar edi. Yamasheva 1910-yilda Kotova xususiy gimnaziyasini, keyin esa Qozondagi tibbiyot maktabini tamomlagan.

1907-yilda u birinchi tatar gazetasi „Ural“ning rasmiy bosh muharriri boʻlgan, haqiqiy bosh muharriri Xösäyen Yamashef esa uning turmush oʻrtogʻi edi. 1917-yilda Qozon musulmon ayollari jamiyati boshqaruvi aʼzosi, Butunrossiya musulmon ayollar kongressi prezidiumi raisining oʻrinbosari boʻlgan; u Millät Mäclesega ham saylangan, ammo uning faoliyatida qatnashmagan. 1918-yildan keyin Qozon, Moskva va SSSRning Oʻrta Osiyo respublikalarida tish shifokori boʻlib ishlagan.

1937-yilda Yamasheva birinchi marta hibsga olindi va „millatchi panturkistik tashkilot aʼzosi“ va „(oq) muhojirlar bilan aloqada boʻlganlikda“ ayblanib, sakkiz yillik mehnat lagerlariga surgun qilindi (Ukhtizhemlag); u 1945-yilda hibsdan chiqarilgan 1949-yilda Yamasheva yana hibsga olindi va Krasnoyarsk oʻlkasiga, yaʼni Estärletamayer etnik tatar qishlogʻiga surgun boʻlib, shu yerda vafot etdi. Uning ayblari 1957-yilda oqlangan

Qarindoshlari

Uning birinchi turmush oʻrtogʻi Xösäyen Yamashef boʻlib, u tatar sotsial-demokratik inqilobchisi va publisist edi. Turmush oʻrtogʻining oʻlimidan soʻng u Rossiya Taʼsis majlisi deputati va Alash muxtoriyati hukumati aʼzosi boʻlgan Validxon Tanachevga turmushga chiqdi; uning amakivachchasi, jurnalist Mäxmütfuat (Fuat) Tuqtarof ham Rossiya Taʼsis majlisi deputati edi. Uning amakisi Gärif Badämshin Rossiya Imperiyasi Davlat Kengashining 1-2- chaqiriqlari deputati edi.