Yunon xudolari
Yunon mifologiyasida minglab hikoyalarda ko'plab yunon xudolari tilga olingan - Olimpia xudolaridan tortib ko'plab kichik xudolargacha. Tarixning yunon mabudlariga o'xshab, xudolar juda bo'rttirilgan xarakterga ega bo'lib ular qanchalik kuchli va super qahramonga o'xshash tasvirlanmasin, lekin baribir shaxsiy kamchiliklari hamda salbiy his-tuyg'ulari bilan ham xarakterlidir[1].
.jpg)
Eng yaxshi 10 ta qadimgi yunon xudolari
tahrirQadimgi yunon mifologiyasidagi xudolar va ma'budalarning hikoyalari juda mashhur. Ularning qahramonlari Gomer va Gesiod kabi mashhur qadimgi yunon dramaturglari tomonidan ommalashgan va keyinchalik abadiylashtirilgan. Ushbu qadimgi yunon xudolari ortidagi folklorni ajratib turadigan narsa, ularning hikoyalari boshqa zamonaviy antik dinlarning hikoyalaridan og'ishganligidir. Yunon xudolari nafaqat o'z shaklida, balki tabiati va hissiyotlari bilan ham odamlarga o'xshardi. Ko'pchiligimiz Tesey Minotavrni qanday o'ldirganini, Hades yer osti dunyosini qanday boshqarganini va Zevs o'z g'azabini kuchli momaqaldiroq bilan qanday ko'rsatishini eslashimiz mumkin. Biz bu hayajonli hikoyalarning barchasini bolaligimizda o'qiganmiz. Ma'budalar o'ziga xos muhim shaxslar boʻlganligi sababli, ularni keyingi postimizda alohida sanab o'tish adolatdan bo'ladi. Qadimgi Yunonistonning ulug'vor xudolari bilan tanishib chiqamiz:
,_S%C3%A1ndor_Palace,_2016_Budapest.jpg)
10. Germes
tahrir"Xabarchi" sifatida ham tanilgan Germes Zevs va Mayaning o'g'li edi. U she'rlar, pyesalar va afsonalarda turli yo'llar bilan tasvirlangan. Ommabop, u kelishgan, sportchi, soqolsiz yosh va ba'zan yoshi kattaroq soqolli odam sifatida uchraydi. Germes tez fikrlaydigan va harakatlarida ham tezroq edi va u xudolar orasida ayyorligi bilan mashhur edi. Qadimgi Yunonistonning mifologik paradigmasidagi uchta asosiy dunyo: osmon, dengizlar va yer osti dunyosi o'rtasida osongina harakatlana olgani uchun u ko'pincha xudolar uchun xabarchi sifatida harakat qilgan. U o'z o'yin-kulgi uchun boshqa xudolarga o'ynagan hiyla-nayranglarini hisobga olsak, u va mashhur Norse xudosi Loki o'rtasida juda o'xshashliklarni topish mumkin. Uning hiyla-nayranglari qanchalik murakkab boʻlganiga misol keltirish uchun, u goʻdakligida beshikdan sakrab tushgani aytiladi. Apollonning mollarini o'g'irlab, beshikka begunohlik suratini qaytardi. U ayyorlik va o'g'rilik xudosi sifatida ham tanilganligi ajablanarli emas. 9. Gefest
Yunon folklorida mashhur, olov xudosi Gefest osmon shohligi bilan bog'liq edi. Uning boshlanishi Gomer va Gesiod tomonidan qarama-qarshi so'zlar bilan tasvirlangan. Gomer uni Zevs va Geraning nogiron o'g'li sifatida tasvirlaydi, Hesiod esa Gera uni yolg'iz o'zi tug'dirganini aytib, noan'anaviy (va ancha qiziqroq) yo'lni bosib o'tadi. U oqsoqlanib tug'ilgan, bu onasi uni Olimp tog'idan uloqtirishga majbur qilgan, garchi u Zevs va Gera o'rtasidagi janjalga aralashgan va qudratli Zevs tomonidan Olimpdan sudrab ketgan. U yerga qulagandan so'ng, u ajoyib hunarmand bo'ldi va oxir-oqibat osmonga qayta tiklandi va u yerda xudolar va ma'budalar uchun bir qancha ajoyib narsalarni yasadi. Shuningdek, u xudolar uchun ulug'vor zirh va qalqonlarni yaratdi,
8. Ares
tahrirZevs va Geradan tug'ilgan Ares urush xudosi sifatida ham tanilgan. Ammo u urushning zo'ravonlik va dahshatli tomonlarini katta manfaatlar uchun adolatli va adolatli zo'ravonlikdan ko'ra ko'proq aks ettirdi. U har doim jangda o'z kuchini ko'rsatish uchun vayronagarchilikka tayyor edi va kamdan-kam hollarda adolat yoki o'zini himoya qilish uchun kurashish haqida o'ylamasdi. Uning beparvoligi ikkala ota-onasini ham undan nafratlanishiga va uning o'rniga singlisi Afinaga qarashiga olib keldi. Urushning shafqatsizligini aks ettirganiga qaramay, u jangdagi eng kichik jarohatlarga ham o'zining shafqatsiz munosabati bilan qo'rqoq sifatida namoyon bo'ldi. U allaqachon Gefestga turmushga chiqqan Afroditani telbalarcha sevib qolgan edi. Ularning munosabati olimpiyachilar orasida sir emas edi va ko'p nafratga olib keldi. Shunday qilib, Ares hech qachon odamlar yoki xudolar orasida juda mashhur bo'lmagan va omma tomonidan ta'qib qilinmagan yoki unga sig'inmagan.[2]
7. Kronos
tahrirQadimgi titanlar orasida keng ma'lum boʻlgan Kronos Olimpiya xudolari yoshidan oldin hukmron xudo boʻlgan. Titanlar o'zlarining ulkan tanalari va bir xil darajada qo'pol kuchlari bilan mashhur edilar, ular orasida Kronos o'zining otasi Uranni kastratsiya qilish orqali hukmdor boʻlganida o'zini eng kuchli ekanligini isbotladi. Ammo hokimiyat tepasiga kelganidan keyin, xuddi nafratlangan ota-onasi singari, Kronos o'z farzandlaridan shubhalana boshladi - eng ko'zga ko'ringanlari Zevs, Poseydon va Afrodita edi. O'zining mutlaqo paranoyasida, u hech qachon undan oshib ketmaslik uchun ularni yutib yubordi. Ammo uning onasi Gaya va rafiqasi Reya Zevsni qutqarib qolishdi, u o'z aka-ukalarini ozod qilgandan so'ng, u bilan jang qildi va uni er osti dunyosidagi qo'rqinchli Tartarusga haydab yubordi.
6. Apollon
tahrirArtemidaning egizak ukasi Apollon ko'p qirrali xudo edi. Uning otasi yana Zevs edi va u Delos orolida onasi Letoda tug'ilgan - ular g'azablangan Geradan topa oladigan yagona boshpana (u yerda hech qanday ajablanib bo'lmaydi). Leto Delos aholisining g'amxo'rligidan shunchalik hayratda ediki, u Apollon har doim ularga yordam berishini va ularning farovonligini ta'minlashini va'da qildi, u bu va'dani bajarishda davom etdi. Yuqorida aytib o'tilganidek, Apollon juda ko'p qarama-qarshi tomonlarga ega. U xotirjamlik va musiqa xudosi edi va ko'pincha lira bilan tasvirlangan. U, shuningdek, kumush kamon bilan tez-tez ko'rinadigan mohir kamonchi edi. U shifo va dori xudosi hisoblangan, ammo g'azablanganida, u o'qlari bilan o'lim va umidsizlikka olib kelardi. U to'rt otli aravaga minib, quyoshni har kuni osmon bo'ylab harakatlantirib, yerga yorug'lik va hayot baxsh etardi. U bashoratli xudo boʻlganligi sababli, u folbinlar orasida mashhur shaxs edi va ular Delfini unga sajda qilish uchun mo'ljallangan joy sifatida o'rnatdilar.
5. Dionis
tahrirBayram, zavq va sharob xudosi bo'lib, u xudolar va odamlar orasida juda mashhur xudo edi. U onasi Semele qiyofasida o'lik ota-onasi boʻlgan yagona xudo, uning otasi qudratli Zevs edi. Zevsning xotini Hera erining nikohdan tashqari ishqiy sarguzashtlariga hasad qilgani uchun u tog 'nimfalari himoyasida tarbiyalangan. Dionis asta-sekin dunyo bo'ylab sayohatlarida unga hamroh bo'ladigan izdoshlar kultini qurdi. U boshqa xudolarga qaraganda o'z izdoshlari bilan ko'proq muloqotda boʻlgan, ular bilan ziyofat o'tkazgan, ichishgan va to'liq hayot kechirgan. U Naxos orolida uxlab qolganda Tesey tomonidan nafrat bilan tashlab ketilgan Ariadnani qaytarib bo'lmaydigan darajada sevib qoldi. Yunonlar uning sharafiga ko'plab bayramlarni nishonlashgan va u qadimgi Yunonistonning ko'p joylarida Zevsdan ko'ra ko'proq mashhur edi, desak ortiqcha bo'lmaydi.
4. Prometey
tahrirEng mashhur Titan xudolaridan biri Prometey insoniyatning buyuk xayrixohlari orasida juda hurmatga sazovor. Uning otasi Yapetus ham titan edi, lekin onasi okeanid edi. U oldindan o'ylash xudosi boʻlgan holda, yangi Olimpiya xudolari qo'lida titanlarning mag'lubiyatini oldindan ko'ra oldi va jang paytida aqlli ravishda olimpiyachilar tomoniga o'tdi va shu bilan boshqalar bilan birga Tartarda qamoqdan qutuldi. Keyin Prometeyga insoniyatni loydan yasash vazifasi yuklatildi. U insoniyatni yaratib bo'lgach, ular bilan qattiq bog'lanib qoldi va doimo ularning farovonligi haqida qayg'urdi. Bu uni qudratli Zevs bilan qayta-qayta kesishishiga olib keldi, chunki u odamlarga unchalik ahamiyat bermadi. Zevs odamlardan olovni olib tashlaganida, Prometey uni osmondan o'g'irlab, odamlarga qaytarib berdi. Zevs uni xiyonati uchun jazoladi, uni har kuni burgut jigarini yeyadigan toshga zanjirband qildi (u o'lmas boʻlganligi uchun uning jigari har kecha yangilanib turdi). Oxir-oqibat, u kuchli yarim xudo Gerkules tomonidan azob-uqubatlardan xalos bo'ldi.[2]
3. Poseydon
tahrirZevs va uning akalari kim qaysi davlatning xo'jayini bo'lishini aniqlash uchun somon tortganda, Poseydon dengizlar shohligini chizdi. Shunday qilib, u dengizlar hukmdori bo'ldi va xotini Amfitrit bilan birga Triton va Nereidlarni o'z ichiga olgan kichik xudolar guruhiga rahbarlik qildi. Dengizlarning xo'jayini sifatida unga keng sig'inishgan va dengizchilar va sayohatchilar unga ergashgan. Ammo uning ta'siri yanada kengaydi. Tarixchilar uni qadimgi Yunonistonning bir qancha shaharlarida asosiy xudo sifatida tilga olishadi. Qudratli kuchi bo'yicha u qudratli Zevsdan keyin ikkinchi o'rinni egalladi. Dengizlarning kuchini to'g'irlash bilan bir qatorda, u bir zarba bilan kuchli zilzilalar keltirib chiqaradigan tridentni ham olib yurgan. Bir lahzada u Demeterga umidsizlik bilan tushdi, u undan eng noyob mavjudotni yaratishni so'radi, agar u uni yutib yuborsa. Aytishlaricha, u o'z izlanishlarida bir qancha hayvonlarni yaratgan va nihoyat birinchi ulug'vor otni yaratgan.
2. Hades
tahrirOlimpiya xudolari davri paydo boʻlgandan so'ng, Hades yer osti dunyosining hukmdoriga aylandi - bu faqat o'liklar kirishi mumkin boʻlgan joy (garchi bundan istisnolar ham bor edi). Tabiiyki, bunday ma'yus va ma'sud olam ustidan hukmronlik qilish kamdan-kam hollarda uning uchun yaxshi taassurot qoldirdi, bu esa uni yunon mifologiyasida unchalik mashhur qilmaydi. Biroq, ko'plab yunonlar uni o'limning timsoli deb hisoblashgan (u bo'lmagan) va xurofotlari kunlar tufayli unga muntazam ravishda hurmat ko'rsatishgan. Ammo uning yovuz qiyofasi u aslida qanday boʻlganidan ancha farq qiladi, chunki u biz ishongandek yomon odam emas edi. Umumiy e'tiqoddan farqli o'laroq, ruhlarni qutqarish uchun Hades emas, balki uchta yarim xudo Minos, Ayakos va Rhadamanthys hukmni amalga oshiradilar. U o'zining uch boshli itini qo'lga olish niyatida unga yaqinlashgan Gerkules bilan munosabatlarida ham adolatli edi. Biroq, Hades o'zining sevgisi Persephoneni aldab, u bilan er osti dunyosida qolishga majbur qilgani uchun hech qanday bo'shashmadi.
1. Zevs
tahrirZevs Olimpiyachilar Titanlardan g'alaba qozongan butun koinotning xudosi edi. Titanlarni zabt etgandan so'ng, Zevs ham akalari Hades va Poseydon bilan qur'a tashlashda g'alaba qozondi va otalari Kronosdan keyin taxtga kimlar ega bo'lishini va butun osmon xudosi hamda qolgan barcha xudolarning tan olingan hukmdori bo'lishini kelishib olishadi. Zevs barcha xudolarning malikasi Gera bilan turmush qurgan, lekin u nikohdan tashqari o'zining romantik qochishlari bilan ham mashhur edi. U xudolarning otasi sifatida tanilgan va siz allaqachon payqaganingizdek, u o'zining ko'p ishlaridan bir nechta bolalarning otasi boʻlgan. U hamma narsaning tabiatining timsoli bo'lib, turli sohalar uchun asos boʻlgan tartibni yaratdi. U, shuningdek, vaqtni fasllarning o'zgarishi va kechayu kunduz almashinishi shaklida tartibga solgan. U o'z koinotida mutlaq hokimiyat va qo'mondonlik bilan hukmronlik qildi, lekin u ham yomon fe'l-atvorga ega edi.[2]
Qadimgi Yunon Xudolari
tahrir| 1 | AEOLUS | Shamollar va yunonlarning havon xudosi |
| 2 | EFIR | Yuqori havo, yorug'lik, atmosfera, kosmos va osmonning dastlabki xudosi. |
| 3 | ALASTOR | Oilaviy janjallarning Xudosi va yomon ishlar uchun qasos oluvchi. |
| 4 | APOLLON | Olimpiada musiqa, she'riyat, san'at, folbinlik, kamondan otish, o'lat, tibbiyot, quyosh, yorug'lik va bilim xudosi. |
| 5 | ARES | Urush xudosi. Urushning jismoniy, zo'ravon va noaniq tomonini ifodalagan. |
| 6 | ARISTEY | Chorvachilik, asalarichilik va mevali daraxtlarning kichik homiysi xudosi. APOLLONNING o'g'li. |
| 7 | ASKLEPIY | Tibbiyot, sog'liq, shifo, yoshartirish va shifokorlarning Xudosi. |
| 8 | ATLAS | Astronomiyaning dastlabki titanlari. Titanlar urushda mag'lub boʻlganidan keyin dunyoni orqasida ko'tarishga Zev tomonidan hukm qilingan. |
| 9 | ATTIS | O'simliklarning kichik xudosi, yerning mevalari va qayta tug'ilish. |
| 10 | BOREAS | Shamol xudosi (Anemoi) va sovuq shimol shamolining yunon xudosi va qishni keltiruvchi. "Shimoliy shamol" deb nomlanadi. |
| 1 1 | CAERUS | Imkoniyat, omad va qulay daqiqalarning kichik xudosi. |
| 1 2 | BOREAS |
Shamol xudosi (Anemoi) va sovuq shimol shamolining yunon xudosi va qishni keltiruvchi. "Shimoliy shamol" deb nomlanadi. |
| 1 3 | CAERUS | Imkoniyat, omad va qulay daqiqalarning kichik xudosi. |
| 1 4 | KASTOR | Egizaklardan biri, KASTOR VA POLLUX , Dioskuri nomi bilan tanilgan. Zevs ularni Egizaklar turkumiga aylantirdi |
| 1 5 | SERUS | Katta va kuchli yovvoyi buqani Persephone qo'lga kiritdi va Toros yulduz turkumiga aylandi. |
| 1 6 | XAOS | Boshqa hamma narsadan kelib chiqqan hechlik. Osmon va Yer orasidagi bo'shliqni to'ldirgan va Gaya, Tartar, Uran, Niks va Erebusning birinchi mavjudotlarini yaratgan xudo. |
| 1 7 | CHARON | Hades paromchisi. Yangi o'lgan odamlarni Styx va Acheron daryolari orqali yunon yer osti dunyosiga olib bordilar, agar ular unga uchta obolus (yunon kumush tangasi) to'lashsa. |
| 1 8 | KRONOS | Vaqt xudosi. Zevsning otasi Titan Kron bilan adashtirmaslik kerak. |
| 1 9 | CRIOS | Samoviy yulduz turkumlarining Titan xudosi va yil o'lchovi.. |
| 20 | KRONUS | Qishloq xo'jaligi xudosi, etakchi va Titanlarning birinchi avlodining eng kichigi va Titanlarning otasi. Vaqt xudosi Kronos bilan adashtirmaslik kerak. |
| 21 | DINLAS | Qadimgi Lamark shahrining qo'riqchi xudosi, u yerda yarador qahramonlar jangdan keyin taskin topib, shifo topishlari mumkin edi. U Afroditaning o'g'li edi. |
| 22 | DEIMOS | Deimos qo'rquv va dahshatning timsolidir. |
| 23 | DIONIS | Uzum yig'im-terimi, vinochilik va vinochilik, ritual aqldan ozish, diniy ekstaz va teatrning Olimpiya xudosi. |
| 24 | EREBUS | Zulmatning dastlabki xudosi. |
| 25 | EROS | Jinsiy istak, joziba, sevgi va nasl xudosi. |
| 26 | EVROS | Shamol xudolaridan biri Anemoi va omadsiz sharq shamoli xudosi. "Sharqiy shamol" deb nomlanadi. |
| 27 | GLAUKS | Sehrli o'tni iste'mol qilgandan keyin o'lmas boʻlgan baliqchi, Argoni qurgan va boshqargan va dengiz xudosiga aylangan argonavt. |
| 28 | HADES | O'liklar va boyliklarning Xudosi va yer osti dunyosining shohi. |
| 29 | HELIOS | Quyosh xudosi va Sol sifatida ham tanilgan. |
| 30 | GEFEST | Olov, metallga ishlov berish, toshbo'ron qilish, temirchilik va haykaltaroshlik san'ati xudosi. Xudolar uchun qurol yaratdi va Afroditaga uylandi. |
| 31 | HERAKL | Yunon qahramonlarining eng ulug'i, u qahramonlar, sport, sportchilar, sog'liq, qishloq xo'jaligi, unumdorlik, savdo xudosi va insoniyatning ilohiy himoyachisi bo'ldi. Yer yuzidagi eng kuchli odam sifatida tanilgan. |
| 32 | GERMES | Savdo xudosi, o'g'rilar, sayohatchilar, sportchilar, sportchilar va chegara o'tish joylari, Yer osti dunyosiga yo'l ko'rsatuvchi va xudolarning xabarchisi. |
| 33 | HESPERUS | Kechki yulduz - kechqurun VENERA sayyorasi. |
| 34 | HYMENAIOS | Nikoh marosimlari, ilhomlantiruvchi bayramlar va qo'shiqlarning Xudosi. |
| 35 | GIPNOZLAR | Yunon uyqu xudosi. |
| 36 | KRATOS | Qudrat va kuchning Xudosi. |
| 37 | MOMUS | Satira, masxara, tanbeh, yozuvchilar va shoirlar xudosi va yovuz ruhli ayblov va adolatsiz tanqid ruhi. |
| 38 | MORFEY | Orzular va uyquning Xudosi - har qanday inson qiyofasini olish va tushlarda paydo bo'lish qobiliyatiga ega. |
| 39 | MOROS | Qiyomatning jismoniy timsoli |
| 40 | NEREUS | Poseydon oldidagi dengiz xudosi Titan va Nereidlarning otasi (dengiz nimfalari). |
| 41 | NOTUS | Yana bir Anemoi (shamol xudosi "Janubiy shamol" nomi bilan tanilgan. |
| 42 | OKEAN | Titan okean xudosi. Dunyoni o'rab turgan ulkan daryo boʻlgan Jahon okeanining timsoli ekanligiga ishoniladi. |
| 43 | ONEIROI | Orzularni aks ettiruvchi qora qanotli daimonlar. |
| 44 | PAEAN | Olimpiya xudolarining shifokori. |
| 45 | PALLAS | Titan urush va bahor kampaniyasi xudosi. |
| 46 | PAN | Tabiatning Xudosi, yovvoyi tabiat, cho'ponlar, suruvlar, echkilar, tog 'yovvoyi va ko'pincha jinsiy aloqa bilan bog'liq. Shuningdek, satir (yarim odam, yarim echki). |
| 47 | FOSFOR | Tong yulduzi - VENERA SAYYORASI ertalab ko'rinadigan tarzda ifodalangan. |
| 48 | PLUTUS | Yunon boylik xudosi. |
| 49 | POLLUX | Kastorning egizak ukasi, ular birgalikda Dioskuri nomi bilan tanilgan, ular Egizaklar turkumiga aylangan. |
| 50 | PONTUS | Qadimiy, olimpiyagacha boʻlgan chuqur dengizning dengiz xudosi, yunonlarning dastlabki xudolaridan biri va Gayaning o'g'li. |
| 51 | POSEYDON | Olimpiya yunonlari dengiz, zilzilalar, bo'ronlar va otlar xudosi. |
| 51 | PRIAPUS | Kichik qishloq tug'ilish xudosi, suruvlar, mevali o'simliklar, asalarilar va bog'larning himoyachisi va ulkan jinsiy olatni bilan mashhur. |
| 52 | PRICUS | Uloq yulduz turkumiga kiritilgan dengiz echkilarining o'lmas otasi. |
| 53 | PROMETEY | Titan, bashoratli va ayyor maslahat xudosi, unga insoniyatni loydan yasash vazifasi berilgan. |
| 54 | ERAIA | Hamma narsadan oldin kelgan xudolar guruhi. |
| 55 | TARTARUS | Chuqur tubsizlik xudosi, yer osti dunyosi tubidagi katta chuqur va Tayfonning otasi. |
| 56 | THANATOS | Kichik xudo va o'lim xudosi. |
| 56 | TRITON | Dengiz xabarchisi va Poseydon va AMFITRITNING o'g'li. |
| 57 | TAYFON | Yunon mifologiyasidagi eng halokatli YIRTQICH HAYVON va "Barcha yirtqich hayvonlarning otasi". Gayaning so'nggi o'g'li, otasi Tartar va yirtqich hayvonlar, bo'ronlar va vulqonlar xudosi. U Olimp tog'ini boshqarish uchun Zevsga qarshi chiqdi. |
| 58 | URAN | Osmon va osmonning dastlabki xudosi va titanlarning otasi. |
| 59 | ZELUS | Fidoyilik, taqlid qilish, g'ayratli raqobat, hasad, hasad va g'ayrat xudosi. |
| 60 | ZEFIR |
Shamol xudosi (Anemoi). G'arbiy shamolning xudosi va "G'arbiy shamol" deb nomlanadi. |
| 61 | ZEVS | Osmon Xudosi, chaqmoq, momaqaldiroq, qonun, tartib, adolat, Xudolar Shohi va "Xudolar va odamlarning Otasi". |
Manbalar
tahrir- ↑ GREEK GODS, AND GODDESSES „GREEK GODS AND GODDESSES“ (inglizcha). EXCLUSIVE MEMBER OF MEDIAVINE FOOD (8-may, 2013-yil). Qaraldi: 26-may 2022-yil.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Saugat, Adhikari „Top 10 Ancient Greek Gods“ (inglizcha). Top 10 Ancient Greek Gods (20-noyabr, 2019-yil). Qaraldi: 26-may 2022-yil.