Ardèche (fransuzcha talaffuzi: [aʁdɛʃ] ( tinglang); Occitan; Arpitan) Fransiyaning janubi-sharqiy qismidagi Auvergne-Rhône-Alpes mintaqasida joylashgan departamentdir. U Ardèche daryosi sharafiga nomlangan va 2019-yil holatiga koʻra 328 278 aholiga ega[1]. Prefekturasi Privasda, lekin eng katta shahri Annonay.

Ardeche

Ardeche
Departament
{{{rasmiy_nomi}}}ning rasmiy gerbi
Gerb
44°40′0″N 4°25′0″E / 44.66667°N 4.41667°E / 44.66667; 4.41667
Mamlakat Fransiya
Markazi balandligi 0 m
Aholisi
328,278
Milliy tarkib fransuzlar
Vaqt mintaqasi UTC+1
Telefon kodi 01
Ardeche xaritada

Tarixi

tahrir

Qadimgi tarixI

tahrir
 
Aven d’Orgnac Ardechening koʻplab gʻorlaridan biridir.
 
Balazuc (lot. Baladunum) miloddan avvalgi 3000-yillarda tashkil etilgan.

Bu hududda oʻrta paleolit davridan beri odamlar yashab kelgan. Bu Chauvet Pont d’Arkdagi mashhur gʻor rasmlari tomonidan tasdiqlangan. Ardeche daryosining platosida ming yillar oldin qurilgan keng toshlar (asosan dolmenlar, lekin kamroq menhirlar) mavjud[2]. Daryo Yevropadagi eng katta kanyonlardan biriga ega va balandligi 300 metr (1000 fut)ga yetadigan qoyalarni oʻrab turgan gʻorlar qadimgi odamlarning belgilari bilan mashhur (koʻpincha oʻq uchlari va chaqmoqtosh pichoqlar topiladi).

Vivarais, Ardèche nomini Albalaning oldingi poytaxti vayron boʻlganch, Gallia Narbonensis tarkibiga kiruvchi Galliya qabilasining poytaxti boʻlgan Viviersdan oladi. Polikarpning shogirdi boʻlgan Sankt Andeol imperator Septimius Severus davrida Vivaraislarni shahid boʻlgan deb taxmin qilinadi. Afsonada Andeol Amycia Eucheria Tullia tomonidan dafn etilgani haqida hikoya qilinadi[3]. 430-yilda Auxonius Alba Augustadagi oldingi joyida yuzaga kelgan muammolar tufayli Viviersga koʻchirildi.

Oʻrta asrlar tarixi

tahrir

Vivaraylar hududi 9-asrda Provans qirgʻogʻidan kelgan vengerlar va Sarasen qullarining hujumlari tufayli juda koʻp zarar koʻrdi, bu esa mintaqaning umumiy aholi obyektlari buzilishiga olib keldi.

Geografiyasi

tahrir
 
Gorges du Kassezak
 
Bidon yaqinidagi gʻor

Qadimgi Vivara provinsiyasiga hozirgi Auvergne-Rhone-Alpes mintaqasining bir qismi boʻlib, Fransiyaning Droma, Vocluse, Gard, Lozer, Haute-Luara, Luara va Isère departamentlari bilan oʻralgan.

Asosiy shaharlari

tahrir

Aholi eng koʻp yashaydigan kommuna — Annonay Privas prefekturasi aholi soni boʻyicha oltinchi oʻrinda turadi. 2019-yil holatiga koʻra, 5000 dan ortiq aholisi boʻlgan 8 ta kommuna mavjud[1].

Kommuna Aholi (2019)
Annonay 16 297
Aubenas 12 479
Guilherand-Granges 10 756
Turnon-sur-Ron 10 622
Le Teil 8 832
Privas 8465
Sent-Perey 7580
Bur-Sent-Andeol 7187

Siyosat

tahrir

Ardeche departament kengashi

tahrir
 
Yashil rangda Largentière okrugi, sariq rangda Privas, koʻk rangda Turnon-sur-Rhone

Departamentdan 2017-yilgi qonunchilik saylovlarida Milliy Assambleyaga uchta aʼzo sayladi:

Saylov okrugi Aʼzo [4] Partiya
Ardèche 1-saylov okrugi Erve Saulignac Sotsialistik partiya
Ardèche 2-saylov okrugi Mishel gʻalabasi Sotsialistik partiya
Ardèche 3-saylov okrugi Fabris Brun Respublikachilar

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 Populations légales 2019: 07 Ardèche, INSEE
  2. „En Ardèche, il y a « plus de dolmens qu'en Bretagne ! »“. Le Monde.fr (2020-yil 18-dekabr).
  3. Du Boys, Albert. Album du Vivarais, ou itinéraire historique et descriptif de cette ancienne province (fr). Prudhomme, 1842 — 192-bet. Qaraldi: 2011-yil 3-yanvar. „S'il faut en croire l'antique légende, le corps de l'apôtre [...] fut recueilli par une vierge de l'une des premières familles du Vivarais, Anycia ou Amycia Eucheria Tullia, fille du sénateur Eucherius Valerianus [...] Sainte Amycie fit creuser dans le roc un oratoire, ou elle déposa les restes de Saint Andeol“ 
  4. Nationale. „Assemblée nationale ~ Les députés, le vote de la loi, le Parlement français“. Assemblée nationale.