Vikipediya

Asrlar sadosi festivali

Asrlar sadosi — har yili oʻn minglab mahalliy va xorijlik sayyohlarni oʻziga jalb etuvchi, milliy anʼana va urf-odatlar, hunarmandchilik, taomlarning rang-barangligini namoyish etuvchi madaniy oʻzbek festivalidir[1]. Festivalga 2008-yilda Oʻzbekiston madaniyati va sanʼati forumi jamgʻarmasi tomonidan asos solingan boʻlib, 2009-yilda UNESCO bilan hamkorlikda oʻtkazila boshlagan.

Asrlar sadosi festivali

Asrlar Sadosi festivali
Ochilish filmi 2008-yil
Yopilish filmi 2013-yil
Oʻtkan joyi Oʻzbekiston
Asoslangan 2008-yil
Til oʻzbekcha
Festival oʻtkazilgan hududlar

Asrlar sadosi festivali ochiq osmon ostidagi sahnalarda folklor ansambllari tanlovlari, baxshilar chiqishi, anʼanaviy badiiy-konsertlar, shou va milliy liboslar namoyishlaridan iborat. Festival doirasida, shuningdek, xalq oʻyinlari, koʻpkari, kurash, xoʻroz janglari va dorbozlarning chiqishlari, oshpazlar oʻrtasida oʻzbek milliy taomlari tanlovlari oʻtkaziladi. Shuningdek, festival doirasida amaliy sanʼat koʻrgazma-yarmarkasi boʻlib, unda kulolchilik, boʻrtmachilik, kashtachilik, miniatyura, toʻqimachilik va yogʻochga ishlov berish bilan shugʻullanuvchi eng yaxshi ustalar, milliy qoʻgʻirchoqbozlar va boshqa ijodkorlar oʻz asarlarining yaratilish jarayonini namoyish etishadi[1].

Tarixi

tahrir

2008-yildan buyon har yili oʻtkazib kelinayotgan „Asrlar sadosi“ festivali Oʻzbekistondagi turli viloyatlarning tarixiy yoki madaniyat markazlarida ochiq osmon ostida oʻtkaziladi. Birinchi festival Shahrisabz yaqinida, keyingisi Toshkent viloyatining Oqqoʻrgʻon va Boʻstonliq tumanlarida UNESCO bilan hamkorlikda tashkil etilgan. 2010-yilda Xivada joylashgan Ichan qal’a tarixiy meʼmoriy majmuasi festivalga mezbonlik qilgan[2]. 2011-yilda Oʻzbekistonning yana bir mashhur tarixiy shahri Buxoroda „Asrlar sadosi“ festivali boʻlib oʻtgan. 2012-yilgi festival esa Qoraqalpogʻistonning Ellikqal’a tumanidagi Tuproqqalʼa qadimiy qoʻrgʻonida boʻlib oʻtgan[3].

2008

tahrir
 
Asrlar Sadosi festivali, 2008-yil, Shahrisabz
 
Asrlar Sadosi festivali, 2008-yil, Shahrisabz
 
Asrlar Sadosi festivali, 2008-yil, Shahrisabz

Birinchi „Asrlar sadosi“ anʼanaviy-madaniy festivali Amir Temur tugʻilib oʻsgan Shahrisabz shahri yaqinida joylashgan Kitob tumanidagi Qaynar qishlogʻida boʻlib oʻtgan va unda 30 000 nafar ishtirokchi qatnashgan.

Ochiq osmon ostidagi oltita tepalik ustida rang-barang marvaridlar yoyilib, Oʻzbekistonning barcha hududlaridan amaliy sanʼat ustalari, rassomlar, dizaynerlar, oshpazlar va boshqa madaniyat va sanʼat namoyandalari oʻz durdonalarini namoyish etishgan. Festival doirasida kulolchilik, tanga zarb qilish, zardoʻzlik sanʼati, miniatyura, toʻqimachilik, yogʻoch oʻymakorligi koʻrgazmalari, milliy qoʻgʻirchoqbozlik namoyishlari boʻlib oʻtgan[4].

2009

tahrir
 
Mahalliy sanʼatkorlarning chiqishlari. Toshkent viloyati
 
Milliy kiyimlar koʻrgazmasi, Toshkent viloyati

Bu yil „Asrlar sadosi“ festivali Toshkent shahrining 2200 yillik yubileyiga toʻgʻri kelgan va Toshkent viloyatining Oqqoʻrgʻon va Boʻstonliq tumanlarida boʻlib oʻtgan. UNESCO shu yildan festivalni tashkil etishda Fund Forum bilan hamkorlik qila boshlagan. 2009-yilda festivalda 15 000 dan ortiq kishi qatnashgan[5].

Dasturda folklor qismidan tashqari, ilmiy tadbirlar ham rejalashtirilgan. „Asrlar sadosi“ festivalining birinchi kunida, poytaxtdagi Yoshlar ijod saroyida Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi akademigi Edvard Rtveladzening „Markaziy Osiyo davlatlari va madaniyatlari sivilizatsiyasi“ nomli yangi kitobi taqdimotiga bagʻishlangan ilmiy anjuman boʻlib oʻtgan[6].

2010

tahrir
 
Gala konsert, Xiva
 
Mahalliy sanʼatkorlarning chiqishlari, Xiva
 
Milliy liboslar koʻrgazmasi, Xiva
 
Milliy oʻyinlar, Shahrisabz
 
Arxeologik qazishmalar, Buxoro, 2011-yil
 
Milliy taomlar festivali, Buxoro, 2011-yil

Tarixiy Xiva shahrida joylashgan Umumjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan Ichan qal’a uchinchi „Asrlar sadosi“ festivaliga mezbonlik qilgan. Bu yil arxeologiya va tarixga qiziquvchilar bir qator oʻquv seminarlarida, jumladan, masterklass va yangi tadqiqot loyihalari taqdimotlarida qatnashish imkoniga ega boʻlganlar[7]. 2010-yilgi festivalda 20 000 ga yaqin ishtirokchi qatnashgan[8].

2011

tahrir
 
Asrlar Sadosi. Buxoro, 2011-yil
 
Asrlar Sadosi. Milliy kurash musobaqasi, Buxoro, 2011-yil

2011-yilda qadimiy Buxoroda „Asrlar sadosi“ festivali boʻlib oʻtdi, unda 20 mingdan ortiq ishtirokchi qatnashdi. Bir guruh arxeologlar Buxorodagi Magoki-Attori masjidi va Toqi Telpakfurushon gumbazi yaqinida olib borilgan qazishma ishlari chogʻida 1000 yillik tarixga ekanligi taxmin qilingan hammom majmuasiga duch kelishgan. 30-aprel kuni arxeologlar festival doirasida ajoyib topilma haqida taqdimot oʻtkazishgan. Mehmonlar Buyuk Ipak yoʻli sayohatchilari qisman qayta tiklangan tarixiy karvonsaroyda qanday dam olganliklarini his qilib koʻrishgan[9].

„Asrlar sadosi 2011“ madaniy tadbirlari doirasida milliy kino sanʼatining yetakchi vakillarini birlashtirgan „Kinofestivallar – zamonaviy jahon madaniyati hodisasi“ mavzusidagi davra suhbati va oʻzbek dizaynerlarining moda namoyishi boʻlib oʻtgan. Yana bir tadbirda Fund Forum tomonidan Oʻzbekistondagi musulmon ulamolari, diniy bilim yurtlari rahbarlari va oʻqituvchilari, Buxoro viloyatidagi din peshvolari, mamlakatimizning turli shaharlaridan kelgan madrasa talabalari hamda jurnalistlar hissasi bilan nashr etilgan „Oʻzbekistonda meʼmorchilik epigrafiyasi durdonalari“ kitobi taqdim etildi. Taqdimot chogʻida „Mehr nuri“ jamgʻarmasi Jamoatchilik kengashi raisi Gulnora Karimova islom taʼlim muassasalarining eng iqtidorli talabalariga 50 ta grant, hamda Oʻzbekistondagi 10 ta maʼnaviyat taʼlim muassasalariga moddiy-texnik vositalar koʻrinishidagi grant yordamlarini taqdim etgan.

Mehmonlar oʻtgan yillardagidek qadimiy Koʻkaldosh madrasasi yonida oʻtkazilgan Milliy liboslar festivalida qatnashish imkoniga ega boʻlishgan. 30-aprel kuni festival doirasida Buxoro shahridagi Nodir devonbegi madrasasida taniqli yapon xattoti Koichi Honda oʻz sanʼatini namoyish etgan. „Muqaddas Buxoroga bagʻishlash“ badiiy koʻrgazmasiga 100 000 dan ortiq kishi tashrif buyurib, Hondaning yigirma uchta nafis asarini tomosha qilgan. Hondaning kalligrafik durdonalaridan ayrimlari Londondagi Britaniya muzeyida saqlanadi[10].

2012

tahrir
 
Asrlar Sadosi festivali, dorbozlik tomoshasi, Qoraqalpogʻiston, 2012-yil
 
Asrlar Sadosi festivali, “Orolbo‘yi: mintaqa rivojlanishining tarixiy, ekologik va ijtimoiy jihatlari” mavzusidagi davra suhbati, Qoraqalpogʻiston, 2012-yil
 
An’anaviy cholgʻu asboblarini yaratish ustaxonasining ochilishi, Qoraqalpogʻiston, 2012-yil

Festivalning 2012-yilgi beshinchi mavsumi Qoraqalpogʻistonning Ellikqal’a tumanida (Oʻzbekiston shimoli-gʻarbida) Tuproqqalʼa qadimiy qoʻrgʻoni yonida Asrlar sadosi anʼanaviy-madaniyat festivali boʻlib oʻtgan. Bu yilgi festivalda 50 000 ga yaqin tomoshabin ishtirok etgan[11].

Shuningdek, 5000 yil davomida goʻzalligi, nafisligi va mahorati bilan butun dunyo odamlarini maftun etib kelgan axaltaka otlari koʻrgazmasi ham boʻlib oʻtgan[12]. Koʻrgazma davomida Tuproqqal’a qoʻrgʻoni etagida koʻplab rang-barang uylar va ayvonlarda milliy taomlarni taqdim etuvchi kafelar qurilgan boʻlsa, hududning perimetri boʻylab qal’aning eski devorlari tepasida jangchilardek kiyingan yigitlar tarixiy soqchi sifatida koʻrinish bergan[13].

 
„Asrlar sadosi“ amaliy sanʼati koʻrgazmasi, Qoraqalpogʻiston, 2012-yil

Qoraqalpogʻiston poytaxti Nukus shahrida anʼanaviy qoraqalpoq cholgʻu asboblarini yasash studiyasi ochilib, ixtisoslashtirilgan ustaxona tashkil etilgan. Savistskiy nomli sanʼat muzeyida „Orolboʻyi: mintaqa rivojlanishining tarixiy, ekologik va ijtimoiy jihatlari“ mavzusidagi davra suhbati boʻlib oʻtgan[14].

2013

tahrir

2013-yilda festival 4-5-may kunlari Navoiy viloyati Sarmishsoy darasida boʻlib oʻtgan[15]. Bu yilgi festival oʻzida 100 000 dan ortiq tomoshabin va 1500 nafar ishtirokchini qamrab olgan. Ikki kun davom etgan festivalda Oʻzbekistonning turli viloyatlaridan kelgan 22 folklor jamoalari sahna koʻrinishlarini namoyish etib, oʻz sanʼati, mahorati va liboslarini namoyish etishgan[16]. Festivalga Oʻzbekiston boʻylab 80 ga yaqin hunarmandlar tashrif buyurib, oʻz sanat asarlari bilan ishtirok etgan[17]. Shuningdek, festival doirasida oʻtkazilgan „Milliy taomlar“ festivalida Oʻzbekiston viloyatlaridan kelgan 16 nafar oshpaz oʻzining pazandalik mahoratini namoyish qilgan. Milliy liboslar festivalida esa Samarqand, Buxoro, Toshkent, Fargʻona va Andijon dizaynerlari tomonidan 15 xil toʻplam namoyish etilgan boʻlsa, anʼanaviy davom etib kelayotgan koʻpkari oʻyinida 100 dan ortiq chavandozlar qatnashgan. Yetti juft xoʻroz hamda oʻn besh juft qoʻchqor oʻrtasida ham hayvon urushlari boʻlib oʻtgan[18]. Kurash bahslarida yuz nafar polvon gʻoliblik uchun bahslashgan[19]. Festivalga tayyorgarlik koʻrish uchun „Kelajak ovozi“ Yoshlar tashabbus markazidan 300 ga yaqin koʻngillilar jalb etilgan[20]. „Oʻzbekiston barqaror rivojlanishida madaniyatning oʻrni“ mavzusida ikkita xalqaro festival oʻtkazilgan[21]. Arxitekturaga bagʻishlangan anjuman doirasida Buxoro, Navoiy, Andijon, Namangan, Xiva va Qoraqalpogʻistonda meʼmoriy epigrafiga oid oltita kitob taqdimoti boʻlib oʻtgan[22]. 10 ta madrasadan 20 nafar talaba „Maʼnaviyatni qoʻllab-quvvatlash“ yillik dasturi doirasida stipendiya bilan taqdirlangan[23].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 „About the Festival“. Asrlar Sadosi official webpage. 17 June 2012da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  2. ↑ „Khiva greets guests“. Fund Forum webpage. 2013-05-05da asl nusxadan arxivlandi.
  3. ↑ „Celebrating Uzbekistan's cultural legacy“. Cercle Diplomatique et Economique International. 12 March 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  4. ↑ „Big success of Asrlar Sadosi Art Festival“. koreapost.ru. Qaraldi: 1 May 2013.
  5. ↑ „"Asrlar Sadosi" is getting started“. Fund Forum Web Page. 5 May 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  6. ↑ „Asrlar Sadosi 2009“. Asrlar Sadosi webpage. 23 January 2014da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  7. ↑ VAN KUFFELER, VENETIA DE BLOCQ. „Asrlar Sadosi Festival, Uzbekistan“. Diplomat magazine. 2015-09-23da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  8. ↑ „A taste of the ancient Silk Road, The Asrlar Sadosi Festival in Khiva, Uzbekistan“. Diva International. 12 March 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  9. ↑ „Азарт и вкус второго дня «Асрлар садоси-2011»“. Fund Forum webpage. 11 May 2011da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  10. ↑ „Asrlar Sadosi 2011“. about Asrlar Sadosi 2011. 23 January 2014da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  11. ↑ „«Асрлар садоси-2012» посетило 50 тысяч человек“. Gazeta.uz. Qaraldi: 1 May 2013.
  12. ↑ „Asrlar Sadosi 2012: the festive hustle and bustle begins“. News headline from Asrlar Sadosi webpage. 23 January 2014da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013.
  13. ↑ Shapiro, Michal. „Uzbek Adventure. Nat Geo Music Checks Out Uzbekistan's Asrlar Sadosi Festival“. 16 June 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 1 May 2013. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  14. ↑ Michal, Shapiro. „A Bakhshi in Central Asia“. Qaraldi: 1 May 2013. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  15. ↑ „Asrlar Sadosi Festival 2013 in figures“. Official webpage. 21 November 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30 May 2013.
  16. ↑ „Asrlar sadosi - 2013» посетило более 100 тысяч человек“. Advantour. 16 June 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30 May 2013.
  17. ↑ „Asrlar Sadosi Festival 2013 Agenda“. UzDaily. Qaraldi: 30 May 2013.
  18. ↑ „Фестиваль "Асрлар садоси" завершил свою работу“. NewsMail.ru. 9 May 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30 May 2013.
  19. ↑ „Фестиваль «Асрлар садоси-2013» посетило более 100 тысяч человек“. Gazeta.uz. Qaraldi: 30 May 2013.
  20. ↑ „«Асрлар садоси-2013»: фестиваль на скалах и песках“. Culture.uz. 16 June 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30 May 2013.
  21. ↑ „Фестиваль традиционной культуры "Асрлар садоси - 2013!“. Sezam agency. Qaraldi: 30 May 2013.
  22. ↑ „HOW TO GET TO ASRLAR SADOSI FESTIVAL 2013“. The Ministry of Culture and Sport affairs, Uzbekistan. 18 September 2013da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30 May 2013.
  23. ↑ „Асрлар садоси“. RiaNews. Qaraldi: 30 May 2013. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Asrlar_sadosi_festivali&oldid=5315341" dan olindi