Bouches-du-Rhône (fransuzcha: [buʃ dy ʁon], Occitan) — Fransiyaning janubidagi departament. Shimolda Vaucluse, gʻarbda Gard va sharqda Var bilan chegaradosh. Janubda Oʻrta yer dengizi joylashgan. Markazi va eng yirik shahri — Marsel. Boshqa muhim shaharlar orasida Aix-en-Provence, Arles, Martigues va Aubagne mavjud.

Bouches-du-Rhône

Bouches-du-Rhône
Departament
{{{rasmiy_nomi}}}ning bayrogʻi
Bayroq
{{{rasmiy_nomi}}}ning rasmiy gerbi
Gerb
43°30′0″N 5°5′0″E / 43.50000°N 5.08333°E / 43.50000; 5.08333
Mamlakat Fransiya
Aholisi
2,043,110
Milliy tarkib fransuzlar
Vaqt mintaqasi UTC+1
Telefon kodi 13
Bouches-du-Rhône xaritada

Fransiyaning ikkinchi yirik shahri Marsel mamlakatdagi eng yirik portlaridan biriga ega. U miloddan avvalgi 600-yillarda Phoceadan kelgan yunon koʻchmanchilari tomonidan asos solingan Fransiyaning eng qadimgi shahri sifatida qadrlanadi[1]. Bouches-dyu-Rhone Provans-Alpes-Kot-d’Azur mintaqasining eng gavjum departamenti boʻlib, 2019-yil holatiga koʻra 2.043.110 aholiga ega[2]. Uning maydoni 5,087 km2 (1,964 kv mi) ni tashkil qiladi. Uning INSEE va pochta indeksi 13.

Tarixi

tahrir
 
Marsel, Bouches-du-Rhône

Hududning tarixi Provans tarixi bilan chambarchas bogʻliq. Marsel Julius Caesarning Galliyani zabt etishidan oldin muhim bandargoh boʻlgan. Rimning hukmronligi departament boʻylab koʻplab yodgorliklar yaratilishiga sabab boʻlgan. Bu hududda tugʻilgan taniqli odamlar orasida romantik rassom Camille Roqueplan va uning ukasi, jurnalist, teatr rejissyori Nestor bor.

Geografiyasi

tahrir

Tabiiy hududlari

tahrir
 
Oʻrta yer dengizi sohilidagi Le Rove yaqinidagi TER PACA

Departament hozirgi Provans-Alpes-Kot-d’Azur mintaqasining bir qismidir. Gʻarbda Gard, shimolda Vaucluse, sharqda Var, janubda Oʻrta yer dengizi bilan oʻralgan. Ron daryosi deltasi departamentning janubi-gʻarbiy qismida Camargue deb nomlangan keng botqoqli hududni tashkil qiladi.

Iqlimi

tahrir

Departament Oʻrta yer dengizi iqlimiga ega, harorat 15 daraja oraligʻida kontrastli. Yogʻingarchilik tartibsiz. Sohil hududlari quruq issiq hisoblanadi.

Demografiyasi

tahrir
Aholining oʻsishi
YilAholi±%
1801285,012—    
1806292,903+2.8%
1821313,614+7.1%
1831359,473+14.6%
1841375,003+4.3%
1851428,989+14.4%
1861507,112+18.2%
1872554,911+9.4%
1881589,028+6.1%
1891630,622+7.1%
1901734,347+16.4%
1911805,755+9.7%
1921841,996+4.5%
19311,101,672—    
19361,224,802—    
1946971,935—    
19541,048,762—    
19621,248,555—    
19681,470,271—    
19751,632,974—    
19821,724,199—    
19901,759,371—    
19991,835,719—    
20162,019,717—    

Asosiy shaharlari

tahrir

Aholisi eng koʻp boʻlgan kommuna — Marsel. 2019-yil holatiga koʻra, aholisi 20 000 dan ortiq boʻlgan 14 ta kommuna mavjud[2].

Kommuna Aholi (2019)
Marsel 870 731
Aix-en-Provence 145,133
Arles 50 454
Martigues 48 574
Obagne 47 535
Salon-de-Provence 45 386
Istres 43 626
La Ciotat 35 993
Vitrollar 33 333
Marignane 32 384
Miramas 26 428
Les Pennes-Mirabeau 21 623
Gardanne 21 521
Allauch 21 372

10 000 dan ortiq aholiga ega yana 15 ta kommunalar mavjud: Châteauneuf-les-Martigues, Port-de-Bouc, Châteaurenard, Tarascon, Fos-sur-Mer, Bouc-Bel-Air, Berre-l’Etang, Saint-Martinde- Krau, Auriol, Rognak, Plan-de-Kukes, Septèmes-les-Vallons, Pelissanna, Trets va Fuveau[2].

Manbalar

tahrir
  1. Vella, Alexandre (7 February 2022).
  2. 2,0 2,1 2,2 Populations légales 2019: 13 Bouches-du-Rhône, INSEE