Braziliya davlat madhiyasi

"Braziliya milliy madhiyasi" (portugalcha: Hino Nacional Brasileiro) 1831 yilda Francisco Manuel da Silva tomonidan yaratilgan va unga prezident Epitácio Pessoaning 1922-yildagi farmonidan oldin kamida ikkita norasmiy soʻzlar toʻplami berilgan edi. Joaquim Osório Duque-Estrada tomonidan 1909-yilda yozilgan taklifga koʻra bir nechta oʻzgartirishlar kiritilgan.

Notalar varaqasi
Braziliya davlat madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i	Osório Duque-Estrada, 1909
Bastakor	Francisco Manuel da Silva
Qabul qilindi	1890-yil 20-yanvar (qayta qabul qilingan) 1922-yil 6-sentyabr (qoʻshiq matni qabul qilingan)

Madhiya soʻzlari uslub boʻyicha Parnassian, mazmuni esa romantik deb taʼriflangan.

Tarix

Braziliya milliy madhiyasining ohangi Francisco Manuel da Silva tomonidan yaratilgan va birinchi marta 1831-yilning aprelida ommaga taqdim etilgan. 1831-yil 7-aprelda Braziliyaning birinchi imperatori Pedro I taxtdan voz kechdi va bir necha kundan keyin oʻrniga voris qilib oʻsha paytdagi besh yoshli imperator Pedro II ni ortda qoldirib Yevropaga joʻnab ketdi.

1822-yilda Braziliya mustaqillik eʼlon qilinganidan to 1831-yilgacha qirol taxtdan voz kechgunga qadar, mamlakat mustaqilligini nishonlovchi Pedro I tomonidan yaratilgan madhiya (va hozirda rasmiy vatanparvarlik qoʻshigʻi — Mustaqillik madhiyasi) milliy madhiya sifatida ishlatilgan. madhiya. Pedro I taxtdan voz kechganidan soʻng, u bastalagan madhiya mashhurlikka erishdi.

Keyin Francisco Manuel da Silva bu imkoniyatdan foydalanib, oʻz kompozitsiyasini taqdim etdi va u yozgan madhiya birinchi marta 1831-yil 13-aprelda omma oldida yangradi. Oʻsha kuni sobiq imperatorni olib ketayotgan kema Rio-de-Janeyro portini tark etdi. Shu voqeadan soʻng 13-aprel sanasi rasmiy kalendarlarda Braziliya Davlat madhiyasi kuni sifatida koʻrsatilgan.

1831-yil aprel oyida taqdim etilgan musiqaning haqiqiy yaratilgan sanasiga kelsak, tarixchilar oʻrtasida bahs-munozaralar mavjud. Baʼzilar Francisko Manuel da Silva musiqani 1822-yilning soʻnggi toʻrt oyida Braziliya mustaqilligi xotirasiga bagʻishlagan (1822-yil 7-sentyabrda eʼlon qilingan) deb hisoblaydilar, boshqalari madhiya 1823-yil boshida yozilgan, yana bir guruh 1822-yilga oid kompozitsiya dalillarini koʻrib chiqadilar. 1823-yil ishonchsiz va 1831-yil 13-aprelda taqdim etilgan madhiya bundan oldin emas, balki 1831-yilda yozilgan deb hisoblaydi. Qanday boʻlmasin, Madhiya 1831-yil 13-aprelda omma oldida ijro etilgunga qadar nomaʼlum boʻlib qoldi. Uslubi boʻyicha musiqa birinchi romantik italyan musiqasiga oʻxshaydi, masalan, Gioachino Rossini.

Dastlab, Francisko Manuel da Silva tomonidan bastalangan musiqaga Apellyatsiya sudyasi Ovidio Saraiva de Carvalho e Silva tomonidan soʻzlar milliy madhiya sifatida emas, balki Pedro I ning taxtdan voz kechishi va Pedro II ning taxtga oʻtirilishi xotirasiga bagʻishlangan madhiya sifatida berilgan. Bu dastlabki davrda 7-aprel madhiyasi nomi bilan tanilgan. Ovidio Saraiva qoʻshiqlari kambagʻal va hatto portugallarga nisbatan haqoratli deb hisoblanganligi sababli tez orada foydalanilmay qoldi. Biroq, musiqa doimiy mashhurlikdan zavqlanishda davom etdi va 1837-yilga kelib u barcha ommaviy marosimlarda soʻzsiz ijro etildi.

Garchi imperatorlik davrida Francisko Manuel da Silvaning musiqiy kompozitsiyasini milliy madhiya deb eʼlon qilish toʻgʻrisida nizom qabul qilinmagan boʻlsa-da, milliy madhiyani qabul qilish uchun hech qanday rasmiy hujjat zarur deb hisoblanmagan. Milliy madhiya praxis yoki anʼanalar natijasida paydo boʻlgan. Shunday qilib, 1837-yilga kelib, u barcha rasmiy tantanalarda yangraganida, Francisko Manuel da Silvaning kompozitsiyasi allaqachon Braziliya Davlat madhiyasiga aylandi.

1841 yilda imperator Pedro II ning voyaga yetgani va toj kiyishiga bagʻishlangan yangi qoʻshiq matni taklif qilingan. Ommabop, ammo yaxshi emas deb hisoblangan ushbu qoʻshiqlar ham tez orada foydalanishdan qoldi, bu safar imperator Pedro II buyrugʻi bilan ommaviy marosimlarda madhiya soʻzsiz ijro etilishini belgilab berdi. Imperator Pedro II Francisko Manuel da Silvaning kompozitsiyasi Braziliya imperiyasining milliy madhiyasi sifatida, monarx oʻzini omma oldida koʻrsatgan barcha holatlarda, harbiy yoki fuqarolik harakterdagi tantanalarda soʻzsiz ijro etilishini buyurdi. Kompozitsiya chet elda Braziliyaga oid diplomatik tadbirlarda yoki Braziliya imperatori hozir boʻlganida ham ijro etilgan.

Teodoro Braga tomonidan 1922-yilda Braziliya madhiyasining qabul qilinganligning birinchi yuz yilligiga bagʻishlangan ehtirom

Braziliya imperiyasi davrida, oʻsha paytda Rio-de-Janeyroda yashovchi amerikalik bastakor va pianinochi Louis Moreau Gottschalk oʻsha paytda katta shuhrat qozongan Braziliya milliy madhiyasi asosida klassik musiqaning ikkita milliy asarini yaratdi. Bular Braziliya tantanali marshi (zamonaviy portugal imlosida „ Marcha Solene Brasileira“, yoki asl imloda „Marcha Solemne Brazileira“ kompozitsiyani yaratish vaqtida amalda boʻlgan) va Braziliya Davlat madhiyasidagi Buyuk Gʻalaba fantaziyasi („Grande Fantasia Triunfal sobre o Hino“ Milliy Brasileiro"). Birinchisi imperator Pedro II ga, ikkinchisi esa uning merosxoʻri, malika imperator Izabelga bagʻishlangan edi. Bu asarlar oʻsha davrda boshqa xalqlarda ham yozilgan koʻrinishi bor edi, masalan, Charles Goundoning „Rossiya madhiyasi haqidagi fantaziya“ asarida. Uzoq vaqt davomida unutilgan Buyuk Gʻalaba Fantaziyasi 1985-yilda, Braziliyaning Yangi Respublikasining boshlanishida, mamlakatni 1964-yildan 1985-yilgacha boshqargan harbiy dikaturadan keyin mamlakatni qayta demokratlashtirish jarayonida ham bir qancha oʻzgartirishlar kiritildi.

1889-yilda Respublika eʼlon qilinganidan keyin yangi respublika hukmdorlari yangi madhiya tanlash uchun tanlov o‘tkazdilar. Medeiros e Albuquerque soʻzlari bilan tanlovda Leopoldo Miguez gʻolib chiqdi. Taklif etilgan yangi madhiyaning qabul qilinishiga qarshi norozilik namoyishlaridan soʻng, muvaqqat hukumat rahbari Deodoro da Fonseca Francisko Manuel da Silvaning kompozitsiyasini milliy madhiya sifatida rasmiylashtirdi, Miguz va Medeiros e Albuquerquening kompozitsiyasi esa madhiya deb eʼlon qilindi. Deodoroning oʻzi yangi kompozitsiyadan koʻra eski madhiyani afzal koʻrishi aytilgan. Muvaqqat hukumat dekreti (1890-yil 171-son qarori) Francisko Manuel da Silvaning Braziliya Imperiyasining Davlat madhiyasi, yangi Respublikaning Davlat madhiyasi sifatida xizmat qilgan tarkibini tasdiqlovchi 1890-yil 20-yanvarda chiqarilgan.

Yangi Federativ Respublikasining dastlabki kunlarida Davlat madhiyasi rasmiy soʻzlarsiz davom etdi, biroq bir nechta qoʻshiq matnlari taklif qilindi va baʼzilari hatto Braziliyaning turli shtatlari tomonidan qabul qilindi. Yagona, rasmiy qoʻshiq matnining yoʻqligi faqat 1922-yilda Mustaqillik eʼlon qilinganining birinchi yuz yilligini nishonlash paytida, birinchi marta 1909 yilda taklif qilingan Joaquim Osorio Duque Estrada qoʻshiqlarining moslashtirilgan versiyasi rasmiy deb topilganda tugatiladi.

Braziliya Davlat madhiyasining rasmiy soʻzlari Prezident Epitácio Pessoaning 1922-yil 6-sentyabrda Mustaqillikning 100 yilligini nishonlash chogʻida chiqarilgan farmoni (1922-yildagi 15761-son qaror) bilan eʼlon qilingan. Prezidentning ushbu farmoni 1922-yil 21-avgustda Braziliya Milliy Kongressi tomonidan qabul qilingan qonunchilik dekretidagi ruxsatnomaga muvofiq chiqarilgan. Bundan tashqari, ushbu qonunchilik farmoni bilan ruxsat etilgan va Respublika Prezidenti oʻz farmonini rasmiy ravishda qabul qilish toʻgʻrisidagi farmonni chiqargunga qadar. Joaquim Osório Duque Estrada soʻzlari Davlat madhiyasining rasmiy matni sifatida Federal hukumat Duque Estrada tomonidan yozilgan qoʻshiq matnlarini sotib olishni yakunladi va bastakor bilan shartnoma imzoladi, bu esa ushbu qoʻshiqlarga barcha mualliflik huquqlarini Federal Ittifoqqa topshirdi. Joaquim Osório Duque Estrada kelishilgan narx boʻyicha pulni qabul qilib oldi.

1922-yil 7-sentyabrda, mustaqillikning 100 yilligining aniq kunida, Braziliyada radio eshittirishlar boshlandi va birinchi eshittirish yangi soʻzlar bilan Davlat madhiyasi ijrosi boʻldi, soʻngra prezident Epitácio Pessoaning nutqi yangradi.

Davlat madhiyasi Braziliyaning 1988-yilda qabul qilingan amaldagi Konstitutsiyasiga ko‘ra, bayroq, gerb va davlat muhri bilan birga mamlakatning to‘rtta milliy ramzlaridan biri hisoblanadi. Davlat madhiyasiga oid amaldagi huquqiy normalar 1971-yilda qabul qilingan (1971-yil 1-sentyabrdagi 5700-sonli Qonun) davlat ramzlarini tartibga soluvchi nizomda mavjud. Ushbu qonun davlat madhiyasining shakli, qanday va qachon ijro etilishini batafsil tartibga soladi.

Davlat madhiyasi musiqasi dastlab simfonik orkestrlar tomonidan ijro etilishi ko‘zda tutilgan. Madhiyani guruhlar tomonidan ijro etish uchun Antão Fernandes tomonidan yaratilgan marsh asboblarga kiritilgan. Uzoq vaqtdan beri qoʻllangan ushbu moslashuv milliy ramzlarni tartibga soluvchi 1971-yilgi qonun bilan rasmiylashtirildi. Xuddi shu nizom, shuningdek, Alberto Nepomuceno tomonidan tuzilgan milliy madhiya soʻzlarining anʼanaviy vokal moslashuvini ham tasdiqladi.

Alberto Nepomuceno tomonidan Joaquim Osório Duque Estradaning milliy madhiya matni uchun tuzilgan anʼanaviy vokal moslashuvi 1971-yilda rasmiylashtirilganligi sababli, boshqa vokal aranjirovkalari (shuningdek, qonunda tan olinganidan tashqari boshqa instrumental aranjirovkalar) norasmiy hisoblanadi. Shu sababli, harbiy diktatura davrining qolgan qismida (1985 yilgacha davom etgan) madhiyani rasmiy orkestr va vokal moslashuvdan chetga chiqqan har qanday badiiy aranjirovka bilan ijro etish taʼqiqlangan va madhiyadan foydalanishda qatʼiy hushyorlik mavjud edi. Milliy ramzlar va ushbu meʼyorning bajarilishi. Mamlakatni qayta demokratiklashtirishdan soʻng, milliy madhiyani ijro etishda ancha katta badiiy erkinlikka ruxsat berildi. Xonanda Fafa de Belemning milliy madhiya talqini (dastlab Harbiy diktaturaning so‘nggi kunlarida tanqid qilingan, ammo hozir hamma tomonidan qabul qilingan) bunga misol bo‘la oladi. Har qanday holatda, madhiya uchun turli badiiy aranjirovkalardan foydalanishga ruxsat berilgan boʻlsa ham (va bunday tartiblarni taqiqlagan qonun normalari endi amalga oshirilmasa ham, konstitutsiyaviy soʻz erkinligi asosida), davlat madhiyasining ijrosi faqat vokal moslashuvi va orkestriga oid qonunchilik meʼyorlariga rioya qilinganda toʻliq rasmiy hisoblanadi. Biroq, Alberto Nepomuceno tomonidan yaratilgan anʼanaviy vokal moslashuvi rasmiy boʻlgan vaqtga qadar shu qadar yaxshi oʻrnatildiki, davlat madhiyasining rasmiy orkestrdan yoki rasmiy vokal moslashuvidan ajralib turadigan talqinlari kam. Darhaqiqat, hozirda boshqa aranjirovkalarga ruxsat berilgan boʻlsa-da, anʼanaviy shakl ustunlik qiladi, shuning uchun bir nechta istisnolardan tashqari, hatto mashhur qoʻshiqchilar ham oʻz ovozlarini faqat Alberto Nepomucenoning rasmiy vokal moslashuvini kuylash uchun berishadi.

Matn

Qoʻshiq ketma-ket ikkita baytdan iborat. 1922-yilda ikki baytdan iborat qoʻshiq matnining qabul qilinishi shu tariqa madhiya musiqasining hozirgi holatini ikki baytni ham kuylash imkonini yaratdi.

Braziliya qonunchiligida madhiyaning cholg‘u ijrosida ovoz jo‘rligisiz faqat bir marta ijro etilishi (shuningdek, vokal jo‘rligisiz cholg‘u ijrosida musiqani ikki marta ijro etish ixtiyoriy), lekin vokal ijroda har ikkala bayt ham kuylanishi shartligi belgilangan.

Sport musobaqalarida ijro etilganida ikkinchi bayt koʻpincha tushib qoladi, chunki Braziliya Milliy madhiyasining sport musobaqalari uchun koʻplab ijrolari vokal emas, balki instrumentalda ijro etiladi.

Portugal tilida	IPA transkripsiyasi	Inglizcha tarjima
I Ouviram do Ipiranga as margens plácidas De um povo heroico o brado retumbante, E o sol da liberdade, em raios fúlgidos, Brilhou no céu da pátria nesse instante. Se o penhor dessa igualdade Conseguimos conquistar com braço forte, Em teu seio, ó liberdade, Desafia o nosso peito a própria morte! Ó Pátria amada, Idolatrada, Salve! Salve! Brasil, um sonho intenso, um raio vívido De amor e de esperança à terra desce, Se em teu formoso céu, risonho e límpido, A imagem do Cruzeiro resplandece. Gigante pela própria natureza, És belo, és forte, impávido colosso, E o teu futuro espelha essa grandeza. Terra adorada, Entre outras mil, És tu, Brasil, Ó Pátria amada! Dos filhos deste solo és mãe gentil, Pátria amada, Brasil! II Deitado eternamente em berço esplêndido, Ao som do mar e à luz do céu profundo, Fulguras, ó Brasil, florão da América, Iluminado ao sol do Novo Mundo! Do que a terra, mais garrida, Teus risonhos, lindos campos têm mais flores; „Nossos bosques têm mais vida“, „Nossa vida“ no teu seio „mais amores.“ (*) Ó Pátria amada, Idolatrada, Salve! Salve! Brasil, de amor eterno seja símbolo O lábaro que ostentas estrelado, E diga o verde-louro dessa flâmula — „Paz no futuro e glória no passado.“ Mas, se ergues da justiça a clava forte, Verás que um filho teu não foge à luta, Nem teme, quem te adora, a própria morte.}}	1 [ow.ˈvi.ɾɐ̃w̃ du‿i.pi.ˈɾɐ̃.ɡɐ‿az ˈmaʁ.ʒẽj̃s ˈpla.si.dɐs] [d͡ʒi‿ũ ˈpo.vu‿e.ˈɾɔj.ku‿u ˈbɾa.du ʁe.tũ.ˈbɐ̃.t͡ʃi |] [i‿u sɔw da li.beʁ.ˈda.d͡ʒi‿ẽj̃ ˈʁaj.us ˈfuw.ʒi.dus] [bɾi.ˈʎo(w) nu sɛw da ˈpa.tɾja ˈne.si‿ĩs.ˈtɐ̃.t͡ʃi ǁ] [si‿u pe.ˈɲoʁ ˈdɛ.sɐ‿i.ɡwaw.ˈda.d͡ʒi] [kõ.se.ˈɡĩ.mus kõ.kis.ˈta(ʁ) kõ ˈbɾa.su ˈfɔʁ.t͡ʃi |] [ẽj̃ tew ˈsej.u | ɔ li.beʁ.ˈda.d͡ʒi |] [de.za.ˈfi.‿u ˈnɔ.su ˈpej.tu‿a ˈpɾɔ.pɾja ˈmɔʁ.t͡ʃi ǁ] [ɔ ˈpa.tɾja‿a.ˈma.dɐ |] [i.do.lɐ.ˈtɾa.dɐ |] [ˈsaw.vi ˈsaw.vi ǁ] [bɾa.ˈziw ũ ˈso.ɲu‿ĩ.ˈtẽ.su‿ũ ˈʁaj.u ˈvi.vi.du] [d͡ʒi‿a.ˈmoɾ i d͡ʒi‿es.pe.ˈɾɐ̃.sɐ‿a ˈtɛ.ʁɐ ˈdɛ.si] [si‿ẽj̃ tew foʁ.ˈmo.zu sɛw ʁi.ˈzõ.j̃u‿i ˈlĩ.pi.du] [a‿i.ˈma.ʒẽj̃ du kɾu.ˈze(j).ɾu ʁes.plɐ̃.ˈdɛ.si ǁ] [ʒi.ˈɡɐ̃.t͡ʃi ˈpe.lɐ ˈpɾɔ.pɾja na.tu.ˈɾe.zɐ |] [ɛ(j)z ˈbe.lu‿ɛ(j)z ˈfɔʁ.t͡ʃi‿ĩ.ˈpa.vi.du ko.ˈlo.su |] [i‿u tew fu.ˈtu.ɾu‿is.ˈpe.ʎɐ‿ɛ.sɐ ɡɾɐ̃.ˈde.zɐ ǁ] [ɾefɾɐ̃w̃:] [ˈtɛ.ʁɐ‿a.do.ˈɾa.dɐ |] [ˈẽ.tɾi‿o(w).tɾɐz ˈmiw |] [ɛ(j)s tu bɾa.ˈziw ǁ] [ɔ ˈpa.tɾja‿a.ˈma.dɐ ǁ] [dus ˈfi.ʎuz ˈdes.t͡ʃi ˈsɔ.lu‿ɛ(j)z mɐ̃j̃ ʒẽ.ˈt͡ʃiw |] [ˈpa.tɾja‿a.ˈma.dɐ |] [bɾa.ˈziw ǁ] 2 [dej.ˈta.du‿e.tɛʁ.na.ˈmẽ.t͡ʃi‿ẽj̃ ˈbeʁ.su‿is.ˈplẽ.d͡ʒi.du] [aw sõ du maɾ i‿a lu(j)z du sɛw pɾo.ˈfũ.du |] [fuw.ˈgu.ɾɐz | ɔ bɾa.ˈziw | flo.ˈɾɐ̃w̃ da‿a.ˈmɛ.ɾi.kɐ |] [i.lu.mi.ˈna.dʊ‿aw sɔw du ˈno.vu ˈmũ.du ǁ] [du ki‿a ˈtɛ.ʁɐ majz ɡa.ˈʁi.dɐ] [tewz ʁi.ˈzõ.j̃uz ˈlĩ.dus ˈkɐ̃.pus tẽj̃ majs ˈflo.ɾis ǁ] [ˈnɔ.suz ˈbɔs.kis tẽj̃ majz ˈvi.dɐ |] [ˈnɔ.sɐ ˈvi.dɐ no tew ˈsej.u majz a.ˈmo.ɾis ǁ] [ɔ ˈpa.tɾja‿a.ˈma.dɐ |] [i.do.lɐ.ˈtɾa.dɐ |] [ˈsaw.vi ˈsaw.vi ǁ] [bɾa.ˈziw | d͡ʒi‿a.ˈmoɾ e.ˈtɛɾ.nu ˈse.ʒɐ ˈsĩ.bo.lu] [u ˈla.ba.ɾu ki‿os.ˈtẽ.tɐz is.tɾe.ˈla.du |] [i ˈd͡ʒi.ɡɐ‿u ˈveʁ.d͡ʒi ˈlo(w).ɾu ˈdɛ.sɐ ˈflɐ̃.mu.lɐ] [pa(j)z no fu.ˈtu.ɾu‿i ˈɡlɔ.ɾjɐ no pa.ˈsa.du ǁ] [ma(j)s si‿eʁ.ɡez da ʒus.ˈt͡ʃi.sɐ‿a ˈkla.vɐ ˈfɔʁ.t͡ʃi |] [ve.ˈɾas ki‿ũ ˈfi.ʎu tew nɐ̃w̃ ˈfɔ.ʒi‿a ˈlu.tɐ |] [nẽj̃ ˈtẽj̃.mi kẽj̃ t͡ʃi‿a.ˈdo.ɾɐ‿a ˈpɾɔ.pɾja ˈmɔʁ.t͡ʃi ǁ] [ɾefɾɐ̃w̃:]	I The placid shores of the Ipiranga heard, the resounding shout of a heroic folk. And the sun of Liberty in shining beams, shone in the homeland’s sky at that instant. If the pledge of this equality, we managed to conquer with strong arm. In thy bosom, O Freedom, our chest defieth death itself! O beloved, idolized homeland, Hail, hail! Brazil, an intense dream, a vivid ray of love and hope to earth descendeth. If in thy beautiful, smiling and limpid sky, the image of the Cross blazeth. Giant by thine own nature, Thou art beautiful, strong, a fearless colossus, And thy future mirrors that greatness Land adored Amongst thousand others art thou, Brazil, O beloved homeland Of the sons of this ground Thou art kind mother Beloved homeland, Brazil! II Eternally lying on splendid cradle, to the sound of sea and under deep sky light. Thou flashest, Brazil, crocket of America, illuminated by the sun of the New World. Than the more garish land, thy smiling, pretty prairies have more flowers. "Our groves have more life, " „Our life“ in thy bosom „more loves“. O beloved, idolized homeland, Hail, hail! Brazil, of eternal love be a symbol, the starred labarum which thou displayst. And say the laurel-green of this pennant, „Peace in the future and glory in the past.“ But if thou raisest the strong mace of justice, see that a son of thine fleeth not from battle, nor do those who love thee fear their own death.

(*) Qoʻshtirnoq ichidagi parchalar Gonçalves Diasning „Canção do exílio“ sheʼridan olingan.

Havolalar

• Hinos at the Brazilian Government
• 50,000 sing the anthem at FIFA World Cup 2014, partly a capella