Casa Mila (Mila uyi)
Casa Mila (kat. Casa Milà) — 1906-1910 yillarda Barselonada arxitektor Antoni Gaudi tomonidan Mila oilasi uchun qurilgan turar-joy binosi, Kataloniya poytaxtining diqqatga sazovor joylaridan biri. Bino Paseo de Gracia bulvarining Karre de Provansa bilan chorrahasida joylashgan (kat. Carrer de Provença). Casa Mila Gaudining oʻzini butunlay Sagrada Familia ustida ishlashga bagʻishlaganidan oldin yaratgan soʻnggi dunyoviy asari edi.
 | |
| Xarita | |
|---|---|
| Koordinatalari | 41°23′43″N 2°9′42″E / 41.39528°N 2.16167°E |
|
UNESCOning Butun jahon yodgorliklari, № 320bis obyekti rus. • ing. • fr. |
Bino tarixi
tahrirUshbu Gaudi binosining dizayni oʻz davri uchun innovatsion edi: puxta oʻylangan tabiiy havo almashinish tizimi konditsionerlardan voz kechishga imkon bergandi. Shuningdek, uydagi har bir xonadonning ichki qismlari xohishga koʻra koʻchirilishi mumkin va yer osti garaji ham mavjud. Loyihada koʻzda tutilgan liftlar qurilish vaqtida oʻrnatilmagan va ancha keyin paydo boʻlgan. Bino yuk koʻtaruvchi va qoʻllab-quvvatlovchi devorlari boʻlmagan yuk koʻtaruvchi ustunlarga ega boʻlgan temir-beton konstruktsiyadir. Balkonlarning noyob temir panjaralari Gaudi bilan boshqa loyihalarda hamkorlik qilgan Xosep-Mariya Jujolning improvizatsiyasi natijasi edi.
Uchta veranda (ichki hovli) mavjudligi (bitta dumaloq va ikkita elliptik) meʼmor oʻz binolaridagi xonalarni yetarli darajada yorugʻlik va toza havo bilan toʻldirish uchun doimo murojaat qilgan dizayn elementlariga xosdir. Deyarli har bir xonada kun yorugʻi kiradigan deraza mavjudligi oʻsha davr uchun yangilik edi. Casa Milada yashaovchilarning barcha xonalari koʻchaga yoki kvartal hovlisiga (verandaga), yordamchi va xizmatchilar xonalarining derazalari esa uchta ichki hovliga qaraydi.
Dastlab, Barselona aholisining yangi uy haqidagi fikri unchalik yuqori boʻlmagan, Casa Mila oʻzining unutilmas notekis va ogʻir jabhasi uchun xalq orasida "Pedrera" nomini olgan (La Pedrere — togʻ kareri)
1984-yilda Casa Mila YUNESKOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan XX asrning birinchi binosi boʻldi. Bino mahalliy Fundació Catalunya-La Pedrera kompaniyasiga tegishli boʻlib, u koʻrgazma maqsadlarida 1000 m² boʻlgan sobiq bel-etaj kvartirasidan foydalanadi. Binoning oltinchi qavatidagi kvartira XX asrning 20-yillari uslubida bezatilgan boʻlib, chodir va shiftdagi terassa bilan birgalikda ekskursiyalar paytida tashrif buyuruvchilarga koʻrsatiladi. Ofislar joylashgan qolgan qavatlardagi baʼzi kvartiralarda hali ham kataloniyalik oilalar yashaydi.
Uyning tomida buyuk italyan kinorejissyori Mikelanjelo Antonionining eng mashhur filmlaridan biri „Kasb: Reportyor“ (1975) filmining bir qismi suratga olingan.
Binoning oʻziga hos jihatlari
tahrirIchki hovli
tahrir
Gaudining muhim yangiligi anʼanaviy yorugʻlik vallarini gʻayrioddiy oʻralgan, „organik“ konfiguratsiyaga ega boʻlgan ikkita keng veranda hovliga birlashtirish edi. Qavatlar optimal shamollatish va kunduzgi yorugʻlikka maksimal kirish uchun veranda atrofida tashkil etilgan. Binoning ayvonga qaragan jabhalari polixromli rasmlar, asosan oʻsimlik naqshlari bilan qoplangan. Gulli bezaklar va mifologik ilhomlangan freskalar ikkita kirish vestibuyi va asosiy zinapoyaning shiftlari va devorlarini bezatadi.
Boloxona
tahrirBolaxona — Gaudi arxitekturasidagi eng qiziqarli dizayn yechimlaridan biri. Bir paytlar kiyimlarni yuvish va osib qoʻyish uchun moʻljallangan ushbu zal tekis gʻishtdan yasalgan 270 ta katenar shaklidagi ravoq bilan taʼminlangan. Unda ijodkor hayoti va faoliyatiga bagʻishlangan doimiy koʻrgazma mavjud: Gaudi ijodi bu yerda maketlar va chizmalar, eskizlar va qoralamalar, fotosuratlar va hujjatli filmlar bilan namoyish etiladi. Koʻrgazma ijodkor ishining eng xarakterli jihatlari bilan tanishish imkonini beradi.
-
Casa Mila bolaxonasida joylashgan Gaudi ijodiga bag'ishlangan ko'rgazma -
Casa Mila bolaxonasi -
Casa Mila bolaxonasidagi Gaudi ijodiga bag'ishlangan ko'rgazma -
Casa Mila bolaxonasidagi ko'rgazmada Casa Milaning maketi namoyish etilishi -
Ko'rgazmadan
Kvartira-muzey
tahrirToʻrtinchi qavatdagi kvartiralardan biri oʻtmishga sayohat qilish va 20-asrdagi Barselona burjuaziyasining atmosferasini his qilish imkonini beradi, chunki u yerda oʻsha davrning uy-roʻzgʻor anjomlari yordamida mohirona foydalanilgan holda oʻsha davr toʻlaligich ochib berilgan. Bu yerda Gaudi eskizlari (masalan, eshik va deraza tutqichlari, eshiklar va pol qoplamalari) boʻyicha yaratilgan asl maket va original bezak detallarini koʻrish mumkin. Kvartiraga tashrif 20-asrning birinchi choragida shaharning tez oʻzgarishi va modernizatsiyasi haqida hujjatli film namoyishi bilan boshlanadi.
Kafe
tahrirKafe modern va odatiy eski tavernalarning oʻziga xosligi — fondaslarning kombinatsiyasini eslatadi. Toʻgʻridan-toʻgʻri koʻchadan bu yerga bir finjon qahva ichish, tushlik qilish yoki bir stakan sharob bilan oʻtirish uchun kelish mumkin.
Koʻrgazma zali
tahrirUy egasi janob Milaning kvartirasi joylashgan binoning bel-etajida hozirda 1300 kvadrat metr maydonni egallagan koʻrgazma zali mavjud boʻlib, u yerda hozirda koʻrgazmalar oʻtkazilmoqda. Ushbu zaldagi ustunlarga oʻyilgan yozuvlar va haykaltaroshlik namunalari, bezakli naqshlar alohida eʼtiborga loyiq.
Manbalar
tahrir- Joan Bergos va Masso, Joan Bassegoda va Nonell, Mariya A. Crippa . Gaudi. Der Mensch und das Werk. — Hatje Cantz Verlag, Ostfildern, 2000-yil. — ISBN 3-7757-0950-9
- Xavier Guell . Antoni Gaudi. — Verlag für Architektur Artemis, Tsyurix 1987-yil. — ISBN 3-7608-8121-1
- Elena Vicens . Gaudi xalqi // Dunyo boʻylab, № 2 (2845), 2011-yil fevral