Vikipediya

Habibulloh Qurayshiy

Ḥabībullāh Qurayshī (bengalcha: হাবিবুল্লাহ কুরাইশি; 1865 — 1943) Bengal islom olimi va Deobandi harakatining maʼrifatchisi[1]. U „Al-Jamiatul Ahlia Dorul Ulum Moinul Islam“ tashkiloti bosh direktori boʻlgan[3].

Shayx al-Islom

Habibullah Qurayshi
Unvoni Allama, Boro Moulovi Saheb[1]
Shaxsiy maʼlumotlar
Tavalludi 1865-yil
Vafoti 1943-yil
Maqbarayi Habibi, Hathazari
Dini Islom
Turmush oʻrtoq(lar)i 5[2]
Farzandlari 10[2]
Ota-onasi
  • Matiullah Mianji Qurayshi (otasi)
Mazhab Sunniy
Yurisprudensiya Hanafiylik
Oqim Deobandiy
Mashhur ish(lar)i
Alma mater Mohsinia Madrasa
Darul Ulum Deoband
Jamiul Ulumm Kanpur
Ustozlar Mahmud Hasan Deobandiy
Ishoq Bardhamaniy

Yoshlik yillari va oilasi

tahrir

Habibulla Qurayshiy 1865-yilda Chittagong tumani, Hathazari, Chariya qishlog‘ining Qozipara shahrida bengal musulmon Myanji oilasida tug‘ilgan. Uning otasi Matiulloh Mianji Qurayshiy olim edi[4]. Oila arablarning Quraysh qabilasidan boʻlgan toʻrtinchi Umaviy xalifasi Marvon ibn al-Hakamdan kelib chiqqan[4]. Habibulla Qurayshiy besh yoshida onasidan ayrilgan va ota-onasining yagona farzandi hisoblanadi[5].

Taʼlimi

tahrir

Qurayshiy dastlab Imomuddin Mianjiydan Qurʼon va boshqa kitoblarni Masiulloh bilan oʻrgangan[4]. Keyin u oʻsha paytda Chittagongdagi yagona oliy islom taʼlim muassasasi boʻlgan Mohsiniya madrasasiga oʻqishga kiradi[6]. Jamat-e-Duamni tugatgandan soʻng, u Shimoliy Hindistondagi Dorul Ulum Deobandda oʻqishni davom ettiradi[7]. Bu maskanda bir muncha vaqt oʻtkazgandan soʻng, Qurayshiy Kanpurdagi Jameul Ulumga qoʻshildi va u yerda 7 yil Ashraf Ali Tanvi qoʻl ostida tahsil oladi[8]. Oliydargohdagi taʼlimni tugatgandan soʻng, Qurayshiy Tanviyga bayʼat qiladi va Tanviy unga Bengaliyaga qaytib, ruhiy zohidlik uchun uyi yonida hujra tashkil qilishni buyuradi. Bu holatda Qurayshiy 2 yil yashaydi[4]. Mahmud Hasan Deobandiy va Ishoq Bardhamoniy ham uning ustozlari boʻlgan[1].

Faoliyati

tahrir
 
Al-Jamiatul Ahliya Darul Ulum Moinul Islam Bangladeshdagi eng katta va eng qadimgi Deobandi seminariyasi[9][10] va subkontinentning eng yaxshi oʻnta madrasasi qatoriga kiradi[11].

Chittagongga qaytgan Qurayshiy Abdul Vohid Bengaliy, Soʻfi Azizur Rahmon va Abdul Hamid Madarshohiy bilan uchrashdi[12]. Ular birgalikda madrasa tashkil etishning ahamiyatini muhokama qiladilar. Shundan soʻng, Qurayshiy oʻzining pirlari Ashraf Ali Tanviyga rejalar yuzasidan ayrimlarini yubordi[4]. Qurayshiy ustozining ruxsati bilan taʼlim berish uchun kichik bir bino qurdiradi (hozirgi Choriya madrasasining gʻarbida joylashgan). Hamkasblarining maslahati bilan madrasa Xotzari Bozordagi hozirgi Panka masjidi yaqinidagi joyga ko‘chirildi. Bir necha sabablarga koʻra, boshqa koʻchirish zarurati paydo boʻldi. 1899-yilda u nihoyat uch olim bilan birga va mahalliy aholining yordami bilan „Al-Jamiatul Ahliya Dorul Ulum Moinul Islam“ga asos solgan[13]. Vaqt oʻtishi bilan ish koʻlami kengayib borgach, Tanviy koʻrsatmasiga binoan Qurayshiy madrasaning bosh direktori boʻladi[4]. U bu lavozimda 1941-yilgacha faoliyat yuritgan[14].

Vafoti

tahrir

Habibulloh Qurayshiy 1943-yilda vafot etgan[15]. Uning janoza nomoziga Said Ahmad Sandvipiy imomlik qilgan. Keyin u Zamiriddin Ahmad qabri yoniga, Hathazariy madrasasining markaziy qabristoniga dafn etilgan va hozir Maqbara-i Habibiy nomi bilan mashhur[16].

Yana qarang

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 {{Yangiliklar manbasi}} andozasidan foydalanishda title= parametri belgilanishi kerak. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Inqilab" defined multiple times with different content
  2. ↑ 2,0 2,1 Ahmadullah 2016, s. 136.
  3. ↑ Qasimi, Mazharul Islam Uthman. Bikhyato 100 Olama-Mashayekher Chhatrojibon, 3rd, BAD Comprint and Publications, 2015 — 66–67-bet. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Ahmadullah 2016.
  5. ↑ Jafar, Abu. Bharotiyo Upomohadesher Sufi-Shadhok o Olama Mashayekh. Mina Book House, 2017 — 67–68-bet. ISBN 9789849115465. 
  6. ↑ Aminul Islam, S M. Banglar Shoto Alemer Jibonkotha. Boighar, 2014 — 75–81-bet. 
  7. ↑ Jahangir, Salahuddin. Banglar Borenno Alem, 1st, Maktabatul Azhar, 2017 — 118–129-bet. 
  8. ↑ Sayyid, Ahsan. Bangladeshe Hadis Chorcha Utpotti o Krpmbikash. Dhaka: Adorno Publication, 2006 — 267–269-bet. ISBN 9789842005602. 
  9. ↑ Kabir, Humayun (December 2009). „Replicating the Deobandi model of Islamic schooling: the case of a Quomi madrasa in a district town of Bangladesh“. Contemporary South Asia. 17-jild, № 4. 415–428-bet. doi:10.1080/09584930903275884.
  10. ↑ Encyclopaedia of Bangladesh, 1st Singh: , New Delhi, India: Anmol Publications, 2003 — 259-bet. ISBN 8126113901. 
  11. ↑ „NBR Reports“. — „"With its impeccable Deobandi credentials, Hathazari madrasa ranks among the top ten madrasas in the subcontinent in terms of its academic standards and reputation."“.
  12. ↑ Junaid Babunagari. Darul Ulum Hathazarir Kotipoy Ujjol Nokkhotro, 1st, Bukhari Academy, 2003 — 9–10-bet. 
  13. ↑ Ahmadullah, Mufti. Mashayekh-e-Chatgam, 3rd, Dhaka: Ahmad Publishers, 2016 — 109–136-bet. ISBN 978-984-92106-4-1. 
  14. ↑ Islam, Amirul. {{{title}}}. Dhaka: Kohinur Library, 2012 — 29–30-bet. 
  15. ↑ Nizampuri, Ashraf Ali. The Hundred (Bangla Mayer Eksho Kritishontan), 1st, Salman Publishers, 2013 — 32–35-bet. ISBN 978-112009250-2. 
  16. ↑ Nizampuri 2013. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Habibulloh_Qurayshiy&oldid=4098750" dan olindi