Indoneziya rupiyasi (indonezcha: rupiah) — Indoneziyaning rasmiy pul birligi. Barcha banknotlar va tangalarda ishlatiladigan belgi Rp.

rupiya (rupiy)
Indoneziya rupiyasi
ISO 4217: IDR
Davlat nomi: Indoneziya
Simvol: Rp

Oʻzgarish birligi — sen (indonezcha: sen), rupiyning yuzdan bir qismi. Sen 1960-yillardan beri chiqarilmagan va amalda naqd pul muomalasidan chiqib ketgan, ammo naqd pulsiz moliyaviy operatsiyalarda qolmoqda[1].

Tarixi

tahrir

Birinchi rupiya 1945-yilda joriy qilingan, lekinIndoneziyaning Mustaqillik urushi (1945-1949) davrida rupiya 1944-1945-yillarda Yaponiya ishgʻol hukumati tomonidan chiqarilgan Gollandiya gulderi va rupiya bilan parallel ravishda muomalada boʻlgan. 1949-yil oxiriga kelib rupiya bu valyutalarni siqib chiqardi.

Riau orollari va Gʻarbiy Yangi Gvineyada rupiyaning oʻziga xos versiyalari bor edi, ammo ular 1964- va 1971-yillarda milliy rupiyaga kiritilgan.

Yuqori inflyatsiya Indoneziyani milliy valyutani denominatsiya qilishga majbur qildi. 1965-yil 13-dekabrda yangi rupiya muomalaga chiqarildi, u 1000 eski rupiy kursida bir yangi rupiyaga almashtirildi.

1997-1998-yillardagi Osiyo moliyaviy inqirozi rupiy kursini 35 foizga pasaytirdi va prezident Suxarto hukumatini agʻdarishda asosiy omil boʻldi. Rupiya kursi 1 AQSh dollari uchun 2000-3000 oraligʻida edi, ammo 1998-yil iyuniga kelib bir dollar uchun 16 800 rupiygacha pasaydi[2].

Tangalar

tahrir

1961-yilda tangalarni chiqarish toʻxtatildi. 2003-yildan beri 100 rupiydan kam qiymatdagi tangalar zarb qilinmagan.

Ayni paytda 1991-2016-yillarda chiqarilgan, 50 dan 1000 rupiygacha boʻlgan, asosan alyuminiy yoki alyuminiy bronzadagi tangalarning uchta seriyasi muomalada. Rasmiy qonuniy toʻlov vositasi 1970-yildagi 1 rupiy va 1999-yildagi 50 rupiy tangalardir. 1000 rupiylik tangalar uchta versiyada taqdim etilgan: 1993-2000-yillardagi bimetalik tanga (kupro-nikel qotishmasi) va nikel bilan qoplangan poʻlat tangalarning ikkita varianti (2010 va 2016).

Banknotalar

tahrir

Indoneziya banknotlari odatiy qogʻoz banknotlardir. Polimer banknotlar faqat ikkita holatda chiqarilgan. 1993-yilda „Iqtisodiy taraqqiyotning 25 yilligi“ ni nishonlash uchun besh million rupiya 50 000 polimer banknotlar muomalaga chiqarildi. Ularning old tomonida Suxarto, orqa tomonida esa Jakartaning Soekarno-Xatta aeroporti tasvirlangan bo‘lib, Indoneziya taraqqiyotining ramzi bo‘lgan samolyot havoga ko‘tarilgan. 1999-yilda 100 000 polimer kupyura chiqarildi, chunki Indoneziya banki ularni qalbakilashtirish qiyinroq va eskirish ehtimoli kamroq boʻladi, deb hisobladi. Biroq, banknotalar banklar bilan mashhur emas edi[3]. 2004-yilda ular qogʻoz banknotlarni chiqarishga qaytishdi.

2004—2005-yillardagi banknotalar muomalaga chiqarishda asta-sekin 1998—2001-yillardagi nashr almashadi. 1997-yilgacha chiqarilgan banknotalar haqiqiy emas, lekin Indoneziya Bankida almashtirilishi mumkin.

Muomalada 1000, 2000, 5000, 10 000, 20 000, 50 000 va 100 000 soʻmlik banknotalar mavjud. Bundan tashqari, toʻlov vositasi boʻlgan, ammo juda kam uchraydigan oʻtgan yillardagi oʻxshash va kichikroq nominaldagi banknotalar mavjud.

2000-yilgi toʻplam

tahrir
2000-yilgi toʻplam
Rasm Denominatsiya
(rupiy)
Oʻlchamlari
(mm)
Asosiy
ranglar
Tavsif yillar
ozod qilish
Old tomoni Orqa tomon Old tomoni Orqa tomon
    1000 141×65 feruza kapitan Pattimura portreti Tidor orolidagi vulqon, baliqchi bilan qayiq 2000—2009
2011—2013-yillar
    2000 141×65 jigarrang
kulrang
shahzoda Antasarining portreti Raqsli Dayaklar 2009-yildan beri
    5000 143×65 jigarrang
yashil
Tuanku Imom Banjol portreti Milliy libosdagi to‘quvchi 2000-yildan beri
    10 000 145×65 binafsha
pushti
Sulton Badoruddin II portreti Palembangdagi anʼanaviy uy 2000—2009
2010—2015-yillar
    20 000 147×65 yashil Oto Iskandar di Nata portreti plantatsiyadan choy terish 2004-yildan beri
    50 000 149×65 koʻk Gusti I Ngurah Rayaning portreti Beratan koʻli atrofida. Bali 2005-yildan beri
    100 000 151×65 qizil Sukarno va Muhammad Xatta portreti Xalq vakillari kengashi (parlament) binosi 2004-yildan beri
Rasm shkalasi millimetr uchun 1,0 piksel.

2016-yilgi toʻplam

tahrir
2016-yilgi toʻplam
Rasm Denominatsiya
(rupiy)
Oʻlchamlari
(mm)
Asosiy
ranglar
Tavsif yillar
ozod qilish
Old tomoni Orqa tomon Old tomoni Orqa tomon
 </img>  </img> 1000 141×65 sariq
kulrang
Kut Nyak Meutia Tifa raqqosi va Bandaneyra qal’asi 2016-yildan beri
 </img>  </img> 2000 141×65 kulrang Muhammad Husni Tamrin Tari Piring raqqosi va Sihanok kanyoni 2016-yildan beri
 </img>  </img> 5000 143×65 sariq
jigarrang
Idhom Xolid portreti Gambyong raqqosi va Bromo vulqonining tasviri 2016-yildan beri
 </img>  </img> 10 000 145×65 binafsha
kulrang
Frans Kaysiepo portreti Pakarena raqqosi va Vakatobi milliy bogʻi tasviri 2016—2017-yil
 </img>  </img> 20 000 147×65 yashil
kulrang
Sem Ratulanga portreti Gong raqqosi va Deravan orolining tasviri 2016—2017-yil
 </img>  </img> 50 000 149×65 koʻk
koʻk
Xuanda Kartavijaya portreti Legong raqqosi va Komodo milliy bogʻining tasviri 2016—2017—2020-yillar
 </img>  </img> 100 000 151×65 pushti
qizil
Sukarno va Muhammad Xatta portreti Tari Piring raqqosi va Raja Ampat orollari 2016-yildan beri
Rasm shkalasi millimetr uchun 1,0 piksel.

Esdalik banknotalari

tahrir
Indoneziyaning esdalik banknotalari
Rasm Denominatsiya
(rupiy)
Oʻlchamlari
(mm)
Asosiy
ranglar
Tavsif yillar
ozod qilish
Old tomoni Orqa tomon Old tomoni Orqa tomon
 </img>  </img> 75 000 150×65 qaymoqrang
qizil
Sukarno va Muhammad Xatta Mustaqillik deklaratsiyasi paytida bayroq koʻtarish marosimi , Jakarta metrosi va ark koʻprigi oldida Milliy libosdagi bolalar
Indoneziya xaritasi
2020-yil

Manbalar

tahrir
  1. Lockie, Alex „How the world's currencies got their names“. Independent.co.uk (2016-yil 18-mart). Qaraldi: 2022-yil 27-aprel.
  2. Bank to redenominate rupiah (Wayback Machine saytida 7 August 2010 sanasida arxivlangan)
  3. developer, medcom id „BI Tarik 4 Uang Kertas Emisi 1998 dan 1999 dari Peredaran“ (id). medcom.id (2018-yil 25-iyun). Qaraldi: 2020-yil 21-oktyabr.

Havolalar

tahrir