La Madeleine cherkovi

L'église de la Madeleine (Madlen cherkovi; rasmiy ravishda l'église Sainte-Marie-Madeleine, soʻzma-soʻz Magdalalik Maryam cherkovi; rasmiy boʻlmagan holatda faqat La Madeleine) — Parijning 8-okrugida qoʻmondon mavqeini egallagan katolik cherkovi hisoblangan^[1]^[2]. La Madeleine cherkovi hozirgi koʻrinishida Napoleon armiyasining shon-sharafi uchun maʼbad sifatida yaratilgan. Uning janubida Konkord maydoni, sharqda Vendome maydoni va gʻarbda Parijning Sent-Ogustin shahri joylashgan.

Tarixi

Parijning Turgot xaritasida 1659-yilgi cherkov (1736)

Etyen-Lui Bullning cherkov uchun loyihasi (1777-1781)

Gabrielning Konkord maydonidagi egizak mehmonxonalari oʻrtasidagi koʻrish chizigʻi Royale koʻchasining oxirida joylashgan ushbu binoning joylashuvi 1755-yilda Lui XV maydoni sifatida tashkil etilgan. Bino atrofidagi aholi punkti Ville l'Évêque deb nomlangan^[3]^[4].

Ushbu bino qurilishida cherkov qismida ikkita notoʻgʻri boshlanish qilingan. Magdalalik Maryamga bagʻishlangan eski cherkovni qayta qurish koʻrib chiqildi. 1757-yilda foydalanishga topshirilgan birinchi loyiha 1763-yil 3-aprelda qirolning tamal toshini qoʻyish marosimi bilan boshlangan qurilish, 1764-yilda toʻxtatildi. 1777-yilda Kontant vafot etdi va uning oʻrniga shogirdi Guillaume-Martin Couture keldi, u yangidan boshlashga qaror qildi, tugallanmagan qurilishni buzdi va oʻzining yangi, markazlashtirilgan dizaynini Rim Panteoniga asosladi. 1789-yil inqilobining boshida faqat poydevor va katta ayvon qurib bitkazilgan edi; sobiq cherkov xori 1797-yilda buzib tashlangan, ammo inqilobiy Fransiyada qurilish qanday maqsadda xizmat qilishi haqida munozaralar avjiga chiqqanda ish toʻxtatildi.

Lyudovik XVI qatl etilgandan soʻng, uning jasadi zudlik bilan eski Madeleine cherkoviga (1799-yilda vayron qilingan) olib borildi, chunki amaldagi qonunchilik uning qoldiqlarini otasi Dofin Lui de Fransiyaning Sensda dafn etilishini taqiqlagan edi. Inqilobga sodiqlikka qasamyod qilgan ikki kurator cherkovda qisqa muddatli xotira marosimini oʻtkazdi. Keyinchalik 1871-yilgi Parij kommunasi davrida cherkovni yoʻq qilish davosida boʻlgan Abbe Degeri Kommuna tomonidan hibsga olingan va u garovga olinganlardan biri edi, 24-may kuni Parij arxiyepiskopi Jorj Darboy va boshqa toʻrtta garovga olinganlar bilan birga qatl qilingan.

Arxitektura

Madeleine neoklassik uslubda qurilgan va Rim ibodatxonalari ichida eng yaxshi saqlanib qolgan Nimesdagi ancha kichikroq Maison Carree tomonidan ilhomlantirilgan. Bu Rim ibodatxonasining tashqi koʻrinishini taqlid qilish uchun eng qadimgi yirik neoklassik binolardan biri hisoblanadi. Binoda har biri 20 metr boʻlgan ellik ikkita Korinf ustunlari butun bino boʻylab koʻtarilgan^[5]^[6].

Bugungi kunda

Madeleine — Parij arxieparxiyasining cherkovida; Ommaviy va boshqa diniy marosimlar har kuni nishonlanadi, dafn marosimlari va toʻylar hamon bu yerda nishonlanadi. Cherkovning podvalida Foyer de la Madeleine joylashgan. Fransiya boʻylab diniy va fuqarolik guruhlari tomonidan boshqariladigan turli xil foyelarga xos boʻlgan Madeleine restoranning uyi boʻlib, unda yillik abonent toʻlovi evaziga koʻngillilar tomonidan taqdim etiladigan uch xil fransuz taomida gumbazli shiftlar ostida ovqatlanish mumkin. Foye devorlari mahalliy rassomlar tomonidan bezatilgan^[7]^[8].

Organ cholgʻu asbobi

Cherkovda 1845-yilda Aristide Cavaillé-Coll tomonidan qurilgan taniqli organ (argon) mavjud. U 1927-yilda Kavayl-Kollning vorisi Charlz Mutin tomonidan qayta tiklangan, u ham qoʻllanmalarni 56 ta notaga kengaytirgan. Tonal modifikatsiyalar mos ravishda 1957, 1971 va 1988-yillarda Roethinger, Danion-Gonsales va Dargassies tomonidan amalga oshirildi^[9]^[10]^[11].

Galereya

Tashqi koʻrinish
Tronchet koʻchasidan shimoliy jabha
Aristide Cavaillé-Collning buyuk organi
La Madeleine 1890-yillarda
Kolonnada
Konkord maydonidan

Ichki koʻrinish
Jyul-Klod Ziglerning " Xristianlik tarixi " freskasi aks etgan Napoleon tasvirlangan.
Gumbazlardan biri
Fransua Rude tomonidan Masihning suvga choʻmdirilishi