Nelumbo lutea — Nilufar oilasiga mansub gulli oʻsimlik turi. Umumiy nomlari orasida Amerika lotusi, sariq lotus, suv-chinquapin va volée mavjud. Uning vatani Shimoliy Amerika. Binar nomi Nelumbo lutea Willd. Bu tur oldin Nelumbium luteum va Nelumbo pentapetala nomlari ostida tasniflangan.

Nelumbo lutea
Ilmiy tasniflash
O‘simliklar
Yuksak oʻsimliklar
Gulli oʻsimliklar
Ikki urugʻpallalilar
Proteales
Nelumbonaceae
Nilufar
N. lutea
Binar nomi
Nelumbo lutea

Tavsif

tahrir

Amerika lotusi suv oʻsimligidir. Koʻl va botqoqlarda, shuningdek, suv toshqini boʻlgan joylarda oʻsadi. Ildizlari loyda, lekin barglari va gullari suv yuzasida bo‘ladi. Barglarning diametri 33–43 cm (13–17 in). Yetuk oʻsimliklar balandligi 0.8 to 1.5 m (2.6 to 4.9 ft) gacha yetadi[1]. Gullash bahorning oxirida boshlanadi va yozgacha davom etishi mumkin. O‘simlikning nomi lotin tilida „sariq“ degan maʼnoni anglatadi va o‘simlikning oqdan och sariq ranggacha boʻlgan gullariga ishora qiladi. Gullarning diametri 18–28 cm (7.1–11.0 in) va 22-25 gulbarglari bor[1].

Amerikalik lotus oʻsimligida Ostrinia penitalisning lichinkalari parazitlik qiladi[2].

Biroq, Nelumbo lutea populyatsiyasi AQShda o‘sish joylarining yo‘qolishi sababli kamayib bormoqda. U Nyu-Jersi, Michigan va Pensilvaniya shtatlarida xavf ostida yoki yoʻqolib ketish xavfi ostidagilar roʻyxatiga kiritilgan va Delaverda yoʻq bo‘lib ketgan[3]. Ularning populyatsiyalari genetik xilma-xillikning past darajasiga ega boʻlib, populyatsiyalar ichida emas, balki turli populyatsiyalar oʻrtasida oʻzgaruvchanlikni koʻrsatadi[4].

 
Virjiniya shtatidagi Virjiniya-Bichdagi tubjoy amerikalik lotus

Bu oʻsimlikni oziq-ovqat sifatida ishlatgan tubjoy amerikaliklar, Qoʻshma Shtatlar shimoliga tarqatgan[5].

Foydalanish

tahrir

Bu oʻsimlik oziq-ovqat manbai sifatida ishlatiladigan katta ildizpoyalarga ega[6]. Urugʻi ham isteʼmol qilinadi va „alligator makkajoʻxori“ deb nomlanadi[7][8]. Ochilmagan barglar va yosh poyalarni pishirish mumkin[9].

Amerika lotusi oʻrmalovchi ildizpoyalari va urugʻlari orqali tarqaladi. Ushbu tur koʻplab duragaylar yaratish uchun N. nucifera bilan chatishtirishgan.

 
Amerika lotusi

Boshqa ommaviy axborot vositalari

tahrir

Disney qahramoni malika Tiana oʻzining malikalik libosi sifatida sariq Nelumbo luteadan tikilgan koʻylakni kiygan.

Manbalar

tahrir