Nikolay Ivanovich Il’minskiy (ruscha: Николай Иванович Ильминский; 1822—1891) Qozon universitetining turkiy tillari boʻyicha rus professori. Rus pravoslav cherkovi nomidan mahalliy tatarlar bilan ishlagani uchun u „mahalliy maʼrifatparvar“ sifatida tanilgan.

Nikolay Ivanovich Il’minskiy
Николай Иванович Ильминский
Tavalludi 5 May [E.U. 23 April] 1822
Vafoti 8 January [E.U. 27 December 1891] 1892
Qozon, Qozon gubernatorligi, Rossiya imperiyasi
Fuqaroligi Rossiya Imperiyasi
Kasbi Turkiyshunoslik
Sharqshunoslik
Bibliya tadqiqotlari
Mukofotlari

Tarjimayi holi

tahrir

Akademik tilshunos sifatida muvaffaqiyat qozonganidan soʻng, u oʻzini Rus pravoslav cherkovi nomidan missionerlik faoliyatiga bagʻishladi. Ona tilini oʻrgatish animistlar boʻlishini taʼminlashning asosiy omili ekanligi haqidagi fikriga asoslanib, u Ilminskiy usulini ishlab chiqdi. 1863-yilda Ilminskiy Qozon diniy seminariyasida sharq tillaridan dars bera boshladi. Tatarlar uchun tatar tilida oʻquv materiallari ustida ishladi. Aynan oʻsha yerda Iliminskiy ona tilini oʻqitish haqidagi gʻoyasini Ilminskiy usuli bilan amalga oshirdi. Shundan soʻng u Sankt-Guriya birodarligi qoshidagi tarjima komissiyasini tuzishda yordam berdi. 1904-yilga kelib 23 xil tilda asarlar yaratildi[1]. Ilminskiy, shuningdek, Nikolay Zernov tomonidan Bibliyaning koʻplab Osiyo tillariga tarjimalari yaratilishiga katta hissa qoʻshgan shaxs sifatida tasvirlangan. Nikolay Ilmiskiy shuningdek, arab, fors, turk, tatar, cheremis, chuvash, qirgʻiz, mordvin, yakut va boshqa osiyo tillarida soʻzlasha olganini izohlangan[2].

U pedagog Ilya Ulyanov bilan yaqindan hamkorlik qilgan va uning „shakl boʻyicha milliy, mazmunan pravoslav“ deb taʼriflangan taʼlim modeli Ulyanovning oʻgʻli Vladimir Leninga taʼsir qilgan deb hisoblash mumkin[3].

Manbalar

tahrir
  1. Kreindler. „Nikolai Ivanovich Ilminsky“. Qaraldi: 2022-yil 5-sentyabr.
  2. Zernov, Nicolas. Orthodox Encounter: the Christian East and the Ecumenical Movement, 1961 — 49-bet. 
  3. Kreindler. „Nikolai Ivanovich Ilminsky“. The Gale Group. Qaraldi: 2015-yil 20-mart.

Havolalar

tahrir