Yunon mifologiyasida tushlar ba'zan Oneiros ( qadimgi yunoncha: Ὄνειρος) yoki Oneiroi ( qadimgi yunoncha: Ὄνειροι)[1] sifatida shaxslashtirilgan. Gomerning Iliadasida Zevs tushida Agamemnonga ko'rinish uchun Oneirosni yuboradi, Gesiodning Teogoniyasiga ko'ra, Oneiroi Niksning (Tun) o'g'li va Gipnosning (Uyqu) ukasi hisoblanadi.

Oneiros, shuningdek, ba'zi afsonalarga ko'ra, Axillesva Deidamianing o'g'illaridan biri edi[2].

Manbalar

tahrir

Qadimgi yunonlarda tushlar umuman shaxsiylashtirilmagan[3]. Biroq, qadimgi yunonlarning bir qancha she'riy tarzda yozilgan manbalarida tushlarning shaxslashtirilgan timsolini topish mumkin.

Gomerning "Iliada"sida Zevs Troya urushi davridagi yunon qo'shinlari qo'mondoni Agamemnonga "qo'rqinchli tush" yuborishga qaror qiladi. Zevs Oneirosni chaqirib, Troyadagi yunonlar lageriga borishni va Zevs ularni jangga chaqirganligi haqida xabarni yetkazishni buyurdi. Oneiros tezda Agamemnon chodiriga boradi va uni uxlab yotgan holda topib, Agamemnonning boshi ustida turib, Agamemnonning ishonchli maslahatchisi Nestor qiyofasini oladi va Zevs unga ko'rsatma berganidek, Oneiros Agamenon bilan gaplashadi[4].

Odisseya Okean daryolari bo'yidan o'tgan "orzular mamlakati"da, o'liklarning ruhlari yashaydigan Asphodel Meadows yaqinida joylashgan[5]. “Odisseya” ning yana bir parchasida rost tushlar shoxdan yasalgan darvozadan, yolg‘on tushlar esa fil suyagidan yasalgan darvozadan keladi, deyiladi (qarang: Shox va fil suyagi darvozalari )[6].

Gesiod o'zining Teogoniya nomli she'rida "Tushlar qabilasini" ( phῦlion Ὀneirōn ) Niksning (Tunning) ko'p avlodlari orasida otasiz tasvirlaydi. Uning ukalari: Moros (qiyomat), Ker (taqdir), Thanatos (o'lim), Gipnos (uyqu), Momus (ayb), Oyzis (og'riq), Keres (taqdir), Nemesis (qasos), Eris (ixtilof) va boshqa mavhum personajlar[7].

Yevripid o'zining Hecuba asarida Hecuba "Yer xonim"ni "qora qanotli tushlarning onasi" deb ataydi[8]. Milodiy II asrdagi geograf Pausanias sherni uxlatayotgan Oneiros va Gipnos haykallarini ko'rganini eslatib o'tadi. U haykalga Epidotlar familiyasi berilganligini yozadi[9].

Bog'liq qahramonlar

tahrir

Bog'liq qahramonlar - Somniya (Tushlar), lotin shoiri Ovidiyning tushida paydo bo'lgan Somnusga (Uyqu) bergan ming o'g'li. Ovidiy Somnusning uchta o'g'lining nomini qo'ydi: inson qiyofasida paydo bo'lgan Morfey, Iselos (xudolar buni shunday chaqirgan) / hayvonlar va jonsiz narsalar sifatida ko'rinadigan Fobetor(odamlar shunday chaqirgan)[10].

Axillesning o'g'li

tahrir

Oneiros, shuningdek, ba'zi afsonalarga ko'ra, Axilles va Deidamiya o'g'illaridan biri hisoblanadi. Uning akasi Neoptolemus edi. U Fokisda chodir tikish uchun u bilan jang qilayotganda, uni tanimagan Orest tomonidan o'ldirilgan[2].

Eslatmalar

tahrir
  1. Grimal, s.v. Oneiros, p. 328; Smith, s.v. Oneiros; LSJ, s.v. ὄνειρος
  2. 2,0 2,1 Photius, Bibliotheca excerpts 190.20
  3. Grimal, s.v. Oneiros, p. 328
  4. Homer, Iliad 2.4–22
  5. Homer, Odyssey 24.11–14
  6. Homer, Odyssey 19.559–567
  7. Hesiod, Theogony 211–225. The translations of the names used are those given by Caldwell, p. 6, table 5. Compare with Hyginus, Fabulae Theogony 1, which makes Dreams the offspring of Night and Darkness.
  8. Euripides, Hecuba 70–72
  9. Pausanias, 2.10.2
  10. Ovid, Metamorphoses 11.633–643

Manbalar

tahrir

Andoza:Greek mythology (deities)