Vikipediya

Shvetsiyada taʼlim

Shvetsiyadagi ta'lim tizimining umumiy ko'rinishi

Shvetsiyada taʼlim — 6 yoshdan 17 yoshgacha boʻlgan bolalar uchun majburiydir. Shvetsiyada oʻquv yili avgust oyining oʻrtalaridan iyun oyining boshigacha davom etadi. Dekabr oyining oʻrtalaridan yanvar oyining boshigacha boʻlgan Rojdestvo bayrami Shvetsiya oʻquv yilini ikki davrga ajratadi.

Shvetsiyada ta'lim
Taʼlim va tadqiqot vazirligi
Taʼlim vaziri Anna Ekström
Milliy taʼlim byudjeti(2017)
Byudjet 71.6 milliard SHK
Asosiy tafsilotlar
Tizim turi milliy
Boshlangʻich 1,049,490 nafar
Oʻrta 347,900 nafar
Statistik maʼlumotlar
Oʻrta maʼlumot diplomlari voyaga yetganlarning
83.9%i (OECD 2020)
Oʻrta-maxsus maʼlumot
diplomlari		 voyaga yetganlarning
44.6%i (OECD 2020)

Maktabgacha taʼlim muassasasi kam taʼminlangan oilalar uchun bepul va oddiy oilalar uchun chegirma bilan xizmat koʻrsatadi. Olti yoshga toʻlgan bolalar majburiy maktabgacha taʼlim sinfini boshlaydilar (förskoleklass). Ushbu tizim maktabgacha va umumtaʼlim maktablari oʻrtasida oʻtish bosqichi sifatida ishlaydi. 6 yoshdan 17 yoshgacha boʻlgan bolalar keng koʻlamli fanlar oʻrganiladigan umumiy oʻrta maktabga boradilar. Barcha oʻquvchilar bir xil fanlarni oʻrganishadi (tanlovlar bundan mustasno). Maktablarning aksariyati munitsipalitet tomonidan boshqariladi. Bundan tashqari „mustaqil maktablar“ deb nomlanuvchi xususiy maktablar ham mavjud.

Deyarli barcha oʻquvchilar uch yillik umumiy oʻrta maktablarda oʻqishni davom ettiradilar, bu yerda koʻpchilik oʻquvchilar 18 ta milliy dasturdan birini tanlaydilar, ularning baʼzilari kasbiy va baʼzilari „maxsus tayyorgarlik“lardir. Milliy dasturlarga qoʻyiladigan talablarni bajarmagan talabalar uchun kirish dasturlari mavjud boʻlib, unda talabalar milliy dasturlarga qoʻyiladigan talablarni qondirish uchun ishlashadi. 2018-yilda umumtaʼlim maktabining 9-sinfini tamomlagan oʻquvchilarning 16 foizi milliy dasturlarga kirish huquqiga egalik huquqidan mahrum boʻlishgan[1].

Oliy taʼlim tizimi Boloniya jarayoni orqali Yevropaning qolgan qismi bilan mos keladi, bu yerda darajalar uch davrga boʻlinadi: asosiy daraja, yuqori daraja va doktorlik darajasi. Har xil uzunlikdagi har bir tsiklda ikkita daraja mavjud. Universitetlarda Shvetsiya fuqarolari (shuningdek, Yevropa iqtisodiy hududi mamlakatlari fuqarolari uchun) uchun oʻqish toʻlovi yoʻq va talabalarga hukumat tomonidan yordam olish mumkin.

Diagramma

tahrir
Shvetsiyada taʼlim[2][3]
Taʼlim turi Maktab Muddat Yosh
Oliy oʻquv yurtidan keyingi taʼlim



Doktorlik darajasi 		Universitet 2-5 yil Universitet kolleji deb nomlangan tadqiqot (Högskola med forskningstillstånd)
2-5 yil 		4-yil Yoshlar har xil
3-yil
2-yil
1-yil
Magistratura darajasidagi taʼlim Universitet
1-2 yil 		Universitet kolleji (Högskola)
1-2 yil 		2-yil Yoshlar har xil
1-yil
Bakalavr darajasidagi taʼlim Universitet

2-3 yil 		Universitet kolleji (Högskola)
2-3 yil 		3-yil Yoshlar har xil
2-yil
1-yil
Oliy oʻrta taʼlim Gimnaziya / Oʻrta maktab

(Gymnasieskola)

Tredje ring 3-sinf 18-19
Andra ring 2-sinf 17-18
Första ring 1-sinf 16-17
Boshlangʻich va toʻliq oʻrta taʼlim Umumtaʼlim maktabi

(Grundskola)

Yuqori bosqich

Högstadiet

9-sinf 15-16
8-sinf 14-15
7-sinf 13-14
Oʻrta bosqich

Mellanstadiet

6-sinf 12-13
5-sinf 11-12
4-sinf 10-11
Pastki bosqich

Lågstadiet

3-sinf 9-10
2-sinf 8-9
1-sinf 7-8
Maktabgacha tarbiya sinfi Maktabgacha tarbiya sinfi

(Förskoleklass)

Maktabgacha tarbiya sinfi

Förskoleklass

6-7
Maktabgacha taʼlim Maktabgacha taʼlim

(Förskola)

1-6

Tarixi

tahrir

Lars Pettersonning soʻzlariga koʻra, talabalar soni asta-sekinlik bilan oʻsib kelgan, 1900-1947, keyin 1950-yillarda oʻsish sur’ati tezlashgan va 1962-yildan keyin kamaya boshlaydi. Ushbu sur’at uchun tugʻilish darajasining koʻrsatkichlari asosiy omil boʻlib xizmat qilgan. Bundan tashqari, Petterson gimnaziyasi markaziy iqtisodiy rejalashtirishning roliga, iqtisodiy oʻsishga xizmat qiluvchi bir omil sifatida taʼlimga keng eʼtibor qaratishga va yangi ish joylarini kengaytirishga yordam beradi[4]. Oʻn toʻqqizinchi asrda, taʼlimga boʻlgan talab ortib borayotganligi sababli, koʻplab G'arb mamlakatlarida, shu jumladan Shvetsiyada koʻproq ayollar oʻqituvchi boʻlib ishlay boshlashadi. 1900-yilga kelib, Shvetsiyadagi oʻqituvchilarning 66 foizi ayollar boʻlib, ularning aksariyati alohida qishloq joylarida ishlashgan[5].

Umumtaʼlim maktablari

tahrir
 
15 va 16 yoshli oʻquvchilar 1965-yilda Stokgolm chekkasida muvaffaqiyatli yakunlangan Realexamen (Realskolan bitiruvi) ni nishonlashmoqda.

1842-yilda Shvetsiya parlamenti Shvetsiyada „folkskola“ — bolalar uchun toʻrt yillik boshlangʻich maktabni joriy qiladi. 1882-yilda „folkskola“ga ikki sinf — 5 va 6-sinflar qoʻshiladi. Baʼzi „folkskolor“lar (pl.) fortsättningsskola deb ham nomlangan 7 va 8-sinflarga ham ega boʻlgan. Shvetsiyada maktabda oʻqish 1930-yillarda yetti yil, 1950-yillarda esa sakkiz yil davomida majburiy deya eʼlon qilingan. 1962-yilda ayni damda joriy etilgan majburiy taʼlim tizimining ilk versiyasi joriy etiladi, shved bolalari toʻqqiz yil majburiy maktabda oʻqishadi — avgust oyidan — bola yetti yoshga toʻlganidan boshlab, oʻn olti yoshga toʻlgan yilning iyun oyigacha davom etadi[6].

1962-yilgi oʻquv rejasi ikki xil oʻqish yoʻnalishini, kasbiy va tayyorlov kurslarini oʻz ichiga olgan. Biroq, bu 1969-yilgi tahrirda bekor qilinadi. 1980-yilda nazariy fanlarga eʼtiborni kuchaytiradigan yana bir katta qayta koʻrib chiqish amalga oshiriladi. 1994-yilda baholash tizimi oʻzgartiriladi. 2011-yilga kelib eng soʻnggi tahrirda baholash tizimi boʻyicha yana oʻzgarish eʼlon qilinadi[7].

Oʻrta maktab

tahrir

1905-yilda „realskolan“ oʻquv tizimi „folkskolan“dan keyin oʻqishni davom ettirmoqchi boʻlgan oʻquvchilar uchun joriy etiladi. Ushbu sistema uch yildan olti yilgacha davom etishi mumkin.

1968-yilda „gymnasieskolan“ning joriy versiyaga oʻxshash tuzilma bilan joriy etiladi. Bu tizimda 22 xil dastur mavjud boʻlib, ulardan baʼzilari kasbiy va baʼzilari tayyorlov koʻrinishida edi. Ushbu dasturlar ikki yildan toʻrt yilgacha muddatda davom etadi. Bu narsa 1991-yilda oʻzgartiriladi va barcha dasturlar uch yil davom etadigan qilib belgilanadi[8].

Maktabgacha taʼlim

tahrir

Maktabgacha taʼlim ota-onasi ishlaydigan, oʻqiyotgan, ishsiz yoki bir yoshdan boshlab ota-onasi bola parvarishlash ta'tilida boʻlgan barcha bolalarga taqdim etiladi. Uch yoshdan boshlab barcha bolalar har kuni kamida uch soat maktabgacha taʼlim olish huquqiga egalar. Maktabgacha taʼlim muassasasida uch yoshgacha boʻlgan bolalar uchun toʻlovlar oilaning daromadi va bolalar sonidan kelib chiqqan holda belgilanadi. Narxlar 2019-yil iyul oyidan boshlab oyiga bepuldan maksimal 1 425 SEK (135 yevro yoki 150 AQSH dollari)gacha, munitsipalitet tomonidan, belgilangan aniq stavkalar bilan oʻzgargan[9][10][11].

U ota-onalarni mehnat qilishdan ozod qilish, bolalarning umumtaʼlim maktabiga borishi uchun poydevor yaratish va barcha odamlarning tengligi kabi fundamental qadriyatlarni targʻib qilishdan iboratdir[12][13]. Bunga koʻpincha oʻyin, qoʻshiq aytish va chizish kabi narsalarni oʻz ichiga olgan maktabgacha taʼlim muassasi tarbiyachilari tomonidan tayyorlangan pedagogik faoliyat orqali erishiladi. Maktabgacha tar’lim tizimi oʻqituvchilari har kuni bir nechta tarbiyaviy darslar oʻtishi ham juda muhim vazifadir[14].

Umumtaʼlim maktablari

tahrir

Shvetsiyadagi taʼlim tizimi toʻqqiz yillik umumiy oʻrta maktab (grundskola)iga asoslanadi, olti-yetti yoshdan oʻn besh-oʻn olti yoshgacha majburiy hisoblanadi[15].

Fanlar

tahrir

Shvetsiyadagi majburiy maktablarida har bir oʻquvchi 16 ta majburiy fan boʻyicha taʼlim oladi. Ular vaqt boʻyicha tartiblangan: shved tili, matematika, jismoniy tarbiya, ingliz tili, hunarmandchilik, musiqa, tasviriy sanʼat, texnologiya, fizika, kimyo, biologiya, tarix, ijtimoiy fanlar, din, geografiya va uy xoʻjaligi. Ushbu fanlarning barchasi maktabning uchta bosqichida, quyi bosqich (1-3-sinflar), oʻrta bosqich (4-6-sinflar) va yuqori bosqichda (7-9-sinflarda) oʻtkaziladi[16][17].

Oltinchi sinfda oʻquvchilar majburiy boʻlmagan chet tili fanini ham tanlashlari mumkin. 2017-yilda 9-sinf oʻquvchilarining 85 % dan ortigʻi uchinchi tilni oʻrganishgan[18]. Barcha maktablar uchta tilda ispan, fransuz va nemis tillarini taklif qilishi kerak. Koʻpgina maktablar til kursi oʻrniga asosiy fanlardan ingliz va shved tillarida qoʻshimcha kurs taklif qilishadi[19]. Til kursini oʻtash talabalarning yakuniy bahosini sezilarli darajada oshirishi va baʼzi raqobatbardosh yuqori oʻrta maktablar uchun talab qilinishi ham mumkin[20][21].

Majburiy ammo bahosiz boʻlgan talaba tanlagan fan ham (elevens val) mavjud. Bu fanda talaba maktab tomonidan amalga oshiriladigan turli tadbirlarda qatnashishi kerak[22]. Oʻquvchilarning tanlovlari oʻzlari va oʻqituvchilarning vaqtini notoʻgʻri sarflanishi uchun tanqid qilinishi mumkin[23][24].

Baholash

tahrir

Shvetsiyada oʻquvchilar 6-sinfdan boshlab baho olishni boshlaydilar[25]. 6-sinfdan oldin oʻquvchilar individual rivojlanish rejasi (Individuell Utvecklingsplan, IUP) oʻqituvchilarning oʻquvchilarning bilimini ularga oshkor qilmay baholashini oʻz ichiga oluvchi tizim boʻyicha baholanadi[26]. Oʻquvchilar oʻqituvchilari bilan muntazam ravishda rivojlanish boʻyicha suhbatlar oʻtkazadilar. Ushbu suhbatlarda IUP va baholar asosida qanday yaxshilash mumkinligi haqida muhokama qilinadi.

Majburiy maktabdagi baholash tizimida A, B, C, D va E baholarini oʻtgan baholar, F esa muvaffaqiyatsiz baholar sifatida qoʻllanadi.[27][28]. B va D toʻldirish baholari sifatida ishlaydi, chunki talaba C yoki A uchun barcha topshiriqlarni toʻlaqonli bajarmagan, biroq, ularning aksariyatini bajarishga muvaffaq boʻlgan hisoblanadi. Agar oʻquvchiga baho qoʻyish imkoni boʻlmasa (masalan, koʻp dars qoldirganligi sababli), oʻquvchiga F oʻrniga chiziqcha qoʻyiladi. Chiziq ball hisoblanmaydi. Agar oʻquvchi maʼlum fan yoki kurs boʻyicha F olish arafasida boʻlsa, bu fan boʻyicha mas’ul oʻqituvchi oʻquvchini va oʻquvchining ota-onasini xabardor qiladi. Agar talabaga F bahosi berilsa, u oʻzini qanday yaxshilash haqida yozma sharh oladi[29].

Oʻquvchining umumiy oʻrta taʼlim maktablari baholash tizimida qoʻllaniladigan jami toʻplagan ballarini yigʻish va ularni raqamli qoʻshib, mavjud harfni unga aloqador raqamga oʻtkazish yoʻli bilan hisoblanadi: E = 10, D = 12,5, C = 15, B = 17,5 va A = 20[30]. Bu 17 ta fan boʻyicha tahsil oladigan oʻquvchilar uchun maksimal, mumkin boʻlgan, 340 ballni beradi. Oʻquvchilar 16 ta majburiy fandan tashqari qoʻshimcha til kurslarini oʻtashlariga qarab 16 yoki 17 bahoga ega boʻlishlari mumkin. Chet tilini oʻrganmaydigan yoki qoʻshimcha shved yoki ingliz tilini oʻrganadigan oʻquvchilar atigi 16 ball oladi va 320 dan yuqori ball ololmaydi[31].

Jami hisoblash uchun foydalaniladigan oʻn oltita fan uchta asosiy fanni — ingliz, shved va matematikani oʻz ichiga olishi kerak. Agar oʻquvchi asosiy fanlardan birortasini oʻtkazib yuborsa, u oʻrta maktabga borish uchun malakaga ega emas deya hisoblanadi. Biroq, bu paytda oʻquvchi hali ham oʻrta maktabga kirish dasturida qatnashishi (introduktionsprogram), yo asosiy fanlar boʻyicha malakaga ega boʻlish va oʻrta maktab dasturini boshlash yoki ishga kirish uchun koʻnikmalarga ega boʻlishi mumkin[32].

Milliy testlar

tahrir

3, 6 va 9-sinflarda Shvetsiya „grundskola“sining barcha oʻquvchilari uchun milliy test sinovlari oʻtkaziladi. Ushbu testlarning asosiy maqsadi barcha oʻquvchilarning teng baholanishini taʼminlashdir[33]. Talabalarga yakuniy baho qoʻyishda oʻqituvchilar test natijalariga alohida eʼtibor berishlari kerak[34].

3-sinfda faqat shved tili va matematikadan milliy testlar mavjuddir[35]. Talabalar 6-sinfdan oldin baho olmasa, test natijalari baho qoʻyish uchun yetarli deya hisoblanmaydi<ref">„Sätta betyg i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 27-fevral 2019-yil.</ref>.

6 va 9-sinflarda barcha uchta asosiy fanlar, yaʼni shved tili, matematika va ingliz tili boʻyicha testlar olinadi. Ushbu testlar ogʻzaki va yozma qismlardan iborat. 9-sinfda bitta tabiiy fan (fizika, biologiya yoki kimyo) va bitta ijtimoiy fan (fuqarolik, din, geografiya yoki tarix) ham sinovlar oʻtkaziladi[36][37].

Mahalliy taʼlim tizim agentligi oʻqituvchilarga talabalarni baholashda yordam berish uchun milliy testlarga oʻxshash testlarni taqdim etadi. Ushbu testlar majburiy emas va har xil yil darajalari va fanlari uchun mavjudfir[38].

Test namunalari belgilangan sanadan oldin bir necha marta Internetda tarqalib ketishi mumkin, bu esa keng tarqalgan — chalgʻituv sxemasini keltirib chiqaradi. Bunday hollarda „oʻrinbosar testlar“dan foydalanish kerak; ammo, bu testlar Shvetsiya Oʻqituvchilar uyushmasi[39] tomonidan oʻrinbosar boʻlmagan testlarga mos natijalar bermaganlikda ayblangan va Shvetsiya statistika hisobotlarida foydalanilishi mumkin emas deya belgilangan[40]. Shvetsiya Milliy audit idorasi 2018-yilda „milliy testlarning ruxsatsiz tarqatilishi“ haqidagi hisobotini eʼlon qiladi. Audit Shvetsiya Taʼlim milliy agentligining milliy testlarni oʻtkazish boʻyicha yangi koʻrsatmalarini qoniqarli, ammo juda kech amalga oshirilgan, deb topadi. Hisobot Shvetsiya maktab inspeksiyasiga alohida maktablarning ushbu yangi koʻrsatmalarga rioya qilishini nazorat qilishni tavsiya qiladi[41].

Zoʻravonlik boʻyicha koʻrsatmalar

tahrir

2014-yilda Milliy taʼlim agentligi xodimlarga qurolli zoʻravonlik holatlarida qanday harakat qilish kerakligi boʻyicha koʻrsatmalarni eʼlon qiladi[42][43]. Shvetsiya Mehnat muhiti boshqarmasi maʼlumotlariga koʻra, 2012-2017 yillarda maktablarda jismoniy zoʻravonlik haqidagi xabarlar soni 129 foizga, tahdidlar haqidagi xabarlar esa xuddi shu davrda 46 foizga oshgan[44]. Oxirgi hisobotlar nafaqat qurolli zoʻravonlik, balki barcha xabar qilingan jismoniy zoʻravonlik va tahdidlarni oʻz ichiga oladi.

Fikrlar

tahrir

Mustaqil maktab tizimi Shvetsiyada jamoatchilik fikrini, ayniqsa diniy maktablar va notijorat maktablari haqida ikkiga boʻldi. 2018-yilgi saylovlar davomida bir qancha partiyalar, jumladan, Moʻtadil partiya[45] va Sotsial-demokratik partiya[46] qandaydir foyda chegarasini taklif qilishadi, Liberallar[47] va Markaz partiya[48] esa bunday cheklovga qarshi chiqadi. Diniy mustaqil maktablarni taqiqlash, shuningdek, Soʻllar partiyasi va Sotsial-demokratik partiyalar koʻmagida taklif qilingan, Moʻtadillar, Yashillar partiyasi, Xristian-demokratlar va Markaz partiyalari sinfda diniy elementlarni taqiqlovchi, ammo ularga maktab davrida ruxsat beruvchi mavjud tizimdan mamnunligi taʼkidlashadi[49].

Shvetsiya modeli Buyuk Britaniya va Qoʻshma Shtatlarda ham shunga oʻxshash yechimlar uchun mumkin boʻlgan model sifatida ilgari surilgan. Bu yerda 2009-yilda Stokgolm okrugi gubernatori va sobiq konservativ taʼlim vaziri Per Unckel afzalliklarni umumlashtirgan. Libertarian Tinch okeani tadqiqot instituti tomonidan ishlab chiqilgan fikr-mulohazasida Shvetsiya tizimi haqida: „Taʼlim shunchalik muhimki, uni faqat bitta ishlab chiqaruvchiga topshirib boʻlmaydi. Chunki biz monopoliya tizimidan bilamizki, ular barcha istaklarni bajarmaydi“ deya fikr bildiradi.

2013-yil fevral oyida The Guardian nashri Shvetsiya Taʼlim vazirligining sobiq siyosiy maslahatchisi Karin Svanborg-Sjövallning mustaqil maktab tizimi haqidagi maqolasini chop etadi. Shvetsiya Bandlik vazirligi qoshidagi IFAU tadqiqot instituti tomonidan ishlab chiqarilgan oʻrtacha taʼlim koʻrsatkichlari toʻgʻrisidagi hujjatga tayanib, „mustaqil taʼlim muassasalari ulushi ortib bormoqda“, degan xulasaga kelinadi. Maktab oʻquvchilari majburiy maktabni yakunlashda oʻrtacha koʻrsatkichlarni, shuningdek, uzoq muddatli taʼlim natijalarini yaxshilaydi. Biroq, 2015-yil iyun oyida The Guardian taʼlim muxbirining boshqa maqolasida oʻsha paytdagi taʼlim vaziri Gustav Fridolin tizim „siyosiy muvaffaqiyatsizlik“ ekanligini va taʼlim standartlari yillar davomida keskin pasayib ketganini taʼkidlagan „inqiroz“ holati nomli maqolasini nashr etadi[50].

PISA va PIRLS natijalari

tahrir

Shvetsiya Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bolalar jamgʻarmasining 2008-yildagi erta yoshdagi taʼlim reytingida birinchi oʻrinni egallaydi[51].

2015-yilda Xalqaro talabalarni baholash dasturi (PISA) boʻyicha Shvetsiya natijalari OECD oʻrtachasiga yaqin edi. 2006-yildan 2012-yilgacha Shvetsiya ballari pasayib ketadi, bu koʻplab siyosiy partiyalar, jumladan Ittifoq va Sotsial-demokratik partiyalar uchun muhim muhokama nuqtasi sifatida qabul qilinadi[52][53][54][55].

2015-yilgi PISA hisobotida Shvetsiya baholash dasturi 2006-yilda boshlanganidan beri birinchi marta oshadi. Moʻtadil partiya ham, Sotsial-demokratik partiya ham taʼlimni yaxshilash va kelajakda PISA ballarini oshirish boʻyicha harakatlarni taklif qilishadi[56][57][58].

Shvetsiyaning xalqaro toʻrtinchi sinf oʻqishni baholashdagi (Progress in International Reading Literacy Study, PIRLS) koʻrsatkichlari 2001-yil (561)dan 2011yil (542) gacha 19 punktga kamayadi va 2016-yil (555)da 13 ballga tiklanadi[59].

Shvetsiya maktablariga immigrantlar oqimi, taʼlim milliy agentligi hisobotiga koʻra, Shvetsiyaning reytingdagi oʻrniga boshqa Yevropa mamlakatlariga qaraganda koʻproq tushib ketganiga asosiy hissa qoʻshgan[60][61].

Biroq, bu natijalarning pasayishini toʻliq hisobga olmaydi. 2021-yil bahorida „Expressen“ umummilliy gazetasi Taʼlim boʻyicha Milliy agentlik tomonidan oʻtkazilgan test sinovlaridagi asosiy kamchiliklarni tavsiflovchi qator maqolalarni chop etadi[62]. Nisbatan koʻp sonli talabalar diapazoni testlar maqsadini buzgan holda test sinovlaridan ozod qiladi va ijobiy tendentsiyani koʻrsatuvchi natijani yaratadi. Taʼlim vazirligining bir nechta mansabdor shaxslari test usullariga oid savollarni koʻtarganiga qaramay, bu qanday sodir boʻlishi mumkinligi haqida tergov olib borilmoqda. Baʼzi deputatlar Taʼlim vazirini isteʼfoga chiqarishga chaqirishadi[63], u oʻz navbatida test uchun javobgarlikni maktab maʼmuriyatiga topshiradi[64].

Shuningdek qarang:

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „Grundskolan – Betyg och Prov – Riksnivå“ (shvedcha). Skolverket. 2022-yil 8-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-mart 2019-yil.
  2. ↑ „The Swedish Education System“. Om Svenska skolan. 11-aprel 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  3. ↑ „Study levels and degrees“ (inglizcha). www.studera.nu. Swedish Council for Higher Education (7-fevral 2019-yil). Qaraldi: 27-fevral 2019-yil.
  4. ↑ Lars Pettersson, „Some aspects of the expansion of education in Sweden.“
  5. ↑ Backman Prytz, Sara; Westberg, Johannes (2022-yil fevral). „"Arm the Schoolmistress!" Loneliness, Male Violence, and the Work and Living Conditions of Early Twentieth-Century Female Teachers in Sweden“. History of Education Quarterly. 62-jild, № 1. 18-37-bet. doi:10.1017/heq.2021.55. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  6. ↑ „Folkskolan och grundskola“. www.lararnashistoria.se. Qaraldi: 17-mart 2019-yil.
  7. ↑ „Folkskolan och grundskola“. www.lararnashistoria.se. Qaraldi: 17-mart 2019-yil.
  8. ↑ „Läroverken och gymnasieskolan“. www.lararnashistoria.se. Qaraldi: 17-mart 2019-yil.
  9. ↑ „Swedish preschool“. sweden.se. Swedish Institute (13-iyun 2013-yil). 16-may 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  10. ↑ „Swedish preschool“ (inglizcha). sweden.se (13-iyun 2013-yil). 16-may 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  11. ↑ „Preschool and preschool class | Skolverket nyanlända“. www.omsvenskaskolan.se. 17-mart 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  12. ↑ Curriculum for the Preschool (shvedcha). Skolverket, 2019. ISBN 978-913832747-0. Qaraldi: 18-mart 2019-yil.  (Wayback Machine saytida 11-aprel 2019-yil sanasida arxivlangan)
  13. ↑ „Preschool and preschool class | Skolverket nyanlända“. www.omsvenskaskolan.se. 17-mart 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  14. ↑ „Undervisning i förskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 18-mart 2019-yil.
  15. ↑ „Comprehensive school and recreation centres | Skolverket nyanlända“. www.omsvenskaskolan.se. 20-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  16. ↑ „Timplan för grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 25-fevral 2019-yil.
  17. ↑ Curriculum for the compulsory school, preschool class and school-age educare 2011, revised 2018., 2018. ISBN 9789138327340. OCLC 1066022776. Qaraldi: 19-mart 2019-yil.  (Wayback Machine saytida 11-aprel 2019-yil sanasida arxivlangan)
  18. ↑ „Skolverket - Jämförelsetal - Databasen“ (shvedcha). www.jmftal.artisan.se. Qaraldi: 28-fevral 2019-yil.
  19. ↑ „Språkvalet i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. 26-fevral 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  20. ↑ „Swedish grades“ (shvedcha). Skolverket (2017). Qaraldi: 19-mart 2019-yil.
  21. ↑ „Antagningsstatistik för gymnasieprogram,Stockholms stad“. www.gyantagningen.se (2-iyul 2018-yil). 11-aprel 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-fevral 2019-yil.
  22. ↑ „Anordna elevens val - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 25-fevral 2019-yil.
  23. ↑ „Dags att avskaffa pseudoämnet elevens val? - Nicklas Mörk“ (shvedcha). lrbloggar. 2019-yil 25-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-fevral 2019-yil.
  24. ↑ „Mer idrott – mindre "elevens val"“ (shvedcha). Skolvärlden. Qaraldi: 25-fevral 2019-yil.[sayt ishlamaydi]
  25. ↑ „En försöksverksamhet med betyg från och med årskurs 4“ (shvedcha). Regeringskansliet (10-noyabr 2016-yil). Qaraldi: 6-mart 2019-yil.
  26. ↑ „IUP med omdömen i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 6-mart 2019-yil.
  27. ↑ „Swedish grades“ (shvedcha). Skolverket (2017). Qaraldi: 19-mart 2019-yil.
  28. ↑ „Sätta betyg i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 27-fevral 2019-yil.
  29. ↑ „Extra anpassningar och särskilt stöd i skolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 27-fevral 2019-yil.
  30. ↑ „Swedish grades“ (shvedcha). Skolverket (2017). Qaraldi: 19-mart 2019-yil.
  31. ↑ „Meritpoäng“ (sv). Utbildningsinfo. Skolverket. 2020-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-iyun.
  32. ↑ „Introductory programmes in upper secondary school | Skolverket nyanlända“. www.omsvenskaskolan.se. 24-oktabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  33. ↑ „Nationella prov i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 5-mart 2019-yil.
  34. ↑ „Genomföra och bedöma prov i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. 2024-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-mart 2019-yil.
  35. ↑ „Provdatum i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 5-mart 2019-yil.
  36. ↑ „Provdatum i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 5-mart 2019-yil.
  37. ↑ „National tests“. Skolverket. 2019-yil 11-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-mart 2019-yil.
  38. ↑ „Bedömningsstöd i ämnen i grundskolan - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 6-mart 2019-yil.
  39. ↑ „Hälften av de nationella proven i matte ett ersättningsprov“ (sv-SE). lararnastidning.se. 20-yanvar 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  40. ↑ Otillåten spridning av nationella prov – vad gör Skolverket och Skolinspektionen? (shvedcha). Stockholm: Riksrevisionen, 2018 — 6-bet. ISBN 978-91-7086-505-3. 
  41. ↑ Otillåten spridning av nationella prov – vad gör Skolverket och Skolinspektionen? (shvedcha). Stockholm: Riksrevisionen, 2018 — 5–7-bet. ISBN 978-91-7086-505-3. 
  42. ↑ Väpnat våld i skolan hur skolor kan agera om det händer.. Stockholm: Skolverket, 2014. ISBN 9789175590820. OCLC 941398864.  (Wayback Machine saytida 2022-05-18 sanasida arxivlangan)
  43. ↑ „Lärare utbildas i att bemöta väpnat våld i skolan“ (shvedcha). Sveriges radio (22-sentabr 2017-yil). Qaraldi: 19-mart 2019-yil.
  44. ↑ Nyheter, SVT. „Anmälningar om våld i skolor ökar kraftigt“ (shvedcha). SVT Nyheter (29-sentabr 2018-yil). Qaraldi: 6-oktabr 2018-yil.
  45. ↑ „Friskolor, vinster och det fria skolvalet | Nya Moderaterna“. moderaterna.se. 24-sentabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  46. ↑ „Friskolor“ (sv). Socialdemokraterna. Qaraldi: 28-iyun 2019-yil.
  47. ↑ „Friskolor“ (sv-SE). Liberalerna. Qaraldi: 28-iyun 2019-yil.
  48. ↑ „Vinstförbud - en käpp i hjulet för friskolor“ (shvedcha). www.centerpartiet.se. Qaraldi: 28-iyun 2019-yil.
  49. ↑ Knutson, Mats. „Analys: Religiösa friskolor blir slagträ i valdebatten“. SVT Nyheter (13-mart 2018-yil). Qaraldi: 28-iyun 2019-yil.
  50. ↑ correspondent, Sally Weale Education. „'It's a political failure': how Sweden's celebrated schools system fell into crisis“ (inglizcha). The Guardian (10-iyun 2015-yil). Qaraldi: 25-fevral 2019-yil.
  51. ↑ Sven Bremberg, „A perfect 10: Why Sweden comes out on top in early child development programming.“
  52. ↑ „PISA 2015 - Lärare och elever lyfter svensk skola“ (shvedcha). Socialdemokraterna. Qaraldi: 13-mart 2019-yil.[sayt ishlamaydi]
  53. ↑ „Alliansen: Skolreformer för att Sverige ska vara bland de tio bästa i kunskapsmätningen Pisa. | Nya Moderaterna“. moderaterna.se. 26-oktabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  54. ↑ „Pisa-studien: Sveriges skola sämst i Norden“ (shvedcha). Svenska Dagbladet (3-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 13-mart 2019-yil.
  55. ↑ Carp, Ossi. „Sverige sämst i klassen“ (shvedcha). Dagens Nyheter (3-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 17-aprel 2019-yil.
  56. ↑ „PISA: internationell studie om 15-åringars kunskaper i matematik, naturvetenskap och läsförståelse - Skolverket“ (shvedcha). www.skolverket.se. Qaraldi: 13-mart 2019-yil.
  57. ↑ „Alliansen: Skolreformer för att Sverige ska vara bland de tio bästa i kunskapsmätningen Pisa. | Nya Moderaterna“. moderaterna.se. 26-oktabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
  58. ↑ „PISA 2015 - Lärare och elever lyfter svensk skola“ (shvedcha). Socialdemokraterna. Qaraldi: 22-iyun 2019-yil.[sayt ishlamaydi]
  59. ↑ „PIRLS Trends“.
  60. ↑ Staufenberg, Jess. „Immigrant children in Sweden blamed for country's poor test scores“. The Independent (16-mart 2016-yil).
  61. ↑ Sverige. Skolverket. Ten years after the pre-school reform : a national evaluation of the Swedish pre-school (shvedcha). Skolverket, 2008 — 6-bet. OCLC 770518906. 
  62. ↑ „Generaldirektören: ”I dag tror jag att förtroendet för Skolverket är stukat”“ (shvedcha). www.expressen.se. Qaraldi: 2-may 2021-yil.
  63. ↑ „SD kräver ministerns avgång – men L och KD säger nej“ (shvedcha). Aftonbladet. Qaraldi: 2-may 2021-yil.
  64. ↑ „DEBATT: Sluta skyll på Skolverket, Anna Ekström“ (shvedcha). www.expressen.se. Qaraldi: 2-may 2021-yil.

Adabiyotlar

tahrir
  • Aasgaard, Reidar, Marsiya Bunge va Merethe Roos, muharrirlar. Nordic bolaligi 1700-1960: Xalq eʼtiqodlaridan Pippi Longstockinggacha (Routledge, 2017). parcha
  • Barton, H. Arnold „Shvetsiyadagi xalq taʼlimi: nazariya va amaliyot“, „ XVIII asrda taʼlimning qirralari“, nashr. Jeyms A. Leyt, (Oksford: Volter fondi, 1977) 523-546-betlar.
  • Bjorklund, Anders va boshqalar. Bozor Shvetsiyada taʼlimga keladi: Shvetsiyaning hayratlanarli maktab islohotlariga baho. (Rassell Sage Foundation, 2006).
  • Holmlund, Kerstin. „Stokgolmdagi yomon qonunlar va maktab.“ Taʼlim tarixi sharhi (2013). 42#1 40-54-betlar.
  • Gazdar, Xaris. „Ommaviy savodxonlikka oʻtish: Shvetsiya va Pokistondan qiyosiy tushunchalar“. Gender tengligining global istiqbollari (Routledge, 2008) 37-57-betlar. onlayn
  • Yashil, Todd. „Oʻn toʻqqizinchi asr Shvetsiyada cherkov va maktabning hamkorligi“ Cherkov va davlat jurnali 50 # 2 (2008), 331-352-betlar. onlayn
  • Xällsten, Martin va Fabian T. Pfeffer. „Katta afzallik: Shvetsiyada oilaviy boylik va nabiralarning taʼlimdagi muvaffaqiyati“. Amerika sotsiologik sharhi 82.2 (2017): 328-360. onlayn
  • Xelgoy, Ingrid va Anne Xom. „Siyosat vositalari va institutsional oʻzgarishlar: Norvegiya, Shvetsiya va Angliyada taʼlim siyosatini solishtirish“. Davlat siyosati jurnali 26.2 (2006): 141-165.
  • Hirvonen, Lalaina H. „Qizlar va oʻgʻillar oʻrtasida avlodlararo daromad harakatchanligi: Shvetsiyadan olingan dalillar va Qoʻshma Shtatlar bilan taqqoslash.“ Amerika Iqtisodiyot va Sotsiologiya jurnali 67.5 (2008): 777-826. onlayn
  • Holmlund, Kerstin. „Kambagʻallar uchun beshiklar va boylar uchun bolalar bogʻchalari: Shvetsiyadagi erta bolalar muassasalari uchun ikki yoʻnalish, 1854-1930“. Taʼlim tarixi 28.2 (1999): 143-155.
  • Holmlund, Kerstin. „Stokgolmdagi yomon qonunlar va maktab.“ Taʼlim tarixi sharhi (2013) 42#1, 40-54-betlar. https://doi.org/10.1108/08198691311317688 .
  • Yoxansson, Ulla va Kristina Florin. "' Ulugʻvor dafnalar oʻsadigan joyda. . .' : Shvetsiya grammatika maktablari ijtimoiy harakatchanlik va ijtimoiy takror ishlab chiqarish vositasi sifatida. Taʼlim tarixi 22.2 (1993): 147-162.
  • Kayzerfeld, Tomas. „Doimiy farqlash: Shvetsiya taʼlim komissiyasining islohot ishlari, 1724-1778“. XVIII asr tadqiqotlari (2010): 485-503. onlayn
  • Krueger, Alan B. va Mikael Lindal. „Shvetsiyada taʼlim va mehnat bozori siyosatidagi tanlangan islohotlarni baholash“. (Finanspolitiska rådet, 2009) onlayn .
  • Passow, A. Garri va boshqalar. Milliy vaziyatni oʻrganish: yigirma bitta taʼlim tizimini empirik qiyosiy oʻrganish. (1976) onlayn
  • Pettersson, Lars. „Shvetsiyada taʼlimni kengaytirishning baʼzi jihatlari“. Iqtisodiyot va tarix 20.2 (1977): 69-91. onlayn
  • Richardson, Gunnar. „Taʼlim milliy resurs sifatida: ming toʻqqizyuz qirqinchi yillardagi Shvetsiya taʼlimi va iqtisodiy siyosatidagi strategiyalar“. Skandinaviya tarixi jurnali 6.1-4 (1981): 29-54. https://doi.org/10.1080/03468758108578983
  • Stenberg, Anders. „Shvetsiyada ish hayoti davomida taʼlim olish imkoniyati: ustuvorliklar, institutlar va samaradorlik“ (OECD taʼlim boʻyicha ishchi hujjatlar, № 62. OECD, 2012). onlayn
  • Tah, Jude K. „Bir bozor, ikki istiqbol, uchta taʼsir: Shvetsiyada maxsus taʼlim bozorini rivojlantirish boʻyicha“. Maxsus ehtiyojlar boʻyicha taʼlim Yevropa jurnali 34.4 (2019): 485-498. onlayn
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shvetsiyada_taʼlim&oldid=5226056" dan olindi