Toshtuz

Toshtuz, galit, osh tuzi — 1) galit minerali, kimyoviy tarkibiga koʻra natriy xlorid NaCl(Na— 39,34%, Cl 60,66%). Kub sistemada kristallanadi. Odatda, tabiatda turli kattalikdagi donador kristall agregatlar shaklida uchraydi. Sof holda rangsiz va tiniq, lekin koʻpincha gil, organik moddalar, temir oksidlari va boshqa bilan aralashmasi kulrang, jigarrang, qizil, pushti. Shisha kabi yaltiroq. Qattiqligi 2—2,5; zichligi 2,1—2,3 g/sm³. Suvda oson eriydi; 2) choʻkindi togʻ jinsi, asosan (99%), galitdan iborat. Fanerozoyning deyarli barcha geologik davrlari yotqiziqlarida uchraydi. Eng yirik yotqiziklari kembriy, devon, perm va neogen katlamlarida joylashgan. T., ayniqsa, shoʻr koʻllar tubida koʻp. Oʻrta Osiyoda yirik konlari bor. T. xalq xoʻjaligida keng ishlatiladi. Tozalangan T. oziq-ovqat mahsuloti sifatida, konservalashda, muzlatish ishlarida, kimyo sanoatida soda, xlor, xlorid kislota va natriyning qator tuzlarini olishda, anilin va lokboʻyoq, oʻrmon kimyosi, toʻqimachilik, farmatsevtika, metallurgiya, teri, neft sanoatlarida, plastmassalar ishlab chiqarish. da, yirik tiniq kristallari optik asboblar tayyorlashda qoʻllanadi (yana qarang Natriy xlorid).