Turkmaniston Yokari ligasi

Turkmaniston Oliy ligasi
Davlat	Turkmenistan
Konfederatsiya	AFC
Futbol tuzilmasidagi oʻrni	1
Tashkil etilgan	1992 (32 yil avval)
Jamoalar soni	9
Pastki liga	Turkmaniston Birinchi ligasi
Ichki kuboklar	Turkmaniston kubogi; Turkmaniston Superkubogi
Xalqaro musobaqalar	MDH kubogi (1993—2011); OFK prezidenti kubogi (2008—2014); OFK kubogi (2004—2007; since 2015 season); AFC Osiyo Chempionlar ligasi (since 2022)
Amaldagi chempion	Ahal FK (1st title)
Eng koʻp marta chempion	Altyn Asyr (8 titles)
TV hamkorlar	Turkmenistan Sport
Veb-sayt	tff.com
	Joriy mavsum: 2023

Turkmaniston Oliy Ligasi yoki Turkmaniston Yokari Ligasi (turkman: Ýokary liga futbol klublarynyň arasyndaky futbol boʻunça Turkmenistanyň chempionaty),^[2] Turkmaniston futbol federatsiyasi shafeligida faoliyat yurituvchi Turkmaniston professional futbolining yuqori divizioni.

Musoboqa 1992-yilda tashkil etilgan. Turkmaniston milliy chempionati oliy ligasida 9 ta klub ishtirok etadi. Mavsum apreldan noyabrgacha davom etadi.

Musobaqada 9 ta jamoa ishtirok etadi. 2022-yilgi mavsumdan boshlab ligada liga gʻolibi ligasi uchun Osiyo Chempionlar ligasi uchun bitta yoʻllanma bor edi va OFK Kubogida ikkinchi oʻrinni egallagan jamoaga bitta yoʻllanma berildi.^[3]

1992-yilda Turkmaniston Oliy ligasi joriy etilganidan beri „Oltin Asir“ (8 marta), „Kopetdogʻ“ (6 marta), "Nebitchi" (4 marta), "Nisa" (4 marta), "Yedigen" (4 marta), „Ashxobod“ (2 marta, „FC Ahal“ (1 marta) va FK Shagadam (1 marta) chempionlikni qoʻlga kiritgan. „Ahal“ birinchi marta amaldagi chempion boʻldi.^[4]

Tarixi

Sovet Ittifoqi parchalanganidan soʻng, 1992-yildan boshlab har bir sobiq Sovet respublikasi mustaqil milliy chempionat tashkil etdi.

FC Kopetdag dastlabki toʻrtta chempionlikni qoʻlga kiritdi. „Nisa Ashxobod“ Kopetdogʻning ustunligini yoʻqotishga muvaffaq boʻlgan yagona jamoa boʻlib, 1996-yilda oliy divizion chempionligini qoʻlga kiritdi.

2022-yilda "Ahal" klubi Turkmaniston professional futboli tarixida birinchi marta chempionlikni qoʻlga kiritdi.^[5]

Musobaqa

Liga an‘anaviy tarzda yozda, apreldan noyabrgacha oʻtkaziladi.^[6]

2022-yilgi mavsumdan boshlab chempionlar OChL guruh bosqichiga yoʻllanma oladi. Ikkinchi oʻrin sohibi esa OFK kubogi guruh bosqichiga yoʻllanma oladi. Agar Turkmaniston kubogi gʻolibi oʻsha mavsumda chempionatda birinchi yoki ikkinchi oʻrinni egallasa, uchinchi oʻrinni egallagan jamoa OFK kubogi guruh bosqichiga yoʻl oladi.^[7]^[8]

Hozirgi klublar

Ahal
Altyn Asyr
Aşgabat

Kopetdag

class=notpageimage|

Location of teams in the 2019 Ýokary Liga

Ligada jami 9 ta jamoa ishtirok etadi.^[1] 2023-yilgi mavsumda quyidagi jamoalar ishtirok etadi:

Klub	Manzil	Stadion	Imkoniyat	Murabbiy	Toʻplam homiysi
Arkadag !Arkadag^[9]^[10]	Arkadag shahri^[9]	Nusay stadioni^[11]	5000	</img> Guvanchmuhammet Öwekow^[11]
Ahal !Ahal	Äyangi	Ashxobod stadioni (yordamchi maydon)	500	</img> Xojaahmet Arazov	Nike
Altyn Asyr !Altyn Asyr	Ashxobod	Buzmeyin sport majmuasi^[12]	10 000	</img> Iazguli Xojageldiyev	Puma
Ashgabat !Aşgabat	Ashxobod	Ashxobod stadioni (yordamchi maydon)	500	</img> - dedi Seyidov	Adidas
Balkan !Nebitçi	Balkanobod	Balkanobod sport majmuasi	10 000	</img> Amanmirat Meredu	Lotto
Energetik !Energetik	Turkmanboshi qishlogʻi, Mari viloyati	Energetik stadioni	1000	</img> Rahmanguli Baylyev	Nike
Köpetdag Ashxobod	Ashxobod	Köpetdag stadioni	26 000	</img> Tofik Shukurov	Kappa
Merw !Merw	Meri	Meri sport majmuasi	10 000	</img> Magtimguli Begenjew	Nike
Şagadam !Şagadam	Turkmanboshi	Shagadam stadioni	5000	</img> Aleksandr Klimenko	Nike

== Sovet davri chempionlari ==^[13]

1937-38: Lokomotiw Aşgabat
1938: Dinamo Aşgabat
1939-45: no championship
1946: Dinamo Aşgabat
1947: Spartak Aşgabat
1948: Dinamo Aşgabat
1949: Lokomotiw Aşgabat
1950: Spartak Aşgabat
1951: DOSA Aşgabat
1952: DOSA Aşgabat
1953: Dinamo Aşgabat
1954: Combined team of Mary Oblast
1955: Combined team of Aşgabat
1956: Gyzyl Metallist Aşgabat
1957: Combined team of Aşgabat Oblast
1958: Combined team of Aşgabat
1959: Combined team of Nebitdag
1960: Combined team of Çärjew
1961: Energetik Nebitdag
1962: Energetik Nebitdag
1963: Gurluşykçy Mary
1964: Serhetçi Aşgabat
1965: Serhetçi Aşgabat
1966: Serhetçi Aşgabat
1967: Serhetçi Aşgabat
1968: Serhetçi Aşgabat
1969: Serhetçi Aşgabat
1970: Garagum Mary
1971: Maýak Çärjew
1972: Energogurluşykçy Mary
1973: Sementçi Büzmeýin
1974: Awtomobilist Aşgabat
1975: Nebitçi Krasnowodsk
1976: Energetik Mary
1977: Şatlyk Mary
1978: Nebitçi Krasnowodsk
1979: Nebitçi Krasnowodsk
1980: Nebitçi Krasnowodsk
1981: Gurluşykçy Nebitdag
1982: Lokomotiw Aşgabat
1983: Obahojalyktexnika Çärjew
1984: Nebitçi Krasnowodsk
1985: Lokomotiw Aşgabat
1986: Nebitçi Krasnowodsk
1987: SKIF Aşgabat
1988: Ahal Aşgabat Raýon
1989: Medik Nebitdag
1990: Awtomobilist Aşgabat
1991: Sel’khoztekhnika Aşgabat

== Mavsumlardagi natijalar ==^[13]

Mavsum	Chempion	Ikkinchi oʻrin	Uchinchi oʻrin	Eng yaxshi toʻpurarlar
1992	Köpetdag Aşgabat	Nebitçi Nebitdag	Ahal Akdaşaýak	Sergei Kazankow (TSHT Aşgabat) — 41
1993	Köpetdag Aşgabat	Büzmeýin	Nebitçi Balkanabat	Berdimyrat Nurmyradow (Köpetdag Aşgabat) — 25
1994	Köpetdag Aşgabat	Nisa Aşgabat	Merw Mary	Berdimyrat Nurmyradow (Köpetdag Aşgabat) — 13
1995	Köpetdag Aşgabat	Nisa Aşgabat	Nebitçi Nebit-Dag	Rejepmyrat Agabaýew (Nisa Aşgabat) — 41
1996	Nisa Aşgabat	Köpetdag Aşgabat	Ekskawatorçy Çärjew	Rejepmyrat Agabaýew (Nisa Aşgabat) — 28
1997-98	Köpetdag Aşgabat	Dagdan Aşgabat	Nisa Aşgabat	Rejepmyrat Agabaýew (Nisa Aşgabat) — 17
1998-99	Nisa Aşgabat	Köpetdag Aşgabat	Dagdan Aşgabat	Rejepmyrat Agabaýew (Nisa Aşgabat) — 16 Şarafutdin Jumanyýazow (Turan Daşoguz) — 16 Didargylyç Urazow (Nisa Aşgabat) — 16
2000	Köpetdag Aşgabat	Nebitçi Balkanabat	Nisa Aşgabat	Amandurdy Annadurdyýew (Köpetdag Aşgabat) — 13
2001	Nisa Aşgabat	Köpetdag Aşgabat	Nebitçi Balkanabat	Didargylyç Urazow (Nisa Aşgabat) — 32
2002	Şagadam Türkmenbaşy	Nisa Aşgabat	Garagum Turkmenabat	Rustam Sadykow (Şagadam Türkmenbaşy) — 20
2003	Nisa Aşgabat	Nebitçi Balkanabat	Şagadam Türkmenbaşy	Daýançgylyç Urazow (Nisa Aşgabat) — 21
2004	Nebitçi Balkanabat	Nisa Aşgabat	Merw Mary	Berdi Şamyradow (HTTU Aşgabat) — 19
2005	HTTU Aşgabat	Gazçy Gazojak	Nebitçi Balkanabat	Berdi Şamyradow (HTTU Aşgabat) — 30
2006	HTTU Aşgabat	Nebitçi Balkanabat	FC Aşgabat	Hamza Allamow (Turan Daşoguz) — 22
2007	FC Aşgabat	HTTU Aşgabat	Nebitçi Balkanabat	Berdi Şamyradow (HTTU Aşgabat) — 16
2008	FC Aşgabat	HTTU Aşgabat	Nebitçi Balkanabat	Mämmedaly Garadanow (HTTU Aşgabat) — 12 Berdi Şamyradow (HTTU Aşgabat) — 12
2009	HTTU Aşgabat	Nebitçi Balkanabat	Merw Mary	Berdi Şamyradow (HTTU Aşgabat) — 18
2010	FC Balkan	Altyn Asyr	FC Lebap	Berdi Şamyradow (HTTU Aşgabat) — 11
2011	FC Balkan	HTTU Aşgabat	FC Aşgabat	Mämmedaly Garadanow (HTTU Aşgabat) — 24
2012	FC Balkan	Merw	HTTU Aşgabat	Aleksandr Boliyan (Şagadam) — 23
2013	HTTU Aşgabat	FC Balkan	Altyn Asyr	Mämmedaly Garadanow (FC Balkan) — 26
2014	Altyn Asyr	Ahal	Şagadam	Mämmedaly Garadanow (Şagadam — 28)
2015	Altyn Asyr	FC Balkan	FC Aşgabat	Myrat Ýagşyýew (FC Balkan) — 31
2016	Altyn Asyr	FC Balkan	Energetik Türkmenbaşy	Süleýman Muhadow (Altyn Asyr) — 30
2017	Altyn Asyr	Ahal	Şagadam	Myrat Ýagşyýew (Altyn Asyr) — 28
2018	Altyn Asyr	Ahal	Energetik Türkmenbaşy	Altymyrat Annadurdyýew (Altyn Asyr) — 19
2019	Altyn Asyr	Ahal	Şagadam	Didar Durdyýew (Ahal) — 14
2020	Altyn Asyr	Ahal	Şagadam	Altymyrat Annadurdyýew (Altyn Asyr) — 35^[14]
2021	Altyn Asyr	Ahal	Şagadam	Elman Tagaýew (Ahal) — 10
2022	Ahal	Altyn Asyr	Merw	Didar Durdyýew (Ahal) — 27

Klub tomonidan chiqish

Jamoa	Chempionlar	Ikkinchi oʻrin	Uchinchi oʻrin
Oltin Asir	8 (2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021)	2 (2010, 2022)	1 (2013)
Köpetdag Ashxobod	6 (1992, 1993, 1994, 1995, 1997-98, 2000)	3 (1996, 1998-99, 2001)	-
Nebitchi	4 (2004, 2010, 2011, 2012)	8 (1992, 2000, 2003, 2006, 2009, 2013, 2015, 2016)	6 (1993, 1995, 2001, 2005, 2007, 2008)
Nisa Ashxobod	4 (1996, 1998-99, 2001, 2003)	4 (1994, 1995, 2002, 2004)	2 (1997-98, 2000)
Ýedigen	4 (2005, 2006, 2009, 2013)	3 (2007, 2008, 2011)	1 (2012)
Ashxobod	2 (2007, 2008)	-	3 (2006, 2011, 2015)
Ahal	1 (2022)	6 (2014, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021)	1 (1992)
Shagadam	1 (2002)	-	6 (2003, 2014, 2017, 2019, 2020, 2021)
Merw	-	1 (2012)	4 (1994, 2004, 2009, 2022)
Dagdan Ashxobod	-	1 (1997—1998)	1 (1998—1999)
Buzmeyin	-	1 (1993)	-
Gazchi Gazojak	-	1 (2005)	-
Bagtiyarlik-Lebap	-	-	3 (1996, 2002, 2010)
Energetik Meri	-	-	2 (2016, 2018)

Ligadagi ishtirok

Eslatma: Quyidagi hisob-kitoblar 2022-yilgi mavsumni oʻz ichiga oladi. Qalin harf bilan belgilangan jamoalar hozirgi ishtirokchilardir.

30 seasons: Merw, Nebitçi
28 seasons: Şagadam
23 seasons: Turan
22 seasons: Ahal, Köpetdag Aşgabat
17 seasons: Aşgabat, Bagtyyarlyk-Lebap
15 seasons: Altyn Asyr
13 seasons: Ýedigen
12 seasons: Nisa Aşgabat
8 seasons: Energetik Mary
7 seasons: Talyp Sporty
6 seasons: Büzmeýin
3 seasons: Dagdan Aşgabat, Galkan Aşgabat, Gazçy Gazojak
2 seasons: Asudalyk Aşgabat, Balkan Nebitdag, Gara Altyn, Kolhozçy Türkmengala, TSHT Aşgabat
1 season: Arkaç Gyzylarbat, Babadayhan Babadayhansky Etrap, Bereket Tejen, Hazyna, Hlopkovik Çärjew, Jeýhun Seýdi, Pakhtachi Çärjew, SMM+ Karatamak, Umyt Baýramaly

Yoshlar chempionati

Yoshlar ligasi (turkmancha: Ýaşlar liga), shuningdek, Yoshlar jamoalari chempionati (turkmancha: Ýaşlar arasyndaky birinjilik nomi bilan ham tanilgan) toʻliq nomi Oliy liga klublari jamoalari oʻrtasidagi Turkmaniston yoshlar futbol chempionati (turkmancha: Ýokary liganyň futbol klublarynyň ýaşlar düzümleriniň gatnaşmagyndaky futbol boýunça Türkmenistanyň birinjiligi), Yokari Ligasiga parallel ravishda oʻtkaziladigan va Turkmaniston Oliy Ligasi jamoalarining yoshlar yoki zaxira jamoalarini oʻz ichiga olgan liga. 21 yoshdan oshgan yoki Turkmaniston fuqaroligiga ega boʻlmagan futbolchilarning bir vaqtning oʻzida maydonga tushishi mumkin boʻlgan futbolchilar soni cheklangan. Ligada 8 ta jamoa ishtirok etadi.^[15] Oʻyinlar odatda tegishli jamoalarning katta jamoalari oʻyinidan bir kun oldin oʻtkaziladi.

Yoshlar chempionati gʻoliblari (2019-yildan)

2019: FK Oltin Asir-2^[16]
2020: FK Oltin Asir-2
2021: FK Oltin Asir-2
2022: FK Oltin Asir-2^[17]

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 [1]
↑ 30-njy futbol çempionatymyz
↑ Opredelilis vse uchastniki klubnix turnirov AFK ot Turkmenistana v sezone-2023/2024
↑ Zavershilsya chempionat Turkmenistana po futbolu sezona-20222
↑ Futbolniy klub „Axal“ vpervie v istorii stal chempionom Turkmenistana
↑ [2]
↑ [3]
↑ [4]
↑ ^9,0 ^9,1 Futbolniy klub „Arkadag“ vklyuchili v sostav Federatsii futbola Turkmenistana
↑ [5]
↑ ^11,0 ^11,1 [6]
↑ [7]
↑ ^13,0 ^13,1 „Turkmenistan – List of Champions“. RSSSF. Qaraldi: 20-avgust 2011-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "rsf" defined multiple times with different content
↑ „Высшая лига“. tff.com.tm/. Football Federation of Turkmenistan. 25-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-mart 2021-yil.
↑ [8]
↑ [9]
↑ [10]

Havolalar

[turkmenportal.com-1] 1,0 ^1,1 [1]

[2] 30-njy futbol çempionatymyz

[3] Opredelilis vse uchastniki klubnix turnirov AFK ot Turkmenistana v sezone-2023/2024

[4] Zavershilsya chempionat Turkmenistana po futbolu sezona-20222

[5] Futbolniy klub „Axal“ vpervie v istorii stal chempionom Turkmenistana

[6] [2]

[7] [3]

[8] [4]

[ReferenceA-9] 9,0 ^9,1 Futbolniy klub „Arkadag“ vklyuchili v sostav Federatsii futbola Turkmenistana

[10] [5]

[turkmenistan.gov.tm-11] 11,0 ^11,1 [6]

[12] [7]

[rsf-13] 13,0 ^13,1 „Turkmenistan – List of Champions“. RSSSF. Qaraldi: 20-avgust 2011-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "rsf" defined multiple times with different content

[14] „Высшая лига“. tff.com.tm/. Football Federation of Turkmenistan. 25-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-mart 2021-yil.

[15] [8]

[16] [9]

[17] [10]

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]