Al-Nizamiyya
Bagʻdoddagi al-Nizomiyya (arabcha: المدرسة النظامية), ilk nizomiylardan biri. U 1065-yilda Bagʻdodda tashkil etilgan. 1091-yil iyul oyida Nizom al-Mulk 33 yoshli al-Gʻazzoliyni maktabga professor etib tayinlaygan[1]. Bepul taʼlimni taklif qiluvchi muassasa[2] „Oʻrta asrlar dunyosining eng yirik universiteti“ sifatida taʼriflangan. Berber Almohodlar sulolasining asoschisi Ibn Tumart mazkur maktabda oʻqigan va al-Gʻazzoliy, Al-Kiya al-Harrosiydan tahsil olgan[3][4]. Nizom al-Mulkning kuyovi Mugʻatil ibn Bakriy ham maktabda ishlagan. 1096-yilda, al-Gʻazzoliy nizomiyani tark etganida, unda 3000 talaba tahsil olgan[5]. 1116-yilda Muhammad ash-Shahrosoniy nizomiyada dars bergan[6]. 1170-yillarda davlat arbobi Behauddin Mosulda dars berishdan oldin nizomiyada dars bergan, Imoduddin al-Isfahoniy esa 12-asr oxirida u yerda tahsil olgan.
Fors shoiri Saʼdiy Sheroziy 13-asr boshlarida sayohatga chiqqan vaqtida nizomiyada tahsil olgan. U 1258-yilda Bagʻdodni talon-taroj qilish chogʻida Xulagu boshchiligidagi moʻgʻul Ilxonlik bosqinchilari tomonidan vayron qilingani haqida oʻz guvohi boʻlganlar qatorida boʻlgan. U Bagʻdoddagi „Nizomiyya“da oʻqigan kunlarini aniq eslaydi:
Nizomiyada bir kursdoshim menga yomon munosabatda boʻldi va men oʻqituvchimga: „Men undan toʻgʻriroq javob bersam, hasadgoʻy odam xafa boʻladi“, deb aytdim. Professor javob berdi: „Doʻstingning hasadi senga yoqmaydi, lekin kim aytdi senga gʻiybat maqtovga loyiq deb, agar u hasad yoʻlida halok boʻlishni istasa, sen unga tuhmat yoʻli bilan qoʻshilasan“.
Oʻquv dasturi dastlab diniy fanlar, islom huquqi, arab adabiyoti va arifmetikaga qaratilgan boʻlsa, keyinchalik tarix, matematika, fizika fanlari va musiqa fanlariga ham eʼtibor berila boshlangan[7].
Yana qarang
tahrir- Abu Is’hoq Sheroziy
- Mustansiriya madrasasi, yana bir Bagʻdod maktabi, 1233-yilda tashkil etilgan
- Madrasa
- Islom oltin davri
Manbalar
tahrir- ↑ Ghazali
- ↑ Black, A. A History of Islamic Political Thought – From the Prophet to the Present. Cambridge: Edinburgh University Press, 2001.
- ↑ „Welcome | Religious Studies“.
- ↑ Sharīf, Wilyam. The Dearest Quest: A Biography of Ibn Tumart. Lulu Press, 2010 — 66–67-bet. ISBN 9781445278254.
- ↑ „Fastupdate sheet“. www.ghazali.org. Qaraldi: 2017-yil 13-sentyabr.
- ↑ „Shahrastani“. www.muslimphilosophy.com. Qaraldi: 2023-yil 18-mart.
- ↑ B. G. Massialas & S. A. Jarrar (1987), „Conflicts in education in the Arab world: The present challenge“, Arab Studies Quarterly: „Subjects such as history, mathematics, physical sciences, and music were added to the curriculum of Al-Nizamiyah at a later time.“
Adabiyotlar
tahrir- Makdisi, Jorj: „Oʻrta asrlarda Madrasa va Universitet“, Studia Islamica, No. 32 (1970), pp. 255–264