Andreas Everardus van Braam Houckgeest
Andreas Everardus van Braam Xoukgeest (1739-yil 1-noyabr, Verxoven - 1801-yil 8-iyul, Amsterdam) - Golland-amerikalik savdogar boʻlib, u asosan Xitoydagi soʻnggi Gollandiya elchiligida ishtiroki bilan tanilgan.
Faoliyati
tahrir
1757-yilda van Braam Gollandiya harbiy-dengiz kuchlariga midshipman sifatida qoʻshildi. Ammo tez orada Gollandiyaning Sharqiy Hindiston kompaniyasida (VOC) ishlash uchun dengiz flotini tark etdi. 1758-yilda van Braam Xitoyga keldi va sakkiz yil davomida u Guanchjou va Makaoda savdo bilan shugʻullanadi. Xitoyda boʻlgan vaqtida u ikki marta Yevropaga bordi va oxirgi tashrifida Katerina Korneliya Geertruida van Reed van Oudthorn bilan turmush qurdi.
1773-yilda van Braam Xitoyni tark etdi va keyingi yili Gelderland provinsiyasidagi Zutfen yaqinidagi okrugga joylashdi. Amerika inqilobidan ilhomlanib, u Qoʻshma Shtatlarga koʻchib ketishga qaror qildi va 1783-yilda savdogar va guruch ekuvchi sifatida Charlstonga joylashdi. Keyingi yili u AQSh fuqaroligini oldi. Oilaviy fojia natijasida van Braam AQShni tark etishga va Guanchjoudagi Gollandiya faktoriyasining rahbari lavozimini egallashga qaror qildi. Uzoq safardan soʻng, Gollandiya, Malakka va Bataviyaga toʻxtab, 1790-yilda Guanchjouga yetib keldi.
Xitoydagi elchilik
tahrir1793-yilda Sin hukumatiga Britaniyaning Makartni elchiligi haqida bilib, u Bataviyadagi bosh komissarlardan imperator Syanlunning taxtga oʻtirganining 60 yilligi munosabati bilan saroyga VOC elchiligini yuborishni soʻraydi.[1] Bataviya bu taklifni qabul qildi, ammo van Braam oʻrniga Gollandiyaning Dejimadagi savdo missiyasi boshligʻi Isaak Titsingxni (1745-1812) Gollandiya elchiligi boshligʻi etib tayinladi.
1794-yil noyabr oyida tarkibida van Braam va Kretyen-Lui-Jozef de Guignes boʻlgan elchilik Guanchjouni tark etdi va 1795-yilning yanvarida, Xitoy yangi yili arafasida Pekinga yetib keldi.
Pekinda elchilar boshqa mamlakatlar vakillari bilan birga qabul qilindi va elchilik a'zolari xitoy odatiga koʻra imperator huzurida kovtov qildilar. Van Braam ta'zim qilayotganda shlyapasi tushib ketib, imperatorning kulib qoʻyishi bilan ajralib turdi.[2][3] Van Braam AQSh fuqarosi edi va shu tariqa Xitoy imperatori bilan uchrashgan birinchi amerikalik boʻldi. Qolgan vaqt davomida elchilik juda koʻp dam oldi va ularga Pekin tashqarisidagi saroyida imperator Syanlun bilan tomoshalar koʻrishga ruxsat berildi.[4][5]
Keyingi hayoti
tahrir1795-yil mart oyida elchilar Guanchjouga qaytib kelgach, van Braam Gollandiyaga ketayotgan kema topa olmadi va Filadelfiyaga ketib, u yerga 1796-yilda yetib bordi[6]. Van Braamning shaharga kelishi koʻpchilikning e'tiborini tortdi va u Jorj Vashingtonga sayohati haqida ma'lumot berdi. Van Braam bu yerda qolishga qaror qildi va shahar tashqarisidagi Bristolga joylashdi. 1798-yilda u noma'lum sabablarga koʻra Qoʻshma Shtatlarni tark etishga qaror qildi. Germaniya va Angliyada qisqa vaqt boʻlganidan soʻng, Amsterdamda kichik mulk sotib olib, u yerda 1801-yil iyul oyida vafot etdi.
1797-yilda van Braam Amerika falsafiy jamiyatining a'zosi etib saylandi.[7]
Asarlari
tahrir- van Braam Houkgeest, AE (1797). Voyage de l'ambassade de la Compagnie des Indes Orientales hollandaises vers l'empereur de la China, dans les années 1794 va 1795. Filadelfiya: MLE Moreau de Saint-Méry.
Yana qarang
tahrirEslatmalar
tahrir- ↑ Stephen R. Platt, Imperial Twilight: the Opium War and the End of China's Last Golden Age (NY: Knopf, 2018), 166-73. ISBN 9780307961730
- ↑ van Braam, An authentic account..., Vol. I (1798 English edition) pp. 238-9.
- ↑ Stephen R. Platt, Imperial Twilight: the Opium War and the End of China's Last Golden Age (NY: Knopf, 2018), 166-73. ISBN 9780307961730
- ↑ van Braam, An authentic account..., Vol. I (1798 English edition) pp. 283-284.
- ↑ Stephen R. Platt, Imperial Twilight: the Opium War and the End of China's Last Golden Age (NY: Knopf, 2018), 166-73. ISBN 9780307961730
- ↑ Stephen R. Platt, Imperial Twilight: the Opium War and the End of China's Last Golden Age (NY: Knopf, 2018), 166-73. ISBN 9780307961730
- ↑ „"APS Member History". search.amphilsoc.org. Retrieved 2021-03-31.“.
Adabiyotlar
tahrir- Duyvendak, J. J. L. "The Last Dutch Embassy to the Chinese Court (1794-1795)." T'oung pao 34, no. 1-2 (1938): 1–137.
- de Guignes, Chrétien-Louis-Joseph (1808). Voyage a Pékin, Manille et l'Ile de France. Paris.
- Rockhill, William Woodville. "Diplomatic Missions to the Court of China: The Kotow Question I," The American Historical Review, Vol. 2, No. 3 (Apr., 1897), pp. 427–442.
- Rockhill, William Woodville. "Diplomatic Missions to the Court of China: The Kotow Question II," The American Historical Review, Vol. 2, No. 4 (Jul., 1897), pp. 627–643.