Vikipediya

Google Docs

Google Docs — Google tomonidan taqdim etilgan bepul, vebga asoslangan, Google Sheets, Google Slides, Google Drawings, Google Forms, Google Sites va Google Keep`ni ham oʻz ichiga oluvchi Google Docs Editors toʻplamining bir qismi sifatida kiritilgan onlayn matn protsessori hisoblanadi. Google Docs`dan brauzer orqali veb-ilova sifatida yoki Android va iOS`da mobil ilova sifatida va Google ChromeOS`da kompyuter ilovasi sifatida foydalanish mumkin.

Google Docs
Ishlab chiquvchiGoogle
Chiqarilgan sana9-mart, 2006-yil (18 yil avval) (2006-03-09)
Operatsion tizimAndroid, iOS, ChromeOS
PlatformaVeb-ilova
Janr
Vebsayt:google.com/docs

Google Docs foydalanuvchilarga real vaqt rejimida boshqa foydalanuvchilar bilan hamkorlik qilgan holda hujjatlarni onlayn yaratish va tahrirlash imkonini beradi. Tahrirlar tahrirchi tomonidan oʻzgarishlarni koʻrsatuvchi tahrirlar tarixi oqali kuzatiladi[1]. Tahrir qiluvchining oʻrni muharrirga xos rang va kursor bilan belgilanadi va ruxsatlar tizimi foydalanuvchilar nima qilishi mumkinligini tartibga soladi. Yangilanishlar mashina oʻrganuvidan foydalanadigan hujjat mazmuni asosida qidiruv natijalarini taklif qiluvchi „Oʻrganib chiqish“ va „Amallar elementlari“ni taqdim etuvchi xususiyatlarni oʻz ichiga oladi va bu foydalanuvchilarga boshqa foydalanuvchilarga vazifalar belgilash imkonini beradi[2].

Google Docs hujjatlarni standart OpenDocument formatida, Rich text formatida, oddiy Unicode matnida, ziplangan HTML va Microsoft Wordda ochish va saqlashni qoʻllab-quvvatlaydi. PDF va EPUB formatlariga eksport qilish funksiyasi keyinchalik qoʻshildi.

Tarixi

tahrir

Google Docs Writely veb-ga asoslangan matn protsessoridan foydalanib Upstartle dasturiy taʼminot kompaniyasi tomonidan yaratilgan va 2005-yil avgustida ishga tushirilgan[3][4]. Google Docs dastlab dasturchilar Sam Schillace, Steve Newman va Claudia Carpenter tomonidan oʻsha paytdagi yangi Ajax texnologiyasi va „contentEditable“ HTML funksiyasini sinab koʻrish tajribasi sifatida boshlandi[4]. 2006-yil 9-martda Google Upstartle`ni sotib olganini eʼlon qildi[5][6]. 2009-yil iyul oyida Google Google Docs`dan beta-sinov statusini olib tashladi[7]. 2010-yil mart oyida Google DocVerse onlayn hujjatlar bilan hamkorlik qiluvchi kompaniyani sotib oldi. DocVerse bir nechta foydalanuvchilarga Microsoft Word hujjatlari, Excel va PowerPoint kabi boshqa Microsoft Office formatlari bilan onlayn hamkorlikda ishlash imkonini berdi[8]. DocVerseʼdagi asosiy yaxshilanishlar 2010-yil aprel oyida eʼlon qilingan va joriy qilingan[9]. 2012-yil iyun oyida Google mobil qurilmalar uchun bepul ishlab chiqarilgan Quickoffice mahsuldorlik toʻplamini sotib oldi[10]. 2012-yil oktyabr oyida Google Google Drive mahsulotlari nomini oʻzgartirdi va Google Documents Google Docs boʻldi va shu bilan birga, Google Chrome ilovasining Google Docs, Google Sheets va Google Slides versiyalari chiqarildi. Bu esa Chromeʼning yangi sahifa boʻlimida xizmat uchun yorliqlarni chiqardi[11]. 2019-yilning fevral oyida Google Docs’da grammatik tavsiyalarni eʼlon qildi va murakkab grammatik xatolarni aniqlashga yordam berish uchun mashina tarjimasi usullaridan foydalangan holda imlo tekshiruvini kengaytirdi[12]. 2023-yil mart oyida Google Docs Slides va Sheets bilan birgalikda yangi foydalanuvchi interfeysi mavzusini taqdim etdi[13].

Platformalar

tahrir

Google Docs Google Chrome, Firefox, Microsoft Edge va Safari veb-brauzerlarida veb-ilova sifatida mavjud[14]. Foydalanuvchilar Google Drive veb-sayti orqali barcha Hujjatlar va boshqa fayllarga birgalikda kirishlari mumkin. 2014-yil iyun oyida Google Docs uchun maxsus faqat xizmat yordamida yaratilgan fayllar mavjud boʻlgan veb-sayt bosh sahifasini yaratdi[15]. 2014-yilda Google Android va iOS mobil operatsion tizimlarida Docs uchun maxsus mobil ilovani ishga tushirdi[16][17][18].

Xususiyatlari

tahrir

Tahrirlash

tahrir

Hamkorlik va tahrir tarixi

tahrir
 
Google Docs`da hujjatlarni va insholarni birgalikda tahrirlash foydali boʻlishi mumkin.

Google Docs va Google Drive toʻplamidagi boshqa ilovalar hujjatlarni real vaqt rejimida birgalikda tahrirlash vositasi boʻlib xizmat qiladi. Hujjatlar bir vaqtning oʻzida bir nechta foydalanuvchilar tomonidan ulashilishi, ochilishi va tahrirlanishi mumkin va boshqa hamkorlar tahrir qilganda foydalanuvchilar har bir belgi oʻzgarishini koʻrishlari mumkin. Oʻzgarishlar avtomatik ravishda Google serverlarida saqlanadi va oʻtgan tahrirlarni koʻrish va qaytarish uchun qayta koʻrib chiqish tarixi avtomatik ravishda saqlanadi[19]. Turli foydalanuvchilarning bir vaqtda tahrirlarini hal qilish uchun Google Docs hujjat oʻzgarishlar roʻyxati sifatida saqlanadigan Yupiter algoritmiga asoslangan operatsion oʻzgartirish usulidan foydalanadi[20][21].

Tahrirlovchining joriy pozitsiyasi muharrirga xos rang/kursor bilan ifodalanadi. Yon paneldagi chat funksiyasi hamkorlarga tahrirlarni muhokama qilish imkonini beradi. Qayta koʻrib chiqish tarixi foydalanuvchilarga hujjatga kiritilgan qoʻshimchalarni koʻrish imkonini beradi, har bir muallif rangi bilan ajralib turadi. Fayllar foydalanuvchining shaxsiy kompyuteriga turli formatlarda (ODF, HTML, PDF, RTF, Matn, Office Open XML) eksport qilinishi mumkin.

Tadqiqot

tahrir

2014-yil mart oyida Google uchinchi tomon dasturchilari tomonidan Google Docs`ga qoʻshimcha funksiyalar qoʻshadigan yangi vositalarni, qoʻshimchalarni taqdim etdi[22]. Hujjatlarni kompyuterda oflayn rejimda koʻrish va tahrirlash uchun foydalanuvchilar Google Chrome veb-brauzeridan foydalanishlari kerak. Chrome kengaytmasi Google Docs Offline foydalanuvchilarga Google Drive veb-saytidagi Docs fayllarini oflayn rejimda qoʻllab-quvvatlash imkonini beradi[23]. Android va iOS ilovalari asosan oflayn tahrirlash uchun ishlatiladi[24][25].

2014-yil iyun oyida Google Google Docs`ga „Tavsiya etilgan tahrirlar“ni qoʻshdi; „Izoh berish huquqi“ ruxsati doirasida ishtirokchilar toʻliq tahrir qilish qobiliyatidan farqli oʻlaroq, muallif qabul qilishi yoki rad etishi mumkin boʻlgan tahrirlar boʻyicha takliflar bilan chiqishlari mumkin[17].

Asosiy tadqiqot uskunasi 2012-yilda joriy etilgan.[28][29][30] Bu 2016-yil sentabrida „Explore“ga kengaytirildi, u mashinani oʻrganish orqali qoʻshimcha funksiyalarga ega[26][27][28]. Google Docs’da foydalanuvchilar, muayyan hujjat matnini belgilashlari, Explore tugmasini bosishlari va faqat belgilangan matn asosida qidiruv natijalarini koʻrishlari mumkin[29][30][31].

Fayllar

tahrir

Qoʻllab-quvvatlanadigan fayl turlari

tahrir

Fayl cheklovlari

tahrir

Kiritish mumkin boʻlgan fayl oʻlchamlari, umumiy hujjat uzunligi va hajmiga cheklovlar quyida keltirilgan[33][34]:

  • Sahifalar soni yoki shrift oʻlchamidan qatʼi nazar, 1,02 million belgigacha, .gdoc (Docs) formatiga aylantirilgan hujjat fayllari hajmi 50 MB dan oshmasligi kerak. Kiritilgan rasmlar 50 MB dan oshmasligi kerak va ular .jpg, .png yoki .gif formatlarida boʻlishi kerak.

Google Workspace

tahrir

Google Docs va Google Docs Editors toʻplami jismoniy shaxslar tomonidan bepul foydalanishi mumkin, lekin bir vaqtda Googleʼning biznesga yoʻnaltirilgan Google Workspace dasturining bir qismi sifatida mavjud boʻlib, oylik obunani toʻlashda biznesga yoʻnaltirilgan qoʻshimcha funksiyalarni taʼminlaydi[35].

Boshqa xususiyatlari

tahrir

Oddiygina qidirish va almashtirish funksiyalari ham mavjud. Google foydalanuvchilarga Docs ilovasi orqali Google Chrome brauzerida Microsoft Word hujjatlarini koʻrish va tahrirlash imkonini beruvchi Google Chrome veb-brauzeriga hujjatlar, jadvallar va prezentatsiyalar uchun Office tahriri deb nomlangan kengaytmani taklif etadi. Kengaytma Chrome yordamida kompyuterda saqlangan Office fayllarini ochish, Internetda mavjud Office fayllarini (elektron pochta ilovasi, veb-qidiruv natijalari va h.k.) ularni yuklab olmasdan ochish uchun ishlatilishi mumkin. Kengaytma standart ravishda ChromeOS’da oʻrnatiladi[36]. Google Cloud Connect Microsoft Office 2003, 2007 va 2010 uchun plagin boʻlib, Google Docs yoki Microsoft Office formatlarida har qanday Word hujjatini Google Docs (Drive joriy etilishidan oldin) bilan avtomatik saqlashi va sinxronlashi mumkin edi. Onlayn nusxa har safar Microsoft Word hujjati saqlanganida avtomatik ravishda yangilanadi. Microsoft Word hujjatlarini oflayn rejimda tahrirlash va keyinroq onlayn rejimda sinxronlash mumkin. Google Cloud Connect oldingi Microsoft Word hujjat versiyalarini saqlab qoldi va bir vaqtning oʻzida bir nechta foydalanuvchilarga bir hujjat ustida ishlash orqali hamkorlik qilish imkonini berdi[37][38]. Google Cloud Connect 2013-yil aprel oyida toʻxtatildi, chunki Google maʼlumotlariga koʻra, Google Drive yuqoridagi barcha vazifalarni „yaxshiroq natijalar bilan“ bajaradi[39]. 2022-yil yanvar oyida Google matn protsessoriga foydalanuvchilarga suv belgilarini yaratish yoki hujjatga import qilish imkonini beruvchi matnli suv belgisi xususiyatini eʼlon qildi. Hujjatga matnli suv belgilaridan tashqari tasvir belgilari ham qoʻshilishi mumkin[40][41].

Qabul

tahrir

2016-yil dekabr oyida Google Docs va Drive dasturiy taʼminot toʻplamini koʻrib chiqishda PC jurnali xodimi Edvard Mendelson toʻplam „koʻngilochar hamkorlik“ bilan „vizual jihatdan nafis“ ekanligini, lekin Docs Sheets va Slides bilan birlashtirilganda „koʻproq samarali“ boʻlishini yozgan edi. Mendelson foydalanuvchi interfeysini maqtab, uni „tezkor ishlashi“ bilan „nafis, foydalanishga yaroqli“ deb taʼrifladi va qayta koʻrib chiqish tarixi soʻnggi oʻzgarishlar haqida sizni ogohlantiradi va qayta koʻrib chiqishlarning aniq yozuvlarini saqlashi haqida yozdi. Explore funksiyasiga kelsak, uni toʻplamdagi „eng zoʻr yangi xususiyat“ deb hisobladi va u Microsoft Officeʼdagi taqqoslanadigan xususiyatlardan oshib ketdi. Word fayllarini import qilish sifatini „taʼsirli sodiqlik“ deb taʼrifladi. Docs va Drive toʻplamini „tezlik va quvvatning eng yaxshi muvozanati, eng yaxshi hamkorlik xususiyatlari“ uchun maqtab, shu bilan birga "bu Microsoft Office 365 tomonidan taqdim etilgan bir nechta xususiyatlardan mahrum, ammo u ham tezroq boʻlganini taʼkidladi[42].

Muammolar

tahrir

2017-yilgi fishing hodisasi

tahrir

2017-yilning may oyida fishing hujumi Internetda tarqalgan Google Docs elektron pochta xabarlarini almashishga taqlid qildi. Hujum elektron pochta xabarlarini yuborib, oʻzini nishon bilgan odamdek koʻrsatib, ular bilan hujjat almashishni soʻradi. E-pochtadagi havola bosilgach, foydalanuvchilar haqiqiy Google hisobi ruxsatnomalari sahifasiga yoʻnaltirildi, bu yerda fishing dasturi, „Google Docs“ nomli uchinchi tomon ilovasi foydalanuvchining Google hisobiga kirishni soʻradi. Ruxsat berilgandan soʻng, dasturiy taʼminot foydalanuvchining Gmail xabarlari va manzillar kitobiga kirish huquqini oldi va ularning kontaktlariga yangi soxta hujjat taklifnomalarini yubordi[43]. Fishing hujumi ommaviy axborot vositalari tomonidan „ommaviy“[44] va „keng tarqalgan“[45] deb taʼriflangan va The Next Web muxbiri Napier Lopez unga „juda oson tushib qolinadi“ deb taʼriflagan[44]. Hujumning samarali boʻlishi sabablaridan biri uning elektron pochta xabarlari spam va xavfsizlik dasturlari orqali oʻtib, haqiqiy Google manzilidan foydalangani edi[46]. Bir necha soat ichida hujum Google tomonidan toʻxtatildi va tuzatildi, soʻzlovchining aytishicha, „Biz foydalanuvchilarni Google Docs nomini olgan elektron pochta xabarlaridan himoya qilish uchun choralar koʻrdik va haqoratomuz hisoblarni oʻchirib qoʻydik. Biz soxta sahifalarni oʻchirib tashladik, xavfsiz koʻrish orqali yangilanishlarni yubordik va bizning suiisteʼmol jamoamiz bu kabi firibgarlikning yana sodir boʻlishining oldini olish uchun ishlamoqda“[47][48].

Xuddi shu kuni Google fishing hujumlaridan himoya qilish uchun Android’dagi Gmail’ni yangiladi[49][50][51].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „Find what's changed in a file - Computer - Google Docs Editors Help“. support.google.com. Qaraldi: 2022-yil 7-may.
  2. ↑ „See and use suggested content in a document - Computer - Google Docs Editors Help“. support.google.com. Qaraldi: 2021-yil 2-yanvar.
  3. ↑ Chang, Emily „eHub Interviews Writely“. eHub (2005-yil 5-oktyabr). 2011-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 29-oktyabr.
  4. ↑ 4,0 4,1 Hamburger, Ellis „Google Docs began as a hacked together experiment, says creator“. The Verge. Vox Media (2013-yil 3-iyul). Qaraldi: 2023-yil 13-iyun.
  5. ↑ Marshall, Matt „Google acquires online word processor, Writely“. VentureBeat (2006-yil 9-mart). Qaraldi: 2017-yil 1-iyun.
  6. ↑ Hinchcliffe, Dion „It's official: Google acquires Writely“. ZDNet. CBS Interactive (2006-yil 9-mart). Qaraldi: 2017-yil 1-iyun.
  7. ↑ Glotzbach, Matthew „Google Apps is out of beta (yes, really)“. Official Google Blog (2009-yil 7-iyul). Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  8. ↑ Jackson, Rob „Google Buys DocVerse For Office Collaboration: Chrome, Android & Wave Implications?“. Phandroid (2010-yil 5-mart). Qaraldi: 2016-yil 20-oktyabr.
  9. ↑ Belomestnykh, Olga „A rebuilt, more real-time Google documents“. Google Drive Blog (2010-yil 15-aprel). Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  10. ↑ Warren, Alan „Google + Quickoffice = get more done anytime, anywhere“. Official Google Blog (2012-yil 5-iyun). Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  11. ↑ Sawers, Paul „Google Drive apps renamed "Docs, Sheets and Slides", now available in the Chrome Web Store“. The Next Web (2012-yil 23-oktyabr). Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  12. ↑ Karcz, Anthony „Google Docs Update Brings Grammar Checking To G Suite“ (en). Forbes. Qaraldi: 2019-yil 3-mart.
  13. ↑ Bonggolto, Jay „Material You for Google Docs and Drive on the web is rolling out“. Android Police (2023-yil 7-mart).
  14. ↑ „System requirements and browsers“. Docs editors Help. Google Inc.. Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  15. ↑ „Dedicated desktop home pages for Google Docs, Sheets & Slides“. G Suite Updates (2014-yil 25-iyun). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  16. ↑ Levee, Brian „New mobile apps for Docs, Sheets and Slides—work offline and on the go“. Official Google Blog (2014-yil 30-aprel). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  17. ↑ 17,0 17,1 Tabone, Ryan „Work with any file; on any device/ any time with new Docs, Sheets, and Slides“. Google Drive Blog (2014-yil 25-iyun). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  18. ↑ „New Google Slides, Docs, and Sheets apps for iOS“. G Suite Updates (2014-yil 25-avgust). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  19. ↑ „See the history of changes made to a file“. Docs editors Help. Google Inc.. Qaraldi: 2017-yil 20-fevral.
  20. ↑ Weidner, Matthew; Gentle, Joseph; Kleppmann, Martin (2023). "The Art of the Fugue: Minimizing Interleaving in Collaborative Text Editing". arXiv:2305.00583 [cs.DC]. 
  21. ↑ Day-Richter, John „What's different about the new Google Docs: Conflict resolution“ (en). Google Drive Blog (2010-yil 22-sentyabr). Qaraldi: 2023-yil 13-iyun.
  22. ↑ Gupta, Saurabh „Bring a little something extra to Docs and Sheets with add-ons“. Google Drive Blog (2014-yil 11-mart). Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  23. ↑ „Work on Google files offline“. Drive Help. Google Inc.. Qaraldi: 2017-yil 14-yanvar.
  24. ↑ „Work on Google files offline“. Drive Help. Google Inc.. Qaraldi: 2017-yil 14-yanvar.
  25. ↑ „Work on Google files offline“. Drive Help. Google Inc.. Qaraldi: 2017-yil 14-yanvar.
  26. ↑ Duddu, Sarveshwar „Find facts and do research inside Google Documents“. Official Google Cloud Blog (2012-yil 15-may). Qaraldi: 2016-yil 14-dekabr.
  27. ↑ Robertson, Adi „Google Docs Research sidebar looks up terms, adds images, quotes, and citations“. The Verge. Vox Media (2012-yil 15-may). Qaraldi: 2016-yil 14-dekabr.
  28. ↑ Weber, Harrison „Useful! Google Docs introduces new sidebar research tool“. The Next Web (2012-yil 15-may). Qaraldi: 2016-yil 14-dekabr.
  29. ↑ Ranjan, Ritcha „Explore in Docs, Sheets and Slides makes work a breeze — and makes you look good, too“. Google Docs Blog (2016-yil 29-sentyabr). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  30. ↑ Novet, Jordan „Google updates Calendar, Drive, Docs, Sheets, and Slides with machine intelligence features“. VentureBeat (2016-yil 29-sentyabr). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  31. ↑ Allan, Darren „Google wants to better challenge Microsoft Office with these new features“. TechRadar. Future plc (2016-yil 30-sentyabr). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  32. ↑ „Work with MS Word“. TheGooDocs. Qaraldi: 2022-yil 1-fevral.
  33. ↑ „Files you can store in Google Drive“. Drive Help. Google Inc.. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  34. ↑ „Insert or delete images or videos“. Docs editors Help. Google Inc.. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  35. ↑ „G Suite - Choose a Plan“. Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  36. ↑ „Office Editing for Docs, Sheets & Slides“. Chrome Web Store. Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  37. ↑ Sinha, Shan „Google Cloud Connect for Microsoft Office available to all“. Google Drive Blog (2011-yil 24-fevral). Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  38. ↑ White, Charlie „Now Anyone Can Sync Google Docs & Microsoft Office“. Mashable (2011-yil 24-fevral). Qaraldi: 2016-yil 30-oktyabr.
  39. ↑ „Migrate from Google Cloud Connect to Google Drive“. Apps Documentation and Support. Google Inc.. 2013-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan.
  40. ↑ „Google Docs takes its cue from Microsoft Word with a new watermark feature“. Androidcentral (2022-yil 25-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 26-yanvar.
  41. ↑ „Create or import text watermarks in Google Docs“. workspaceupdates. Qaraldi: 2022-yil 26-yanvar.
  42. ↑ Mendelsohn, Edward „Google Docs, Sheets, and Slides“. PC Magazine. Ziff Davis (2016-yil 6-dekabr). 2017-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 27-mart.
  43. ↑ Robertson, Adi „Google Docs users hit with sophisticated phishing attack“. The Verge. Vox Media (2017-yil 3-may). Qaraldi: 2017-yil 4-may.
  44. ↑ 44,0 44,1 Lopez, Napier „Massive Google Docs phishing attack swept the internet today [Updated“] (en). The Next Web (2017-yil 3-may). Qaraldi: 2022-yil 7-iyun.
  45. ↑ Levin, Sam „Google Docs users hit with sophisticated phishing attack in their inboxes“. The Guardian (2017-yil 3-may). Qaraldi: 2017-yil 4-may.
  46. ↑ Steinberg, Joseph „Do Not Open the Google Docs Email You Receive Today: It May Be a Scam“. Inc.. Mansueto Ventures (2017-yil 3-may). Qaraldi: 2017-yil 7-may.
  47. ↑ Warren, Tom „Google has fixed the massive Google Docs phishing attack“. The Verge. Vox Media (2017-yil 3-may). Qaraldi: 2017-yil 4-may.
  48. ↑ Morse, Andrew; Ng, Alfred „Google shuts down massive Google Docs phishing scam“. CNET. CBS Interactive (2017-yil 3-may). Qaraldi: 2017-yil 4-may.
  49. ↑ Lawler, Richard „Now the Android Gmail app keeps an eye out for phishing links“. Engadget. AOL (2017-yil 4-may). Qaraldi: 2017-yil 4-may.
  50. ↑ Tung, Liam „Google gives Android Gmail users new shady link warnings amid fake Docs attack“. ZDNet. CBS Interactive (2017-yil 4-may). Qaraldi: 2017-yil 4-may.
  51. ↑ Perez, Sarah „Google adds phishing protection to Gmail on Android“. TechCrunch. AOL (2017-yil 4-may). Qaraldi: 2017-yil 4-may.

Tashqi havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Google_Docs&oldid=4321676" dan olindi