Mixail Skobelev
Mixail Dmitriyevich Skobelev (1843-yil 29-sentabr, Sankt-Peterburg — 1882-yil 7-iyul, Moskva) — Rossiya imperiyasining Turkistondagi bosqinchilik urushlarida faol ishtirok etgan rus harbiy arbobi, infanteriya generali (1881-yil). Bosh shtab akademiyasini tugatgan (1868-yil). 1869-yilda Oʻrta Osiyoga kapitan unvoni bilan kelgan va 8 yil ichida general-mayor unvoni bilan Rossiyaga qaytgan. Skobelev Xiva xonligini bosib olish (1873-yil) va Poʻlatxon qoʻzgʻoloni (1873— 1876-yillar) ni bostirishda K. P. Kaufmannnng eng yaqin yordamchilaridan biri boʻlgan. Andijonni vayron qilib aholisiga 3300 rubl tovon toʻlatgan. Qoʻqon xonligi tugatilgach, 1876-yil 19 fevralda tashkil qilingan Fargʻona viloyatining birinchi harbiy gubernatori bo'lgan. Skobelev tomonidan viloyat markazi Qoʻqon shahridan Yangi Margʻilonga koʻchirilgan. Turkistonda podsho Rossiyasining mustamlakachilik siyosatini joriy qilishda qatʼiy faollik koʻrsatgan. Rossiya-Turkiya urushi (1877—1878-yillar) qatnashchisi. Axaltaka harbiy yurishlari paytida 2-Axaltaka ekspeditsiyasiga rahbarlik qilgan. Koʻktepa (Geoktepa) qalʼasi va Dengiltepa rus askarlari tomonidan egallangach (1881-yil 12 yanvar), Skobelevning buyrugʻi bilan tirik qolgan barcha qalʼa aholisi: 45000 kishi (ayollar, qariyalar, bolalar) yoppasiga qirib tashlangan, ularning mol-mulki talangan va Koʻktepa yer bilan yakson qilingan. Skobelev ashaddiy shovinist va mustamlakachi sifatida Turkistondagi tub xalqlarga past nazar bilan qaragan. Skobelev haqida mahalliy aholida nafratli xotiralar saqlanib qolgan. Skobelev 1882-yilda Sankt-Peterburgda fojiali oʻldirilgan. Fargʻona viloyatining maʼmuriy markazi boʻlgan Yangi Margʻilon (hozirgi Fargʻona) 1907—1924-yillarda Skobelev nomi bilan atalgan.[1]
| Mixail Dmitrievich Skobelev | |
|---|---|
 | |
| Fargʼona viloyati harbiy gubernatori | |
|
Mansab davri 1876-yil 5-mart – 1877-yil 17-mart | |
| Vorisi | Aleksandr Konstantinovich Abramov |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
1843-yil 29-sentabr Petropavlovsk qalʼasi, Sankt-Peterburg, Rossiya Imperiyasi |
| Vafoti | 1882-yil 7-iyul |
| Fuqaroligi |
 Rossiya imperiyasi |
| Turmush oʻrtogʻi | Mariya Nikolayevna Gagarina |
| Onasi | Olga Nikolayevna Skobeleva |
| Otasi | Dmitriy Ivanovich Skobelev |
| Alma mater | Sankt-Oeterburg Imperator Universiteti |
| Dafn etilgan joyi | Zaborovo qishlog'i |
| Qoʻshin turi | piyoda askarlar |
| Xizmat yillari | 1861—1882 |
Skobelev Oʻrta Osiyoning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishining bevosita ishtirokchisi. Tarix sahifalariga jang paytida oq mundir va oppoq otda jang maydonida kurashgani sababli „oq general[2]“ (turkcha: Ak-paşa[3]) nomi bilan kiritilgan. Bolgariya haloskori. Bolgar xalqi uni milliy qahramon sifatida ezozlashadi.
Yoshligi va taʼlimi
tahrirSkobelev 1843-yil Sankt-Peterburgda, bobosi boshliq bo'lgan Petropavlovsk qal'asida dunyoga kelgan[2]. Otasi Dmitriy Ivanovich Skobelev armiya generali bo'lgan[4].
1866-yil kuzida u general shtab akademiyasiga o'qishga kirgan. Shtab akademiyasini tamomlagandan so'ng, 1868-yilda Turkistonga yuborilgan. Ikki yillik tanaffusni hisbga olmaganda (bu vaqtda u Kavkaz frontida xizmatda bo'lgan) u 1877-yilgacha Markaziy Osiyoda qolgan[2].
Yana qarang
tahrirManbalar
tahrir- ↑ "Skobelev Mixail Dmitriyevich" OʻzME. S-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Andoza:EB1911
- ↑ Forbes, Archibald „Soldiers I Have Known“, . Memories of War and Peace, 2nd, Cassell and Company Limited, 1895 — 363–366-bet.
- ↑ „Дмитрий Иванович Скобелев | История, культура и традиции Рязанского края“. 62info.ru. 2019-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 7-fevral.
Adabiyot
tahrir- Oʻzbekistonning yangi tarixi, 1kitob [Turkiston Chor Rossiyasi mustamlakachiligi davrida], T., 2000.
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 |