Edward Montgomery Clift (talaffuzi: Edvard Montgomeri Klift; 1920-yil 17-oktyabr — 1966-yil 23-iyul) amerikalik aktyor. Toʻrt karra Oscar mukofotiga nomzod boʻlgan. The New York Times gazetasi u „moody, sensitive young men“ obrazi bilan tanilganini aytgan[1][2].

Montgomery Clift
Tavalludi
Edward Montgomery Clift

1920-yil 17-oktyabr
Vafoti 1966-yil 23-iyul
New York, AQSh
Fuqaroligi AQSh
Kasbi Aktyor
Faoliyat yillari 1935-yildan 1966-yilgacha
Otasi William Brooks Clift
Onasi Ethel Anderson Fogg

U Howard Hawksning „Red River“ (1948), George Stevensning „A Palace in the Sun“ (1951), Fred Zinnemannning „From Here to Eternity“ (1953), Stanley KramerningJudgment at Nuremberg“ (1961) va John Hustonning „The Miisfits“ (1961) filmlaridagi rollari bilan mashhurlikka erishgan.

Marlon Brando va James Dean bilan bir qatorda Clift Hollywooddagi mashhur aktyorlaridan biri hisoblangan. U Lee Strasberg va Elia Kazan bilan aktyorlar studiyasida oʻqishga taklif qilingan birinchi aktyorlardan biri edi[3]. U, shuningdek, Hollywoodga kelganidan keyin shartnoma imzolamay, noyob harakatni amalga oshirdi, faqat birinchi ikkita filmi muvaffaqiyatli boʻlganidan keyin buni amalga oshirdi. Bu „keyingi 40 yil davomida yulduz-studiya munosabatlarini shakllantirishni davom ettiradigan kuch farqi“ deb taʼriflangan. Aktyor haqida yaratilgan koʻplab afsonalarga oydinlik kiritish uchun uning jiyani tomonidan 2018-yilda „Making Montgomery Clift“ nomli hujjatli film suratga olingan[4].

Yoshligi

tahrir
 
Clift va Lois Hall Patricia Collingening „Dame Nature“ asarining Brodveydagi spektaklida (1938)

Edward Montgomery Clift 1920-yil 17-oktyabrda Nebraska shtatining Omaha shahrida tugʻilgan. Uning otasi William Brooks „Bill“ Clift (1886—1964) Omaha National Trust kompaniyasi vitse-prezidenti boʻlgan[5]. Uning onasi Ethel Fogg „Sunny“ Clift (1888—1988) edi. Uning ota-onasi Quakerlar edi va Kornel universitetida talaba sifatida tanishib, 1914-yilda turmush qurishdi[6][7]. Cliftning Roberta ismli egizak singlisix va „Brooks“ nomi bilan mashhur boʻlgan katta akasi William Brooks Clift (1919—1986) bor edi. aktrisa Kim Stanley bilan noqonuniy oʻgʻli va keyinchalik siyosiy muxbir Eleanor Clift bilan turmush qurgan[8]. Cliftning otasi tomonida ingliz va shotland ajdodlari bor, ular Tennessi shtatining Chattanoga shahridan kelgan boy qarindoshlari edi. Asrab olingan bola, uning onasi Sunnining taʼkidlashicha, Cliftning haqiqiy onalik bobolari AQSh generali Montgomeri Blair hamda Ittifoq qoʻmondoni Robert Anderson boʻlib, uning nasl-nasabining bir qismi (u voyaga yetganida) unga aniqlik kiritgan. Uni dunyoga kelishidagi oila shifokori, doktor Edward Montgomery boʻlgan[9][10].

Shaxsiy hayoti

tahrir

Aytilishicha, Clift shaxsiy hayotida maxfiylik va noaniqlikni qadrlagan, garchi u doʻstona va mehribon boʻlib, platonik sevgi va jinsiy joziba hissiyotlarini, xususan, yaqin doʻsti Elizabeth Taylor bilan, Paramount Pictures uni ishtirok etishga taklif qilgandan soʻng xiralashgan. Los-Anjelesdagi premyerasi „The Heiress“ Cliftning eʼlon qilingan sanasi sifatida[11].

Paramount ijrochi direktori Luigi Luraschi Taylor, xuddi koʻplab amerikalik oʻsmirlar singari, „A Place in the Sun“ filmini suratga olish chogʻida „oshiq boʻlib“ tuyulganini esladi[12]. Ular 1950-yillar davomida jami uchta filmda ishqiy bosh rollarni ijro etishgan: "A Place in the Sun", bu yerda oʻzlarining romantik sahnalarida oʻzlarining tabiiyligi va tashqi koʻrinishi bilan katta eʼtirofga sazovor boʻlishdi, „Raintree County“ va "Suddenly Last Summer" filmlari.

Filmografiyasi

tahrir
Yil Sarlavha Rol Rejissyor
1948 The Search Ralph „Steve“ Stevenson Fred Zinnemann
Red River Matthew „Matt“ Garth Howard Hawks
1949 The Heiress Morris Townsend William Wyler
1950 The Big Lift Danny MacCullough George Seaton
1951 A Place in the Sun George Eastman George Stevens
1953 I Confess Fr. Michael William Logan Alfred Hitchcock
Terminal Station (re-edited and rereleased in the United States as Indiscretion of an American Wife) Giovanni Doria Vittorio De Sica
From Here to Eternity Robert E. Lee „Prew“ Prewitt Fred Zinnemann
1957 Raintree County John Wickliff Shawnessy Edward Dmytryk
1958 The Young Lions Noah Ackerman Edward Dmytryk
Lonelyhearts Adam White Vincent J. Donehue
1959 Suddenly, Last Summer Dr. John Cukrowicz Joseph L. Mankiewicz
1960 Wild River Chuck Glover Elia Kazan
1961 The Misfits Perce Howland John Huston
Judgment at Nuremberg Rudolph Petersen Stanley Kramer
1962 Freud: The Secret Passion Sigmund Freud John Huston
1966 The Defector Prof. James Bower Raoul Lévy

Televideniye

tahrir
Yil Serial nomi Rol
1939 Hay Fever Performer
1963 Whatʼs My Line? Mystery Guest
1963 The Merv Griffin Show Oʻzi
1965 William Faulkner’s Mississippi Narrator
Yil Spektakl Rol Joy
1933 As Husbands Go Performer Sarasota, Florida
1935 Fly Away Home Harmer Masters 48th Street teatri, Brodvey
1935 Jubilee Prince Peter Imperial teatri, Brodvey
1938 Yr. Obedient Husband Lord Finch Broadhurst teatri, Brodvey
1938 Eye On the Sparrow Philip Thomas Vanderbilt teatri, Brodvey
1938 The Wind and the Rain Charles Tritton Millbrook teatri, Nyu-York
1938 Dame Nature Andre Brisac But teatri, Brodvey
1939 The Mother Tony Litsey teatri, Brodvey
1940 There Shall Be No Night Erik Valkonen Elvin teatri, Brodvey
1941 Out of the Frying Pan Performer Mamlakat teatri, Suffern
1942 Mexican Mural Lalo Brito Chain Auditorium, Nyu-York
1942 The Skin of Our Teeth Henry Plimut teatri, Brodvey
1944 Our Town George Gibbs Shahar markazi, Brodvey
1944 The Searching Wind Samuel Hazen Fulton teatri, Brodvey
1945 Foxhole in the Parlor Dennis Patterson Ethel Barrimor teatri, Brodvey
1945 You Touched Me Hadrian But teatri, Brodvey
1954 The Seagull Constantin Treplev Feniks teatri, Brodveydan tashqari

Manbalar

tahrir
  1. Obituary Variety, July 27, 1966.
  2. „Montgomery Clift Dead at 45; Nominated 3 Times for Oscar; Completed Last Movie, 'The Defector,' in June Actor Began Career at Age 13“. The New York Times (24-iyul 1966-yil), s. 61.
  3. Capua, p. 49
  4. Bridy, Tara. „Making Montgomery Clift: truth behind gay self-loathing myth“. The Irish Times (29-iyul 2019-yil). 15-sentabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-sentabr 2020-yil.
  5. LaGuardia, p. 6
  6. LaGuardia, p. 5
  7. Casillo, p. 5
  8. Krampner, Jon. Female Brando: The Legend of Kim Stanley. New York: Back Stage Books, 2006 — 78-bet. ISBN 9780823088478. 
  9. Capua, p. 4
  10. Casillo, p. 4-6
  11. Casillo, p. 62-3
  12. Casillo, p. 66-7