Niderlandiya iqtisodiyoti dunyoda salohiyati boʻyicha 17-oʻrinda turadi. 1998—2000 yillar oraligʻida yillik YaIM oʻsishi 4% ni tashkil etdi, ammo keyin oʻsish sur’ati biroz pasaydi. Inflyatsiya yiliga oʻrtacha 2,1-2,6% ni tashkil qiladi. Iqtisodiy erkinlik boʻyicha Niderlandiya tadqiqot oʻtkazilgan 157 davlat ichida 16-oʻrinni band qilgan edi.

Niderlandiya iqtisodiyoti

Amsterdam
Valyutasi Yevro (EUR, €)
Kalendar yil
Savdo tashkilotlari
YeI, JST va OECD
Mamlakat guruhi
Statistikalar
Aholi 17,589,513 (6 Janvar 2022)[3]
YaIM
  • 4.14 trillion (nominal; 2024)[4]
  • $1.32 trillion (XQP; 2024)[4]
YaIM darajasi
YaIM oʻsishi
  • 4.3% (2022)
  • 0.1% (2023)
  • 0.6% (2024)[4]
Jon boshiga YaIM
  • $63,750 (nominal, 2024)[4]
  • $74,158 (XQP, 2024)[4]
Aholi jon boshiga YaIM darajasi
Tarmoqlar boʻyicha YaIM
4.1% (2023)[4]
Qashshoqlik chegarasidan past aholi
  • 5% (2017 dan beri)[6]
  • 17.0% kambag'allik yoqasida (AROPE 2023)[7]
Gini koeffitsiyenti
26.4 past (2023)[8]
100 balldan 79 (2023)[10] (8-oʻrin)
Ishchi kuchi
  • 9,181,373 (2019)[11]
  • 83.5% bandlik darajasi (2023)[12]
Ishchi kuchi kasb boʻyicha
Ishsizlik
  • 2.9% (Oktyabr 2021)[13]
  • 6.9% yoshlar orasida ishsizlik darajasi (October 2021; 15 to 24 year-olds)[13]
Oʻrtacha yalpi ish haqi
€4,191/oy
€3,145/oy
Asosiy ishlab chiqarish
Qishloq xoʻjaligi, neft va tabiiy gaz, metal and Muhandislik mahsulotlari, elektronika, mashinasozlik va elektr jihozlari, kimyoviy moddalar, neft, qurilish, mikroelektronika, baliqchilik
Eksport $719.78 milliard (2020)[5]
Eksport tovarlari
qayta-ishlanmagan neft, efirga uzatish uskunalari, mashinalar, qadoqlangan dori-darmon, xom neft (2022)
Asosiy eksport hamkorlari
Import $453.8 milliard (2017)[5]
Import tovarlari
xom neft, tozalanmagan neft, tabiiy gaz, efirga uzatish uskunalari, kompyuterlar (2022)
Asosiy import hamkorlari
XYI hajmi
  • $5.499 trillion (2017)[5]
  • Chet-elga: $6.579 trillion (2017)[5]
Joriy hisob
$90.207 milliard (2019)[5]
$4.345 trillion (2019)[5]
Davlat moliyasi
  • YaIMning 48.6%i (2019)[14]
  • €394.630 milliard (2019)[14]
  • €14.0 milliard ortiqcha (2019)[14]
  • YaIMning +1.7%i (2019)[14]
Daromadlar YaIMning 43.6%i (2019)[14]

Barcha qiymatlar, agar boshqacha koʻrsatilmagan boʻlsa, AQSh dollarida keltirilgan.
Dutch exports in 2006
The labour productivity level of the Netherlands is one of highest in Europe. OECD, 2012
Part-time employment rate (%) in OECD countries.[20] The Netherlands has the highest rate.

Niderlandiya zamonaviy yuqori rivojlangan postindustrial iqtisodiyotga ega mamalakat sanaladi. Hududi boʻyicha dunyoda 134-oʻrinni va aholi soni boʻyicha 59-oʻrinni egallagan Niderlandiya umumiy yalpi ichki mahsulot hajmi boʻyicha yigirmata yetakchi davlatlar qatoridan joy olishda davom etmoqda (2010-yilda Niderlandiya Markaziy statistika byurosining hisob-kitoblariga koʻra – 677 milliard yevroni tashkil etgan), aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot (40,7 ming yevro) va import va eksportning umumiy hajmi (650,1 milliard yevro) boʻyicha birinchi oʻnlikda, xorijdagi jahon investorlarining birinchi beshligida toʻrtta iqtisodiy yetakchi oʻrin olgan Yevro Ittifoq tarkibidag mamlakat sanaladi

Iqtisodiyotga tavsif

tahrir

Niderlandiya iqtisodiyoti jahonga mashhur kompaniyalar, yirik firmalar, konsernlar tufayli yaxshi obroʻga ea davlat sanaladi masalan: Royal Dutch-Shell (neftni qazib olish va qayta ishlash, shuningdek, boshqa energiya resurslari); Unilever (oziq-ovqat mahsulotlari, maishiy kimyo, kosmetika, parfyumeriya); „Philips“ (maishiy elektrotexnika, elektr jihozlari); AKZO-Nobel (kimyoviy mahsulotlar), Hoogovens (metallurgiya), Fokker (samolyot sanoati), DAF Trucks (avtomobilsozlik), Reyn-Shelde-Verolme (kemasozlik), Ferenichde mashinenfabriken (mashinasozlik) kompaniyalari jahonga mashhur kompaniyalar sanaladi. Royal Dutch-Shell esa ushbu roʻyxatda 4-oʻrinni egallaydi.

Niderlandiyada VimpelCom, Royal Dutch/Shell (neft kimyosi), Unilever (maishiy kimyo va oziq-ovqat), Royal Philips Electronics (elektronika) kabi transmilliy va Yevropa kompaniyalarining bosh qarorgohi va ishlab chiqarish quvvatlari joylashgan. Jahon iqtisodiyotida yetakchi oʻrinlarni Gollandiyada joylashgan yirik Gollandiya kompaniyalari va transmilliy korporatsiyalari ham egallaydi: Gasunie (gaz ishlab chiqarish va taqsimlash), ING Group (sugʻurta, moliya), Hoogovens (metallurgiya), DAF Yuk mashinalari (avtomobil), Reyn-Shelde-Verolme (kemasozlik), DSM va Ferenigde Mashinenfabriken (mashinasozlik), Akzo-Nobel (kimyo), Aegon (sugʻurta), KPMG "(maslahat xizmatlari), „Campina“ (oziq-ovqat), „ Heineken“ (pivo tayyorlash) Niderlandiyaning eng yirik sarmoyador kompaniyalaridan biri hisoblanadi.

Mamlakatda energiyani koʻp talab qiluvchi tarmoqlar yaxshi rivojlangan. Qishloq xoʻjaligida, masalan, issiqxona majmualarida ham katta ahamiyatga ega. Gollandiyaning oʻziga xos ramzi boʻlgan lolalar eksporti keng tarqalgan.

Niderlandiya iqtisodiyoti eksport iqtisodiyoti deb ataladi, chunki bu mamlakat asosan tashqi bozorlarga yoʻnaltirilgan iqtisodiyotga ega davlat sanaladi.; Asosiy eksport tovarlari

kimyo mahsulotlari, goʻsht, issiqxona sabzavotlari, gullar, tabiiy gaz, metall mahsulotlari.; Asosiy import tovarlari
neft, avtomobillar, temir – poʻlat, kiyim- kechak, rangli metallar, oziq -ovqat mahsulotlari, turli transport uskunalari.

Gollandiya bank tizimi ING Groep NV, ABN AMRO Bank kabi banklar tomonidan yirik sarmoyalar orqali boshqariladi.

Statistika

tahrir

Quyidagi jadvalda 1980—2018-yillardagi asosiy iqtisodiy koʻrsatkichlar keltirilgan. Inflyatsiya 2%dan kam yashil strelka bilan belgilangan[21][22].

Yil YaIM

(mlrd yevro)

YaIM aholi jon boshiga

(mlrd yevro)

YaIM oʻsih Inlyatsiya darajasi

(%)

Ishszlar

(%)

Davlat harajatlari

(YaIMga nisbatan)

1980 170,7 12 066 3,4% 44,6%
1981  179,0  12 566  −0,5% 6,8% 4,6% 48,0%
1982  186,3  13 015  −1,2% 5,8% 6,5% 53,7%
1983  193,5  13 471  1,8% 2,9% 8,3% 59,8%
1984  202,4  14 030  3,1% 3,4% 8,1% 63,4%
1985  211,5  14 593  2,7% 2,3% 7,3% 68,7%
1986  218,3  14 981  3,1% 6,5% 70,6%
1987  221,7  15 114  1,9% −1,0% 6,3% 73,0%
1988  231,2  15 661  4,6%  0,5% 6,2% 75,5%
1989  244,6  16 474  4,4%  1,1% 5,7% 75,6%
1990  258,8  17 311  4,2% 2,5% 5,1% 76,9%
1991  273,4  18 143  2,4% 3,2% 4,8% 76,7%
1992  285,0  18 771  1 7%  1 8% 4 9% 77,4%
1993  293,2  19 177  1,3%  1,6% 5,5% 78,5%
1994  308,1  20 030  3,0% 2,1% 6,2% 75,3%
1995  325,3  21 045  2,6%  1,3% 7,1% 73,1%
1996  341,0  21 955  3,6%  1,4% 6,4% 71,2%
1997  365,0  23 378  4,3%  1,9% 5,5% 65,6%
1998  389,3  24 786  4,5%  1,8% 4,3% 62,5%
1999  414,8  26 237  5,0%  2,0% 3,5% 58,1%
2000  448,1  28 134  4,3% 2,3% 3,1% 51,4%
2001  476,7  29 708  2,1% 5,1% 3,1% 48,7%
2002  494,5  30 621  0,1% 3,9% 3,7% 48,1%
2003  506,7  31 228  0,3% 2,2% 4,8% 49,3%
2004  523,9  32 179  2,0%  1,4% 5,7% 49,6%
2005  545,6  33 431  2,2%  1,4% 5,9% 48,9%
2006  579,2  35 434  3,5%  1,6% 5,0% 44,5%
2007  613,3  37 436  3,7%  1,6% 4,2% 42,4%
2008  639,2  38 864  1,7% 2,2% 3,7% 54,5%
2009  617,5  37 359  −3,8%  1,0% 4,3% 56,5%
2010  631,5  38 008  1,3%  0,9% 5,0% 59,3%
2011  642,9  38 515  1,6% 2,5% 5,0% 61,6%
2012  645,2  38 506  −1,0% 2,8% 5,8% 66,3%
2013  652,7  38 844  −0,1% 2,6% 7,3% 67,8%
2014  663,0  39 313  1,4%  0,3% 7,4% 68,0%
2015  683,5  40 353  2,0%  0,2% 6,9% 64,6%
2016  702,6  41 259  2 2%  0 1% 6 0% 61 8%
2017  737,0  43 001  2,9%  1,3% 4,9% 56,7%
2018  772,7  44 950  2,5% 2,3% 3,8% 54,4%

Tarixi

tahrir

2002-yilda Gollandiya umumiy Yevropa valyutasi yevroni muomalaga kiritib, gulderani unga almashtirdi.

2011-yilga kelib, inqirozdan soʻng, Niderlandiya umuman inqirozdan chiqdi; Mamlakatda bosqichma-bosqich iqtisodiy oʻsish jarayoni boshlandi, lekin u juda zaifligicha qolmoqda. Mamlakat global moliyaviy reytingdagi oʻrnini asta-sekin yoʻqotishda davom etmoqda. 2014-yilda 8% ishsizlik darajas[23] tashkil etgan. Ikkinchisi Niderlandiya aholisining deyarli bir xil sur’atlarda, baʼzan esa mamlakat yalpi ichki mahsulotidan tez oʻsib borayotgani bilan izohlanadi.

Qishloq xoʻjaligi

tahrir

Niderlandiya qishloq xoʻjaligi iqtisodiyotning yuqori intensiv va muhim tarmogʻi hisoblanadi, garchi 2005-yilda unda atigi 1,0% kishi ishlagan boʻlsa da mamlakat aholisining, ammo YaIMning 1,6% dan koʻp boʻlmagan ishlab chiqarildi. 2005-yilda qishloq xoʻjaligi eksporti 17 milliard yevrodan oshdi, 80% ga yaqin eksportning Yevropa Ittifoqi mamlakatlari isteʼmol qiladi (Germaniya – 25%, Buyuk Britaniya – 12%). Qishloq xoʻjaligi eksporti tarkibida sabzavot va gullar (12 milliard yevro) va sut mahsulotlari (5 milliard yevro) yetakchilik qiladi.

Yer maydonlari. Qishloq xoʻjaligi yerlari mamlakatning 65%ga yaqin qismini tashkil etadi. Qishloq xoʻjaligi erlarining 27% ni ekin maydonlari egallaydi, 32% – yaylovlar va 9% oʻrmonlar bilan qoplangan. Yaylovlar ulushi doimiy ravishda kamayib bormoqda, 1995-yildan 2005-yilgacha bu yerlar 8,2%ga kamaydi.

Tuproqlar podzolik va unumsiz boʻlishiga qaramay (Shimoliy dengizning qirgʻoq zonalari bundan mustasno), ular Niderlandiyada ehtiyotkorlik bilan parvarish qilinadi, bundan tashqari, 2005-yilda mamlakat tuproq tarkibi boʻyicha dunyoda birinchi oʻrinni egalladi.

Oʻsimlik yetishtirish. Mamlakatning ayrim hududlarida gulchilik ustunlik qiladi. Kartoshka, qand lavlagi va don ekinlari ham yetishtiriladi. Muhim eksport mahsuloti yuqori sifatli issiqxona va sabzavot konservalari yetishtirish hisoblanadi.

Chorvachilik. Yog ' ishlab chiqarish boʻyicha Yevropada beshinchi, pishloq ishlab chiqarish boʻyicha toʻrtinchi oʻrinni egallaydi. Yaylov chorvachiligi eng keng tarqalgan boʻlib, 4,5 million boshdan ortiq qoramollar polderlarda boqiladi (Yevropa Ittifoqi chorva mollarining taxminan 3,5%). 2005-yilda mollari soni 1,4 million boshni tashkil etdi (1980-yillarning oʻrtalarida ular taxminan 2,5 million bosh edi), podaning mahsuldorligi juda yuqori – oʻrtacha sut sogʻish yiliga 9 ming litrdan ortiq tashkil etadi.

Issiqxona iqtisodiyoti. Issiqxona maydoni boʻyicha Gollandiya dunyoda birinchi oʻrinda turadi. 1994-yildan 2005-yilgacha issiqxonalar maydoni 13 ming gektardan 15 ming gektarga koʻpaydi, issiqxonalar odatda mahalliy tabiiy gaz bilan isitiladi.

Sanoat

tahrir

Eng muhim sanoat tarmoqlari:

Ogʻir sanoat – neftni qayta ishlash, kimyo sanoati, qora metallurgiya va mashinasozlik qirgʻoqboʻyi hududlarida, ayniqsa Rotterdamda, shuningdek, IJmeiden, Dordrext, Arnhem va Nijmegenda hududlarida toʻplangan. Bu shaharlarning barchasi kemalar yoki kanallar boʻyida joylashgan boʻlib asosiy mahsulot tashuvchanligi suv transporti orqali amalga oshiriladi.

Shokolad, puro, jin, pivo ishlab chiqarish ham rivojlangan.

Qazib olish sanoati

tahrir

Tabiiy gaz qazib olish muhim (dunyoda 10-oʻrinda egallaydi). Gʻarbiy Yevropa bozorlari uchun asos boʻlgan Groningen provinsiyasidagi gaz koni (2013-yilda Groningenda rekord darajada ishlab chiqarish 53,8 milliard kub metrni tashkil etdi); quvurlar u yerdan gazni butun mamlakat boʻylab va eksport uchun tarqatadi. 2010-yillarda u yerda juda jiddiy muammolar yuzaga keldi: Shell va ExxonMobil tomonidan taqdim etilgan loyiha operatorlari tomonidan yirik miqdorda ishlab chiqarish tufayli mintaqada seysmik faollik keskin oshdi. Natijada – ikkita jiddiy zilzila – avvaliga (2012-yilda, keyin 2018-yilda) Niderlandiya hukumati 2022-yilga kelib qazib olishni dastlab 12 milliard kub metrgacha qisqartirish, keyin esa butunlay toʻxtatish toʻgʻrisidagi qaror qabul qilgan[24].

1975-yilgacha Limburg provinsiyasida koʻmir qazib olindi.

AQSh Energetika maʼlumotlar boshqarmasi maʼlumotlariga koʻra Gollandiyaning tasdiqlangan qayta tiklanadigan tabiiy energiya zaxiralari (2015-yil sentyabr) va EES EAEC maʼlumotlari[25] 1,453 milliard tse (koʻmir ekvivalenti) yoki global (179 mamlakat) 0,11% ga baholanadi. Tabiiy gaz zaxiralari (2013-yil 1-yanvar holatiga) – 1,399 mlrd. barel, bu koʻrsatilgan tasdiqlangan zaxiralarning 96,3% ni tashkil etadi.

Gollandiyaning energiyaga bogʻliqligi* energiya tashuvchilarning agregat guruhlari boʻyicha va umuman Eurostat maʼlumotlariga koʻra[26] quyidagi diagrammada keltirilgan[27].

 
Niderlandiyaning energiyaga qaramligi, 1990—2019 (%)

* Izohlar :

1. Energiyaga qaramlik iqtisodiyotning energiyaga boʻlgan ehtiyojini qondirish uchun importga bogʻliqlik darajasini bildiradi. Import-sof nisbatdan (import minus eksport) birlamchi energiya tashuvchilar va bunker yoqilgʻisining yalpi ichki isteʼmoli yigʻindisiga hisoblangan.

2. Salbiy qiymat sof eksportchini koʻrsatadi: isteʼmol qilganidan koʻra koʻproq yoqilgʻi eksport qiladigan mamlakat.

2021-yil 24-yanvardagi Yevrostat maʼlumotlaridan[27][28] jadvalda keltirilgan, mamlakatning zamonaviy energetika iqtisodiyotining quyidagi asosiy xususiyatlari keltirilgan. Birlamchi energiya ishlab chiqarishning umumiy hajmida 72,3% tabiiy gaz ishlab chiqarishga toʻgʻri keladi. Qayta tiklanuvchi energiya manbalari (RES), jumladan, bioyoqilgʻi ulushi 18,8% ni tashkil qiladi. Gollandiya barcha energiya manbalari, shu jumladan, elektr energiyasi, RES guruhidan tashqari, bioyoqilgʻi uchun sof import qiluvchi hisoblanadi. Jami yetkazib berish tarkibida – qariyb 72 million tonna neft ekvivalentidagi tabiiy gaz va xom neft va neft mahsulotlari mos ravishda 44,5% va 36,2%ni tashkil etadi. 2019-yil uchun yakuniy energiya isteʼmoli 44,7 million bareni tashkil etadi, uning 29,9% sanoatda, 24,5% transportda va 45,6% boshqa tarmoqlarda ishlatiladi.

1-jadval. Niderlandiyaning 2019-yil uchun yoqilgʻi-energetika balansining tanlangan maqolalari, ming. tonna neft ekvivalentini tashkil etadi
Energiya tashuvchilar Birlamchi energiya ishlab chiqarish Eksport Import Umumiy taʼminot Yakuniy energiya isteʼmoli Sanoat Transport Boshqa tarmoqlar
Elektr -- 1681 1754 74 9420 3071 203 6146
Issiqlik energiyasi 216 -- -- 216 2126 1535 -- 591
Gazlarning hosilalari -- -- -- -- 460 460 -- --
Tabiiy gaz 23944 34158 42489 32046 16588 5026 64 11498
Qayta tiklanmaydigan chiqindilar 681 36 170 815 39 -- -- 39
yadroviy issiqlik 910 -- -- 910 -- -- -- --
Xom neft va neft mahsulotlari (biologik yoqilgʻidan tashqari) 1146 105890 148419 26047 13977 3016 10050 912
Slanets va smolali qum -- -- -- -- -- -- -- --
Torf va torf mahsulotlari -- -- -- -- -- -- -- --
Qayta tiklanadigan va bioyoqilgʻi 6220 1532 785 5433 1989-yil 181 616 1191
Qattiq qazilma yoqilgʻi 0 100 6657 6419 83 79 toʻrtta
Jami 33116 143398 200275 71960 44683 13369 10933 20381
Elektr energiyasining ulushi -- 1,17% 0,88% -- 21,08% 22,97% 1,86% 30,16%

Relyefning qulayligi yoʻl tarmogʻini rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratadi, lekin daryo va kanallarning koʻpligi yoʻl qurilishida maʼlum qiyinchiliklar va xavflarni keltirib chiqaradi.

  • Temir yoʻl tarmogʻining umumiy uzunligi 2753 kilometrni tashkil etadi (shundan 68% elektrlashtirilgan – 1897 km).
  • Avtomobil yoʻllarining umumiy uzunligi 111 891 km.
  • Ketiladigan daryo va kanallarning umumiy uzunligi 5052 km.

Okean kemalari mamlakat iqtisodiyotida ham muhim oʻrin tutadi (Rotterdam porti Yevropadagi eng yirik transport markazi). Niderlandiya Yevropa yuk oqimlarining katta qismini qayta ishlaydi. KLM koʻplab xalqaro yoʻnalishlarda ishlaydi. Amsterdamda joylashgan Schiphol aeroporti yuk tashish boʻyicha Gʻarbiy Yevropaning yetakchi davlatlaridan biridir.

Aholi daromadlari

tahrir

2017-yil holatiga koʻra, Niderlandiyada oʻrtacha ish haqi oyiga 2855 yevro (3207,06 yalpi) va 2152 yevro (sof 2417,33 dollar) tashkil etdi. Niderlandiya hukumati eng kam ish haqini yiliga ikki marta, 1-yanvar va 1-iyulda Niderlandiyada oʻrtacha, jamoaviy kelishilgan ish haqining oʻzgarishiga mos ravishda oʻzgartiradi. 2020-yil 1-yanvardan Niderlandiyada 21 yoshdan oshgan shaxslar uchun eng kam ish haqi oyiga 1653,60 yevro (yalpi) va 1523 yevro (sof) ni tashkil qiladi[29][30][31][32][33][34][35][36].

Manbalar

tahrir
  1. „World Economic Outlook Database, April 2024“. IMF.org. International Monetary Fund.
  2. „World Bank Country and Lending Groups“. datahelpdesk.worldbank.org. World Bank. Qaraldi: 2019-yil 29-sentyabr.
  3. „Population on 1 January“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Qaraldi: 2020-yil 13-iyul.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 „World Economic Outlook database: April 2024“. imf.org. International Monetary Fund.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 „The World Factbook“. CIA.gov. Central Intelligence Agency. 2022-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-may.
  6. Marie, Wildeboer Schut, Jean; Stella, Hoff (2 March 2017). "Verwachte armoede in 2015–2017". Armoede in Kaart 2016 (2016). https://digitaal.scp.nl/armoedeinkaart2016/verwachte_armoede_in_2015-2017/. Qaraldi: 4 January 2018. Niderlandiya iqtisodiyoti]]
  7. „People at risk of poverty or social exclusion“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat.
  8. „Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat.
  9. 9,0 9,1 „Human Development Index (HDI)“. hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Qaraldi: 2022-yil 17-noyabr.
  10. „Corruption Perceptions Index“. Transparency International (2024-yil 30-yanvar). 2024-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 15-iyul.
  11. „Labor force, total - Netherlands“. data.worldbank.org. World Bank. Qaraldi: 2019-yil 1-noyabr.
  12. „Employment rate by sex, age group 20-64“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Qaraldi: 2024-yil 20-iyul.
  13. 13,0 13,1 „Unemployment down to pre-pandemic level“. CBS (2021-yil 18-noyabr).
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 „Euro area and EU27 government deficit both at 0.6% of GDP“. ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Qaraldi: 2020-yil 28-aprel.
  15. „Archived copy“. 2017-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-dekabr.
  16. „Archived copy“. 2017-yil 20-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-dekabr.
  17. „Sovereigns rating list“. Standard & Poor's.
  18. 18,0 18,1 18,2 Rogers, Simon; Sedghi, Ami. „How Fitch, Moody's and S&P rate each country's credit rating“. The Guardian (2011-yil 15-aprel). Qaraldi: 2011-yil 31-may.
  19. „Scope affirms the Netherlands' credit ratings at AAA with Stable Outlook“. Scope Ratings. Qaraldi: 2023-yil 5-noyabr.
  20. OECD Labour Force Statistics 2022, OECD, 2020, doi:10.1787/23083387, ISBN 9789264687714
  21. „Report for Selected Countries and Subjects“ (inglizcha). www.imf.org. Qaraldi: 10-sentabr 2018-yil.
  22. „Report for Selected Countries and Subjects“. www.imf.org. Qaraldi: 12-aprel 2019-yil.
  23. AMSTERDAM: Netherlands loses S&P triple-A credit rating // National Business News | The State
  24. [1] // yanv 19
  25. „Запасы энергоносителей. Энергетический потенциал“. EES EAEC. Мировая энергетика. eeseaec.org (обновлено: 29 мая 2019 г.). 2021-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
  26. „Energy imports dependency“. Eurostat. Database (2021-yil 27-yanvar).
  27. 27,0 27,1 „Энергоэкономическая модель Нидерландов“. EES EAEC. Мировая энергетика. eeseaec.org (обновлено: 18 февраля 2021 г.). 2021-yil 20-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-avgust.
  28. „Simplified energy balances“. Eurostat. Database.
  29. Amount of the minimum wage | Minimum wage | Government.nl
  30. Bedragen minimumloon 2020 | Minimumloon | Rijksoverheid.nl
  31. Minimumloon 2020, dit zijn de bedragen | Ondernemen Met Personeel
  32. Minimumloon 2020 januari
  33. Minimumloon en jeugdloon 2020
  34. Ook minimumloon per uur stijgt per 1 januari 2020 | Redactie Salaris Rendement
  35. Overzicht van het Minimumloon 2020 & Minimum uurloon
  36. Dutch Income Tax Calculator