Opor (indonezcha: opor) — Indoneziya oshxonasi taomlar qatoriga qoʻshiladi. U kokos sutiga maʼlum bir ziravorlar qoʻshish orqali tayyorlanadi. Shu ketma-ketlikda taomga turli xil istalgan hayvon va kamroq tarqalgan sabzavot mahsulotlarini qoʻshish ham mumkin.

Opor

Tovuq va tuxumdan tayyorlanadi
Milliy oshxona Indoneziya oshxonasi
Asl nomi Opor
Kelib chiqishi Indoneziya
Asosiy komponentlari tovuq, oʻrdak, goʻsht, sakat, tuxum, ziravorlar, kokos suti
Boshqa komponentlari tofu, sabzavotlar

Eng mashhur goʻshtlar: tovuq va Oʻrdak goʻshti hisobalandi. Ushbu taomlar uchun retseptlarning alohida xilma-xilligi ularning vatani — Java oroli boʻlganligi bilan ajralib turadi. Chunki bu yerda bu maxsulotlar juda koʻp uchraydi. Yava orasida Musulmonlar Qurbon hayiti bayramiga bagʻishlangan tantanali dasturxonda anʼanaviy ravishda asosiy taomlardan biri sifatida dasturxonga tortiladi.

Kelib chiqishi va tarqalishi

tahrir

Hindiston yongʻogʻi sutida qaynatish Indoneziyaning koʻp joylarida anʼanaviy pishirish usuli boʻlib, u yerda pishgan mevalarda Kokos daraxtidan olinadigan bu suyuqlik keng tarqalgan. Oporning o‘zi Yavanlarning asl taomidir va ayniqsa Markaziy va Sharqiy Yavanlarda mashhur Yavanliklar oʻzlarining asl yashash hududidan tashqarida ommaviy tarqalishi tufayli, Indoneziyaning boshqa koʻplab mintaqalarida turli xil oporlarni tayyorlash amaliyotini qoʻllay boshlashdi. Qoʻshni Malayziya va Singapur, shuningdek Niderlandiyada maʼlum darajada mashhur boʻlishga erishdi, mustamlaka davridan beri Hindiston bilan ancha yaqin ijtimoiy-madaniy aloqalarni saqlab kelmoqda.

Tayyorlanishi va turlari

tahrir

Opor — Kokos suti va koʻplab ziravorlar bilan tayyorlangan shoʻrva. Turli xil hayvonlar va kamroq oʻsimlik mahsulotlaridan tayyorlanishi mumkin. Koʻpincha tovuq, oʻrdak goʻshti va har xil turdagi sakat qaynatiladi, shuningdek, tovuq yoki oʻrdak tuxumi -oldindan pishirilgan va tozalangan boʻladi.Baliq (ayniqsa, sazan va kichik sharqiy orkinoslar), dengiz mahsulotlari, tofu.Sabzavotlarning ayrim turlari ham ishlatiladi. Masalan sabzavotlardan(loviya, no’xat, kartoshka, sabzi), shuningdek jakfruit pulpa va mevalar, Non daraxti mevasi. Odatda, opor bir komponentli boʻlib, tegishli nomga ega: tovuq opori (indonezcha: opor ayam), mol goʻshti opori (indonezcha: opor sapi). Baʼzan taomga bir nechta ingredientlar ham qoʻshiladi: masalan, tovuq goʻshti yoki tuxum, tofu yoki sabzavotlar ham qoʻshilishi mumkin.

 
Hindiston yongʻogʻi suti har qanday rekvizitning asosidir

Manba mahsulotlari odatda katta boʻlaklarga boʻlinadi (pods loviya, dengiz mahsulotlari, tuxum butun pishiriladi) va katta hajmdagi hindiston yongʻogʻi sutida pishgunicha qaynatiladi. Hindiston yongʻogʻi suti koʻp miqdorda ziravorlar, bilan oldindan qizdiriladi, ularning baʼzilari qozon tubida kam yoki umuman Oʻsimlik yogʻi umuman qovurilgan boʻlishi mumkin. Koʻpincha ziravorlar toʻplamiga koriander, galangal, simbopogon, lumbang, xushbo'y qalampir, sarimsoq, piyoz, shalot, zanjabil, tuz, muntazam yoki xurmo shakari va pulpa, sharbat yoki ohaka bo'laklari. Retseptga qarab, ziravorlar tarkibi har xil boʻlishi mumkin, ammo anʼanaviy ravishda u deyarli hech qachon Indoneziya pazandachiligida juda mashhur boʻlgan za'fran va chili qalampir ni oʻz ichiga olmaydi, ular idishlarga nafaqat oʻtkir taʼm, balki yorqin rangli soyalar — mos ravishda, yorqin sariq yoki qizil-toʻq sariq. Natijada, opor odatda oʻrtacha achchiq taʼmga ega va pishirish oxirida biroz qalinlashgan kokos suti tabiiy rangini biroz oʻzgartiradi. Bu uni hindiston yongʻogʻi sutida pishiriladigan boshqa Indoneziya taomlaridan ajratib turadi — gulaya, rendang, sayur-lode, ular koʻproq kuyish va rang berish tufayli tez-tez ziravorlar oladiva juda yorqin ranglar va oʻtkir taʼmga ega. Baʼzida hindiston yongʻogʻi sutiga zerdeçal qoʻshilsa, tayanchdagi suyuqlik sariq rangga aylanadi[1][2].

Taomni isteʼmol qilinishi

tahrir
 
Bozordagi doʻkondagi Longtong opor qozon

Opor odatda pishirgandan keyin imkon qadar tezroq istemol qilinadi. Baʼzan Indoneziya oshxonasining boshqa koʻplab asosiy taomlari kabi, osteʼmol qilinishidan oldin unga krupukom yoki qovurilgan piyoz sepiladi. Opor — uyda pishiriladigan mashhur taom boʻlib, koʻpincha Indoneziya milliy taomlariga ixtisoslashgan umumiy ovqatlanish korxonalarida tanovul qilinadi, shuningdek, anʼanaviy bozorlardagi doʻkonlardan sotiladi. Hamma joyda bu kundalik taom, ammo Javada, shu bilan birga, u anʼanaviy ravishda musulmonlarning Hayit Bayramini nishonlash paytida asosiy taomlardan biri boʻlib xizmat qiladi, bu yerda „Idul-Fitri“ deb ataladi.(indonezcha: Idul Fitri).

Manbalar

tahrir
  1. 1010 Resep 2008, s. 295-298.
  2. Dharmaputra 2011, s. 169- 171.