Vikipediya

Taypey 101

Taypey 101 (xitoycha: 臺北; TAIPEI 101 nomi bilan stilize qilingan), ilgari Taypey Jahon moliya markazi sifatida tanilgan, Tayvanning Taypeyidagi osmonoʻpar bino. Ushbu bino 2004-yilda ochilganidan to 2009-yilgacha BAAning Dubay shahridagi Burj Xalifa qurilishi tugallangunga qadar rasman dunyodagi eng baland bino sifatida tasniflangan. Qurilish tugagach, u balandligi yarim kilometrdan oshgan dunyodagi birinchi osmonoʻpar bino boʻldi.

Taypey 1O1
臺北1O1
Eski nomlari Taypey Jahon moliya markazi
Umumiy maʼlumot
Maqomi Tugallangan
Turi Osmono'par bino
Meʼmoriy uslubi Postmodernizm
Manzili Xinyi tumani, Xinyi yo'li, 7-son, 5-bo'lim
Shahar Taypey
Mamlakat Tayvan
Koordinatalar 25°2′1″N 121°33′54″E / 25.03361°N 121.56500°E / 25.03361; 121.56500
Narxi NT$58 mlrd (US$1.895 mlrd)
Egasi Taypey moliya markazi korporatsiyasi
Balandligi
Architectural 508.2 m (1,667 ft)
Tip 508.2 m (1,667 ft)
Tomi 449.2 m (1,474 ft)
Eng yuqori qavati 438.0 m (1,437 ft)
Rasadxona 449.2 m (1,474 ft)
Texnik holati
Qavatlar soni 101[1]
Binoning ichki maydoni 412,500 m2 (4,440,100 kv ft)[2]
Liftlar soni 61 Toshiba tomonidan KONE EcoDisc motorlari bilan oʻrnatilgan
Dizayn va konstruksiya
Meʼmor C.Y. Lee & C.P. Wang
Asosiy pudratchilar

KTRT qoʻshma korxonasi[3]

Mukofotlar Mavjud binolar, LEED Platinum O+M
Vebsayt
taipei-101.com.tw
Taypey 101

Yoʻlovchilarni 5-qavatdan 89-qavatga 37 soniyada tashiydigan liftlar (60.6 km/h (37.7 mph) tezligi orqali rekordlar oʻrnatgan[7]. 2011-yilda Taypey 101 LEED sertifikatlash tizimi boʻyicha Platinum reytingini oldi va dunyodagi eng baland va eng katta yashil binoga aylandi. Ushbu tuzilma xalqaro ommaviy axborot vositalarida muntazam ravishda Taypeyning timsoli sifatida paydo boʻldi va Taypey 101 mushakbozliklari Yangi yil kechasi eshittirishlarining muntazam mavzusiga aylandi.

Taypey 101 ning postmodernistik arxitektura uslubi sanoat materiallaridan foydalangan holda zamonaviy tuzilmada anʼanaviy Osiyo estetikasini uygʻotadi. Uning dizayni tuzilmaga Tinch okeanining olov halqasidagi zilzilalar va mintaqadagi tropik boʻronlarga bardosh berishga imkon beruvchi bir qator xususiyatlarni oʻz ichiga oladi. Minorada ofislar, restoranlar, yopiq va ochiq observatoriyalar joylashgan. Minora tashqi koʻrinish sifatida dunyodagi eng katta ruyi belgisiga ega boʻlgan koʻp qavatli savdo markazi bilan tutashgan.

Taipei 101 Taipei Financial Center Corporation kompaniyasiga tegishli. Osmonoʻpar bino 2004-yil 31-dekabrda Yangi yil bayrami kuni ochilgan.

Tarixi

tahrir

Rivojlanishi

tahrir

1997-yilda Tayvanning bir qancha banklari va sugʻurta kompaniyalaridan iborat boʻlgan Taypey moliya markazi korporatsiyasi ishlab chiquvchi Harace Lin boshchiligida qurilish uchun 20 688 890 000 NT dollarlik taklifni ilgari surdi. Taipei Financial Center Corporation kompaniyasi hududni 70 yilga ijaraga olish va bino qurish huquqini qoʻlga kiritdi. Shahar hukumati bilan transfer shartnomasini amalga oshirildi[8]. Mulk 2067-yilda shaharga qaytariladi[9].

Taypey moliya markazi korporatsiyasi (TFCC) 2009-yil 2-noyabrda Taypey 101-ni LEED standartlari boʻyicha 2011-yil yozigacha „dunyodagi eng baland yashil bino“ga aylantirish rejalarini eʼlon qildi. Struktura allaqachon energiya tejaydigan qilib ishlab chiqilgan bo‘lib, ikki qavatli oynalar tashqi issiqlikni 50 foizga to‘sib qo‘yadi va qayta ishlangan suv bino ehtiyojlarining 20-30 foizini qondiradi. LEED sertifikati NT $ 60 million (1,8 million AQSh dollari) qiymatida simlar, suv va yoritish uskunalarini tekshirish va yangilashni talab qiladi. Hisob-kitoblar shuni koʻrsatadiki, oʻzgartirishlar natijasida tejamkorlik uch yil ichida ularni amalga oshirish xarajatlarini qoplaydi[10]. Loyiha Siemens Building Technologies, arxitektor va interyer dizayneri Stiven Lich Group va LEED konsalting kompaniyasi EcoTech Internationaldan iborat xalqaro guruh rahbarligida amalga oshirilgan[11]. Kompaniya 2011-yil boshida LEED bilan platina darajasidagi sertifikat olish uchun ariza topshirgan[12]. 2011-yil 28-iyulda Taypey 101 „Mavjud binolar: ekspluatatsiya va texnik xizmat ko‘rsatish“ bo‘yicha LEED platina sertifikatini oldi. U Manxettendagi Bank of America minorasini dunyodagi eng baland va eng koʻp foydalaniladigan yashil bino oʻrnini egalladi. Bundan tashqari Floridadagi Atrof-muhitni muhofaza qilish agentligi binosi dunyodagi eng katta yashil bino sifatida ham tilga olingan. Loyiha qiymati NT$60 million boʻlsa-da  (2,08 million AQSh dollari), 14,4 million kilovatt-soat elektr energiyasi yoki 18 foiz energiyani tejash kutilmoqda. Bu 36 million NT dollariga teng.  (1,2 million AQSh dollari)[13]. 2019-yilda u Baland binolar va shaharlar boʻyicha kengash tomonidan dunyodagi eng nufuzli 50 ta osmonoʻpar binolar qatoriga kiritilgan[14].

2020-yil 4-yanvarda binoda vertolyot halokati qurbonlari uchun hamdardlik kechasi oʻtkazildi, ular orasida bir qator yuqori martabali hukumat amaldorlari ham bor edi[15]. 2020-yil 8-fevral kuni matbuotda 2019-yilgi koronavirus epidemiyasi sababli karantinga olingan Diamond Princess kruiz laynerining baʼzi yoʻlovchilari 31-yanvar kuni Taypey 101-ga tashrif buyurishgan, shu payt hech birida alomatlar kuzatilmagan[16]. 2020-yil 1-aprelda Taypey 101 savdo markazi Koronavirus pandemiyasi sababli mamlakatda birinchi boʻlib ish vaqtini qisqartirdi[17]. U fevral oyida tashrif buyuruvchilarning haroratini tekshirishni boshlagan edi[17][18]. 21-may kuni bino iyun oyida normal ish vaqtini tiklashini aytdi, chunki mamlakat COVID-19 tarqalishini samarali ravishda cheklashga erishdi[19].

Muhim bosqich

tahrir

Taypey 101 ni rejalashtirish va qurishning muhim sanalari quyidagilardan iborat:[20]

Sana Tadbir
1997-yil 20-oktyabr Taypey shahri hukumati bilan rivojlanish va foydalanish huquqi toʻgʻrisidagi shartnoma imzolandi.
1999-yil 13-yanvar Poydevor qoʻyish marosimi.
2000-yil 7-iyun Birinchi minora ustuni qurilgan.
2001-yil 13-aprel Taypey shahri hukumati tomonidan tasdiqlangan 508,2 m balandlikdagi dizaynni oʻzgartirish.
2001-yil 13-iyun Taypey 101 Mall birinchi oʻrinni egalladi.
2001-yil 10-avgust 101 qavat uchun qurilish litsenziyasi berilgan.
2002-yil 31-mart Qisman qurilgan bino 6,8 magnitudali zilziladan buzilmagan holda omon qoldi.
2003-yil 13-may Taypey 101 Mall yashash uchun ruxsat oladi.
2003-yil 1-iyul Taypey 101 minorasi tomi qurib bitkazildi.
2003-yil 17-oktyabr Shpil joylashtirilgan.
2003-yil 14-noyabr Taypey 101 savdo markazi ochiladi[1]
2004-yil 15-aprel Baland binolar va shahar yashash joylari kengashi (CTBUH) Taypey 101-ni dunyodagi eng baland bino sifatida tasdiqladi.
2004-yil 12-noyabr Minora yashash joyi sifatida ruxsat oladi.
2004-yil 31-dekabr Minora jamoatchilikka ochiladi[1]
2005-yil 1-yanvar Birinchi Yangi yil mushakbozliklari yarim tunda boshlanadi.

Qurilish

tahrir

  Taypey 101-ni rejalashtirish 1997-yil iyul oyida[1] Taypey meri Chen Shuy-byan davrida boshlangan. Savdogarlar va shahar hukumati amaldorlari oʻrtasidagi muzokaralar dastlab Taypeyning 101-biznes tumanida yangi rivojlanish uchun langar boʻlib xizmat qiladigan 66 qavatli minora taklifiga qaratilgan. Rejalashtiruvchilar yangi inshootni yanada ulug‘vor balandlikka ko‘tarish haqida o‘ylab ko‘rishdi. . 2001-yilning yozidagina shahar bu yerda 101 qavatli minora qurish uchun litsenziya berdi. Bu orada qurilish ishlari davom etdi va birinchi minora ustuni 2000-yilning yozida oʻrnatildi[1][21].

2002-yil 31-martda Tayvanda kuchli zilzila yuz berdi va 47-qavatda joylashgan qurilish krani vayron boʻldi. Kran minora ostidagi Xinyi yoʻliga qulab tushdi va bir nechta mashinani ezib tashladi. Besh kishi halok boʻldi — ikkita kran operatori va toʻgʻri himoyalanmagan uchta ishchi. Biroq, tekshiruv binoning konstruktiv tuzilmasi buzilmaganligini koʻrsatdi va qurilish ishlari bir hafta ichida qayta boshlanishi mumkin deyildi[22].

Taypey 101 tomi uch yildan soʻng 2003-yil 1-iyulda qurib bitkazildi. Ma Ying-Jou Taypey meri sifatidagi birinchi muddatda erishilgan yutuqni bildirish uchun oltin murvatni mahkamladi. Minoraning rasmiy ochilishi 2004-yil Yangi yil arafasida boʻlib oʻtdi. Prezident Chen Shuy-byan, Taypey meri Ma Ying-Jou va qonunchilik palatasi spikeri Van Jin-Pin tasmani kesib ochdi. Ochiq osmon ostidagi konsertlarda bir qator mashhur qoʻshiqchilar, jumladan, A-Mei va Stefani Sun ishtirok etdi. Tashrifchilar birinchi marta liftlarda kuzatuv qavatlariga borishdi. Bir necha soatdan soʻng Taypey 101da birinchi mushakbozlik namoyishi yangi yil kelishidan xabar berdi[23][24].

Voqealar

tahrir
 
2005-yil 19-aprelda E=mc <sup id="mw4Q">2</sup> yoritish

Taypey 101 — koʻplab maxsus tadbirlar joyi. Badiiy koʻrgazmalar, yuqorida taʼkidlanganidek, rasadxonada muntazam ravishda oʻtkaziladi. Minora ochilganidan beri bir nechta eʼtiborga molik sanalar shu yerda nishonlandi.

2005-yil 28-fevralda Qoʻshma Shtatlarning sobiq prezidenti Bill Klinton binoga tashrif buyurdi[25]. 2005-yil 19-aprelda minora Eynshteynning nisbiylik nazariyasi kashf etilganining 100 yilligini nishonlash uchun chiroqlarda „E=mc <sup id="mw6A">2</sup>“ formulasini koʻrsatdi. 47 mamlakatdagi 65 000 ta ana shunday displeylarning eng kattasi bo‘lgan displey „Fizika dunyoni yoritadi“ xalqaro bayramining shu tarzda nishonladi. 2006-yil 20-oktyabrda minora koʻkrak bezi saratoni haqida kengroq targʻib qilish uchun uchun chiroqlarda pushti lentani koʻrsatdi. Oʻn kunlik targʻibotga Taypey 101 egaligi va Estée Lauder tomonidan homiylik qilindi.

2004-yil 25-dekabrda fransuz alpinisti Alen Robert toʻrt soat ichida eng yuqori choʻqqiga chiqishga muvaffaq boʻldi[26]. 2007-yil 12-dekabrda avstriyalik bazaga sakrashchi Feliks Baumgartner 91-qavatdan ruxsatsiz parashyut bilan sakrashdan omon qoldi. 2005-yil 20-noyabrda Taipei 101 Run Up birinchi yillik musobaqasida 1-qavatdan 91-qavatgacha boʻlgan 2046 pogʻonaga poyga boʻlib oʻtdi. Daromad Tayvanning olimpiya terma jamoalariga foyda keltirishi kerak edi. Erkaklar o‘rtasida avstraliyalik Pol Kreyk (10 daqiqa, 29 soniya), ayollar o‘rtasida avstriyalik Andrea Mayr (12 daqiqa, 38 soniya) g‘oliblikni qo‘lga kiritgan. 2008-yil 15-iyunda Taypey 101 Run Up 2500 ishtirokchini qamrab oldi. Erkaklar poygasida germaniyalik Tomas Dold (10 daqiqa, 53 soniya); 2007-yil chempioni italiyalik Marko De Gasperi ikkinchi, tayvanlik Chen Fu-tsay uchinchi bo‘ldi. Ayollar poygasida tayvanlik Li Syao Yu (14 daqiqa, 53 soniya) g‘alaba qozongan edi. 2014-yil 6-dekabr kuni HKT48 yapon idol guruhi Tayvandagi gastrol premyerasi sifatida 91-qavatdagi rasadxonada kichik konsert bergan[27][28].

Yangi yil oqshomida otashinlar

tahrir
 
 
 
2008-yil Yangi yil bayramida minora qanday koʻrinishga ega. "2008 ♥ TAYVAN " belgisi tasviriga eʼtibor bering

Taypeydagi Yangi yil shousi Taypey meriyasida boʻlib oʻtadi, u shuningdek, otashinlar bilan yoritilgan Taypey 101 koʻrinishini taqdim etadi. Olomonlar otashinlarni koʻrish uchun yigʻiladigan yana bir mashhur joy — Sun Yat-sen memorial zali. Dastlabki uch yil davomida (2004-2006) Taypey 101-dagi har yili oʻtkaziladigan mushakbozlik namoyishi oldidan soʻnggi sakkiz soniyani yarim tungacha hisoblash uchun ulkan panel displeylarida har bir boʻlimda chiroqlarda raqamlar ketma-ket koʻrsatildi. 2007-yildan beri bino butunlay qorongʻilashtirildi, keyin pastki qismdan yuqori qismlarga ketma-ket mushaklar boshlandi.

  • 2003-2004: Qurilish davom etayotgan bino. Ochiq observatoriyadagi (91-qavat) aylanadigan chiroqlar ovoz va yorugʻlik namoyishini taʼminladi, biroq hech qanday mushak otilmadi.
  • 2004-2005: Taypey 101 ning tantanali ochilishi birinchi mushaklar namoyishi bilan nishonlandi. Namoyish 35 soniya davom etdi. Seksiya balkonlaridan raketalar uchirildi. Bayram tantanalarida kun boʻyi taniqli sanʼatkorlarning chiqishlari va milliy taniqli shaxslarning tantanali tashriflari kiradi.
  • 2005-2006: Namoyish 128 soniyagacha uzaytirildi. Sony koʻrgazmaga homiylik qildi, u brend nomini chiroqlarda namoyish qilish bilan yakunlandi.
  • 2006-2007: Namoyish 188 soniyagacha uzaytirildi; 9000 ta raketa uchirildi. Sony ikkinchi marta tadbirga homiylik qildi.
  • 2007-2008: Bir xil 12 000 raketani oʻz ichiga oladi. Tadbir homiysi Tayvan sayyohlik byurosi shouni „Tayvan“ soʻzi ustidagi yorugʻlikdagi yurak namoyishi bilan yakunladi.
  • 2008-2009: Oldindagilarga qaraganda ancha kamtarona shou. Mavzu „2009-yilda Tayvanni yuragingiz bilan seving“. Koʻrgazma binoning toʻrt tomonida baxt, koʻrish, barqarorlik va ehtirosni ifodalovchi toʻrtta rangda (qizil, koʻk, yashil va sariq) chiroqlar koʻrsatilishi bilan yakunlandi.
  • 2009-2010: Displey 2005-2008-yillardagi ko‘zni qamashtiruvchi baʼzi ko‘rinishlarga ega bo‘ldi, ammo davomiylik qisqaroq bo‘lib qoldi. Mavzu „Tayvan yuqoriga“ edi.
  • 2010-2011: Shou 288 sekundgacha uzaytirildi (flesh effektlari uchun 100 soniya va otashinlar uchun 188 soniya). Senariy Pekin Olimpiadasi va Shanxaydagi Butunjahon koʻrgazmasi uchun mas’ul rassom Cai Guo-Qiang tomonidan ishlab chiqilgan. Mavzu „100 ROC“ (Xitoy Respublikasining 100 yilligi) boʻlib, „Tayvanni sevish“ mavzusiga bagʻishlangan. 2010-yil, shuningdek, Taypeyda Floral Expo boʻlib oʻtgan yil boʻldi va Dajia Riverside Parkida yana bir Yangi yil bayrami tadbiri boʻlib oʻtdi. Bu VIP tadbir edi, lekin shahar hokimiyati tadbiri bilan bir vaqtda efirga uzatildi. Binodagi namoyish Xinyi moliya tumanidagi boshqa binolardan otilgan pirotexnika bilan birga boʻldi. Bir tushunchaga koʻra, otashinlar ajdaho sudralayotgandek bino boʻylab yuqoriga va pastga aylanadi, ammo texnik qiyinchiliklar kutilgan natijani bermadi (OAV koʻproq uni „qurtga“ oʻxshatishdi). Shuningdek, mezbonga otashinlar tugaganini anglashi uchun 30 soniya vaqt ketdi.
  • 2011-2012: Shou 202 soniyagacha qisqartirildi va oʻtgan yilga qaraganda ancha konservativ deb hisoblandi, ammo hozirgi kunga qadar uchirilgan eng koʻp raketalarni oʻz ichiga olgan, jami 30 000 ta raketadan foydalanilgan. Mavzu ROCning 101 yilligiga toʻgʻri keldi. U YouTubeʼda ham eʼtiborni tortdi, u yerda tomoshabinlar pirotexnika boshlanishidan bir necha soniya oldin „NUJ“ ni payqashdi, keyinroq radio orqali boshqariladigan, miltillovchi chiroqlar bilan boshqariladigan planer ekanligi aniqlandi.
  • 2012-2013: Shou Fransiyaning Groupe F pirotexnika kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, davomiyligi 198 soniya bo‘lib, Igor Stravinskiyning „Olovli qush“ asariga moslashtirilgan 22 000 raketadan iborat. Mavzu „Kelajak uchun belanchak“ edi. Tayvan turizm byurosining joriy reklama kampaniyasini targʻib qilish uchun binodagi chiroqlarda „Tayvan uchun vaqt“ (ingliz va mandarin xitoy tillarida) soʻzlari aks ettirilgan.
  • 2013-2014: Shou 218 soniya davom etdi va Taypey 101 ning 10 yilligini xotirlash uchun birinchi marta mahalliy musiqachilar tomonidan tematik musiqa yaratildi.
  • 2014-2015: 2004-yil 31-dekabrda rasmiy ochilganidan beri 10 yilligi nishonlandi. Spektakl 218 soniya davomida namoyish etildi. iSee Tayvan jamgʻarmasi Tayvan madaniyati va ijodining goʻzalligini targʻib qilish uchun mushakbozlikka homiylik qildi. Pirotexnika musiqasini Tayvanning „Oltin ohang“ mukofoti sovrindori janob Li, Che-Yi, Vivaldining mashhur klassik qoʻshigʻi „Toʻrt fasl“ va koʻplab Tayvan xalq musiqalari bilan uygʻunlashgan. Taypey simfonik orkestri tomonidan ijro etilgan va yozilgan.
  • 2015-2016: Bu yil F guruhi Taypey 101 uchun „Tabiat — bu kelajak“ yashil mavzusi bilan toʻrtinchi marta salyut namoyishini yaratdi. 238 soniyalik displey tarixdagi eng uzun ishlash deb hisoblangan. Gullar, qushlar, dengiz otlari, baliqlar va boshqalarning eng xilma-xil va tabiiy naqshlaridan tashqari, 30 000 ta effektlar eng koʻp namoyish etilganlardan biri edi. Shuningdek, bu birinchi marta professional alpinistlar tomonidan binoning jabhalariga pirotexnika tokchalarini oʻrnatishdir. Janob Li, Chi-Yi yana bir bor tabiat bilan bogʻliq mavzuni aks ettiruvchi xalqaro va Tayvan ritmlari bilan aralashgan musiqani aranjirovka qildi va Evergreen simfonik orkestri ijro rolini oʻynadi. Tayvanning yosh IT-dizayn kompaniyasi BungBungame Tayvanni butun dunyoga koʻrsatuvchi ramziy tadbirni qoʻllab-quvvatlovchi eksklyuziv homiy boʻldi.
  • 2020-yil: Taypey 101 „Umid nuri, Tayvan“ mavzusidagi shouni namoyish etdi va yarim tunda 16 000 mushakni ishga tushirdi[29].



Taypey 101 olti yil davomida dunyodagi eng baland bino boʻlib, 2010-yilda Burj Xalifa undan oʻzib ketgan. 12 yil davomida u soatiga 38 milya tezlikda ishlaydigan eng tez liftga ega edi. Shuningdek, u dunyodagi eng katta shamol damperiga ega, diametri 18 fut[30]. Taypey 101 baland binolar va shaharlar boʻyicha kengashning rasmiy reytingiga koʻra, hozirda dunyodagi oʻn birinchi eng baland bino hisoblanadi[31].

Strukturaviy dizayn

tahrir

  Taypey 101 Tayvan sharqidagi hududda tez-tez uchraydigan tayfun shamollari va zilzila silkinishlariga bardosh berishga moʻljallangan. Evergreen Consulting Engineering, konstruktiv muhandis, Taypey 101 ni sekundiga 60 metr (197 fut/s), (216 km/soat yoki 134 milya) kuchli shamollarga, shuningdek, 2500 yillik sikldagi eng kuchli zilzilalarga bardosh beradigan tarzda loyihalashtirgan[32].

Taipei 101 egiluvchan va strukturaga chidamli qilib yaratilgan, chunki moslashuvchanlik strukturaning shikastlanishiga yoʻl qoʻymaydi, qarshilik esa yoʻlovchilar uchun ham, shisha, parda devorlari va boshqa xususiyatlarni himoya qilish uchun ham qulaylikni taʼminlaydi. Aksariyat dizaynlar mustahkamlash kabi muhim strukturaviy elementlarni kattalashtirish orqali kerakli kuchga erishadi. Taypey 101 balandligi va uning atrofidagi hududning geologiyasi tufayli bino asosiy yoriq chizigʻidan atigi 660 ft (200 m) uzoqda joylashgan[33]. Taypey 101 yuqori samarali poʻlat konstruksiyadan va 36 ta ustundan, shu jumladan 10,000 psi (69 MPa) betonli sakkizta „mega ustundan“ foydalanilgan[20]. Sakkiz qavatli oraliqda joylashgan ustunli trusslar binoning yadrosidagi ustunlarni tashqi koʻrinishdagi ustunlar bilan bogʻlaydi[22].

Bu xususiyatlar poydevorning mustahkamligi bilan birgalikda Taypey 101 ni hozirgacha qurilgan eng barqaror binolardan biriga aylantirdi.  Poydevor 380 80 m (262 ft) qoziq bilan yerga mustahkamlangan. Har bir qoziq 1,5 metr diametrga ega[20]. Qurilish vaqtida, 2002-yil 31-martda Taypeyi 6,8 magnitudali zilzila sodir boʻldi; o‘sha paytdagi eng yuqori qavat bo‘lgan 56-qavatdan ikkita qurilish krani qulab tushgan. Hodisa oqibatida besh kishi halok bo‘ldi, biroq tekshiruv binoga hech qanday shikast yetkazilmaganini ko‘rsatdi va tez orada qurilish qayta boshlandi[22].

RWDI 660 metrik tonna (728 qisqa tonna) poʻlat mayatnikni ishlab chiqdi, u sozlangan massa amortizatori boʻlib xizmat qiladi, narxi 132 million NT dollar (4 million AQSh dollari)[34][35][36][37]. 92-qavatdan 87-qavatgacha osilgan mayatnik kuchli shamollar taʼsirida bino ichidagi harakatni bartaraf etish uchun chayqaladi. Uning shari, dunyodagi eng katta amortizator toʻpi, har bir donasi 125 mm (4.92 in) boʻlgan turli diametrli 41 dumaloq poʻlat plitalardan iborat. Toʻpning qalinligi 5.5 metr. Ikkita qoʻshimcha sozlangan ommaviy amortizatorlar shpilning uchiga oʻrnatilgan boʻlib, ular kuchli shamol yuklari tufayli strukturaga zarar yetkazilishining oldini olishga yordam beradi[37][38]. 2015-yil 8-avgust kuni „Soudelor“ to‘fonidan kelib chiqqan kuchli shamol asosiy amortizatorni 1 metr (39 dyum) ga silkitdi — bu damper tomonidan qayd etilgan eng katta harakatdir[39][40].

Damper shu qadar mashhur sayyohlik maskaniga aylandiki, shahar Sanrio bilan shartnoma tuzib, maskot: Damper Baby yaratdi. Damper chaqaloqning toʻrtta versiyasi („Rich Gold“, „Cool Black“, „Smart Silver“ va „Lucky Red“) ishlab chiqilgan va haykalchalar va esdalik sovgʻalariga aylantirilgan va turli Taypey 101 sovgʻa doʻkonlarida sotilgan. Damper Baby oʻzining komikslari va veb-saytiga ega boʻlgan mashhur mahalliy belgiga aylangan[41][42][43].

Simvolizm

tahrir

101 qavatning balandligi vaqtning yangilanishini eslatadi: minora qurilganda kelgan yangi asr (100+1). Bu 100 dan biriga yaxshiroq, anʼanaviy mukammallik soniga erishish orqali yuksak ideallarni ifodalaydi. Raqam, shuningdek, raqamli texnologiyada qoʻllaniladigan ikkilik sanoq tizimini ham ifodalaydi[20].

Asosiy minora har biri sakkiz qavatli sakkiz segmentdan iborat. Xitoy tilida soʻzlashuvchi madaniyatlarda sakkizinchi raqam moʻl-koʻllik, farovonlik va omad bilan bogʻliq[44][45].

Takroriy qismlar bir vaqtning oʻzida Osiyo pagodasi (yer va osmonni bogʻlaydigan minora, Petronas minoralarida ham paydo boʻlgan), bambuk poyasi (oʻrganish va oʻsish timsoli) va qadimgi xitoy ingotlari yoki pul qutilari toʻplamini eslatadi (moʻllik ramzi). Ommabop hazil baʼzan binoning shaklini Gʻarb uslubidagi xitoy taomlarida ishlatiladigan qutilar toʻplamiga oʻxshatadi; Albatta, bunday qutilarning yigʻiladigan shakli ham qadimgi pul qutilarinikidan olingan [46]. Binoning har bir yuziga oʻrnatilgan toʻrtta disk minora bilan toʻqnashgan joyda tangalar tasvirlangan. Kirish eshiklari ustiga oʻrnatilgan emblemada qadimiy xitoycha naqshli uchta tilla tanga aks etgan, markaziy teshiklari 1-0-1 arab raqamlarini bildiradi[20]. Struktura in va yan oʻrtasidagi muvozanatga erishish uchun koʻplab kvadrat va doira shakllarini oʻz ichiga oladi.

Kechasi oʻzining eng yuqori choʻqqisidagi yorqin sariq nur Taypey 101-ni erkinlik va xush kelibsiz kabi gʻoyalarini qoʻllab-quvvatlovchi sham yoki mash’al roliga aylantiradi. 18:00 dan 22:00 gacha[47] minora chiroqlari haftalik jadvalga muvofiq yetti rangdan birini koʻrsatadi[48].

kun yakshanba dushanba seshanba chorshanba Payshanba Juma shanba
Rang binafsha qizil apelsin sariq yashil koʻk indigo

Qavat rejasi

tahrir
Qavatlar Rejalar
101 Ochiq observatoriya palubasi
100 Mexanik
99
98
97
96
95
94
93
92 Tuned Mass Damper
91 Ochiq observatoriya palubasi
90 Mechanical
89 Yopiq observatoriya palubasi
88 Yopiq observatoriya palubasi
87 Mexanik
86 Restoran
85 Diamond Tony’s 101 Panorama,

85TD

84 Yuqori offislar hududi
83
82 Mexanik
81 Bernshteyn ittifoqi
80
79
78
77 CIMB Securities Limited
76 CIMB Securities Limited, RBS Securities (C-D xonasi)
75
74 Mexanik
73 Google
72 BNP Paribas
71 BNP Paribas
70 ING Wholesale Bank
69
68 KPMG
67
66 Mexanik
65
64
63
62 Chien Yeh yuridik idoralari
61 Boston Consulting Group (F boʻlimi)
60 Skylobby
59 Skylobby
58 Oʻrta zona idorasi Mexanik
57 Ijroiya markazi
56
55 Legg Mason (Suite E)
54 Bayer
53 Bayer
52
51
50 Mexanik
49 S&amp;P Global
48
47 McKinsey & Company
46 Development Dimensions International
45 Perkins Coie (Suite F), Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (D boʻlimi)
44
43
42 Mexanik
41
40
39
38
37 Ijroiya markazi
36 Skylobby

Taypey 101 konferensiya markazi[1] Sui Business Lounge

35 Skylobby
34 Pastki ofis zonasi Mexanik
33
32
31
30
29
28 DBS Bank
27 Korn paromi (D-1 xonasi), Morningstar
26 Mexanik
25
24 Orrick, Herrington &amp; Sutcliffe C-1,
23
22
21 PPD, Inc. Unit A,
20 Jones Lang LaSalle
19
18 Mexanik
17
16
15
14
13
12 Tayvan fond birjasi
11 Tayvan fond birjasi
10 Tayvan fond birjasi
9 Tayvan fond birjasi
8 Mexanik
7
6 Sport zali
5 Taypey 101 Shopping Mall Taypey 101 rasadxonasiga kirish
4
3
2 Lobby
1
B1 Andoza:Stl Metro bekati (4-chiqish)
B2 Avtomobil toʻxtash joyi
B3
B4
B5

Kuzatuv maydonchasi

tahrir

  Taypey 101 88- va 89-qavatlarda yopiq kuzatuv palubasi va ikkita ochiq kuzatuv palubasiga (91-qavat va 101-qavat) ega boʻlib, ularning barchasi 360 graduslik koʻrinishni taklif qiladi va dunyoning turli burchaklaridan tashrif buyuruvchilarni jalb qiladi. Yopiq observatoriya 383.4 m (1,258 ft) yer ustida, qulay muhit, ultrabinafsha nurlaridan himoyalangan katta derazalar, sakkiz tilda yozilgan ovozli sayohatlar, maʼlumot beruvchi displeylar va maxsus eksponatlardan iborat. Bu yerda osmonoʻpar binoning asosiy amortizatorini koʻrish mumkin, bu dunyodagi eng katta va eng ogʻir koʻrinadigan amortizator hisoblanadi. Yana ikkita zinapoya tashrif buyuruvchilarni Ochiq observatoriyaga olib boradi. Ochiq observatoriyalar, 391.8 m (1,285 ft) va 449.2 m (1,474 ft) yerdan balandda joylashgan[49], osmonoʻpar binoda taqdim etilgan ikkinchi eng baland kuzatuv maydonchasi Tayvandagi eng baland platformadir[50].

Galereya

tahrir
  •  
    Taypey. 2022-yil
  •  
    Taypey 101 pastdan koʻrinishi
  •  
    Taypey 101 uchi yakshanba oqshomida yoritilgan (binafsha rang)
  •  
    Taypey 101 alacakaranlıkta
  •  
    Taypey maslahati 101
  •  
    Taypey 101, Taypey Nan Shan Plaza yonida
  •  
    Taypey 101 kuzatuv palubasiga kirish
  •  
    Taypey 101, Taypey Nan Shan Plaza yonida
  •  
    Taypey 101 Yangi yil mushakbozliklari 2016-yil, Taypey Nan Shan Plaza yon tomonida, yakunlanish arafasida

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Corporate Sustainability Report 2013, Taipei, 2014. 
  2. ↑ „Taipei 101, Taipei“. SkyscraperPage.com.
  3. ↑ 3,0 3,1 „TAIPEI 101 – The Skyscraper Center“. skyscrapercenter.com.
  4. ↑ 2001-10: Wins the contract for Taipei 101 (101 levels, 508 meters), then the world’s tallest building. History — Company — Samsung C&T (Wayback Machine saytida 2022-09-28 sanasida arxivlangan)
  5. ↑ „Building Taipei 101“ (2013-yil 18-yanvar).
  6. ↑ „Samsung C&T“. Lakhta Center. 2020-yil 30-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-oktyabr.
  7. ↑ „World's fastest elevator: In Taiwan, the skyscraper's elevator travels at 60 km/h“. Toronto Star (2013-yil 23-yanvar). Qaraldi: 2017-yil 8-mart.
  8. ↑ Binder, Georges. Taipei 101. Victoria, Australia: Images Publishing Group, 2008 — 20-bet. ISBN 9781864702484. Qaraldi: 2021-yil 15-fevral. 
  9. ↑ Dong. „Taipei Financial Center Corp. Assigned 'twAA-/twA-1+' Ratings; Outlook Stable“. Taiwan Ratings. Taiwan Ratings Corporation. Qaraldi: 2021-yil 15-fevral.
  10. ↑ Etaiwannews.com (Wayback Machine saytida 2016-07-01 sanasida arxivlangan).
  11. ↑ LEED certified: The tallest „green“ building in the world. Siemens Building Technologies.
  12. ↑ „Taipei 101 to become world's tallest green building in Q3“. Focus Taiwan News Channel (2011-yil 15-yanvar). Qaraldi: 2011-yil 15-yanvar.
  13. ↑ „Taipei 101 receives top certification from green rating council“. The Taipei Times (2011-yil 29-iyul). Qaraldi: 2011-yil 28-iyul.
  14. ↑ News. „Taipei 101 named among 50 most influential skyscrapers in world | Taiwan News | 2019-10-30 16:18:00“. Taiwan News (2019-yil 30-oktyabr).
  15. ↑ News. „Taipei 101 salutes generals who died in helicopter crash | Taiwan News | 2020-01-04 13:55:00“. Taiwan News (2020-yil 4-yanvar).
  16. ↑ „Passengers of quarantined cruise liner visited Taipei 101 - Focus Taiwan“. focustaiwan.tw.
  17. ↑ 17,0 17,1 „Taipei 101 to cut business hours as demand declines – Taipei Times“. www.taipeitimes.com (2020-yil 1-aprel).
  18. ↑ „Taipei 101, SOGO say no to visitors with high temperatures - Focus Taiwan“. focustaiwan.tw.
  19. ↑ „Taipei 101 to resume normal business hours in June - Focus Taiwan“. focustaiwan.tw.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 Publicly posted material, Floor 89, Taipei 101. 17 August 2007.
  21. ↑ Keith Bradsher. Taiwan Close to Reaching a Lofty Goal. The New York Times. 11 January 2004. Retrieved 25 March 2015.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Anal Sheth. Taipei 101, Taiwan. Qaraldi: 2015-yil 21-mart.  (Archive.is saytida 2015-04-04 sanasida arxivlangan)
  23. ↑ Taipei 101 countdown to lead New Year celebrations. China Post. 31 December 2003. Retrieved 25 March 2015.
  24. ↑ Stacy Hsu. New building may put an end to the Taipei 101 New Year’s Eve fireworks. The Taipei Times. 25 September 2013. Retrieved 25 March 2015.
  25. ↑ Chen, Melody. „Clinton praises Taiwan's leaders during brief visit“. The Taipei Times (2005-yil 1-mart). Qaraldi: 2014-yil 10-noyabr.
  26. ↑ 'Spidermanʼ scales tallest tower". BBC News. 25 December 2005.
  27. ↑ „HKT48 台北ライブの前夜祭を台北101・91Fの展望台で開催！“ (ja-JP). ライブドアニュース. Qaraldi: 2017-yil 15-noyabr.
  28. ↑ „Facts of Taipei 101, the former World's Tallest Building“. The Tower Info. Qaraldi: 2017-yil 15-noyabr.
  29. ↑ „Taipei 101 New Year's Eve fireworks displ...“. Taiwan News (2020-yil yanvar). Qaraldi: 2020-yil 22-fevral.
  30. ↑ Morrison. „Taipei 101: We went 390m/1280ft above Taiwan to check out one of the world's tallest buildings“. CNET.
  31. ↑ „100 Tallest Completed Buildings in the World by Height to Architectural Top“. The Skyscraper Center. The Council on Tall Buildings and Urban Habitat. Qaraldi: 2020-yil 25-may.
  32. ↑ Observatory brochure, Floor 89, Taipei 101. 17 August 2007.
  33. ↑ Patowary. „The 728-Ton Tuned Mass Damper of Taipei 101“.
  34. ↑ VISCOUS DAMPERS FOR HIGH-RISE BUILDINGS . Indian Institute of Technologies. Retrieved 24 August 2015.
  35. ↑ CTOT commemorates Canada and Taiwan ingenuity . China Post. Retrieved 24 August 2015.
  36. ↑ Canadian wind dampers hold sway over world’s tallest condos. The Canada Broadcasting Corporation. Retrieved 24 August 2015.
  37. ↑ 37,0 37,1 Tuned Mass Damper (Wayback Machine saytida 2015-04-02 sanasida arxivlangan). Taipei World Financial Center. Retrieved 25 March 2015.
  38. ↑ „Taipei 101“. Motioneering. 2010-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  39. ↑ „Damper at Taipei 101 records biggest movement ever“. Focus Taiwan. Qaraldi: 2015-yil 9-avgust.
  40. ↑ „How a Skyscraper Stays Upright in a Typhoon“. Popular Mechanics. Qaraldi: 2015-yil 10-avgust.
  41. ↑ „Taipei 101: Not the Tallest Building in the World, But Still Pretty Cool“. Condé Nast Traveler (2012-yil 19-mart).
  42. ↑ „The Asian Dream According to Taipei 101 and its Damper Babies ~ HAYPINAS.ORG: OVERSEAS FILIPINO CHANNEL“. 2015-yil 19-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  43. ↑ Binder, Georges. Taipei 101. Images Publishing, 2008 — 82-bet. ISBN 9781864702484. 
  44. ↑ Ang, Swee Hoon (1997). "Chinese consumers' perception of alpha-numeric brand names". Journal of Consumer Marketing 14 (3): 220–233. doi:10.1108/07363769710166800. http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?articleid=856257&show=abstract. 
  45. ↑ Steven C. Bourassa; Vincent S. Peng (1999). "Hedonic Prices and House Numbers: The Influence of Feng Shui". International Real Estate Review 2 (1): 79–93. Archived from the original on 13 April 2015. https://www.webcitation.org/6XlGD7PlK?url=http://www.umac.edu.mo/fba/irer/papers/past/vol2_pdf/079-093LN-NZ.pdf. Qaraldi: 24 March 2015. Taypey 101]]
  46. ↑ Duchaine, Julie. Frommer's 500 Extraordinary Islands. Hoboken: John Wiley & Sons, 2010. ISBN 9780470595190. 
  47. ↑ Lights Schedule (Wayback Machine saytida 2008-07-05 sanasida arxivlangan). Taipei World Financial Center. Retrieved 25 March 2015.
  48. ↑ Lighting Timetable. Taipei World Financial Center. Retrieved 25 March 2015.
  49. ↑ Exploring Taipei — The heights, lights and sights of Taipei, Taiwan (Wayback Machine saytida 2016-09-13 sanasida arxivlangan). Travel magazine. Retrieved 25 March 2015.
  50. ↑ Jackie Lin. Shin Kong Tower Observatory to close by year-end. The Taipei Times. 25 September 2013. Retrieved 25 March 2015.

Havolalar

tahrir
Wikimedia Commonsda Taipei 101 mavzusiga oid fayllar bor. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Taypey_101&oldid=5228799" dan olindi