Yaman bayrogʻi (arabcha: علم اليمن) 1990-yil 22-mayda Shimoliy va Janubiy Yaman birlashgan kuni qabul qilindi va yangi davlatning ramziga aylandi.[1]

Yaman bayrog‘i

Yaman bayrogʻi
Foydalangan Yaman
Qabul qilindi 1990-yil 22-may
Dizayn Yuqoridan pastga qarab tartib bilan: qizil, oq va qora ranglardan iborat

Bayroqdagi ranglar Misr, Suriya va Iroq bayroqlarida boʻlgani kabi panarabizmni ifodalovchi ranglar hisoblanadi.[2] Uning nisbati 2:3. Rasmiy bayonotga koʻra, qizil birdamlik va shahidlar qonini, oq yorugʻ kelajakni, qora esa qorongʻu oʻtmish deb taʼriflangan. Bayroq 1969-yildan 1972-yilgacha boʻlgan Liviya Arab Respublikasi bayrogʻi bilan bir xil. Bayroqning dizayni Germaniya imperiyasining milliy bayrogʻiga oʻxshaydi, garchi teskari boʻlsa ham.

Bayroqlar tarixi

tahrir

1990-yilda Yaman hozirgi Yaman Respublikasi sifatida birlashtirilgunga qadar ikkita davlat, Shimoliy va Janubiy Yaman mavjud edi.

Shimoliy Yaman

tahrir

Yaman viloyati

tahrir

Yaman viloyati bayrogʻi — 1517-yilda Yaman toʻliq bosib olingandan keyin yaratilgan.[3]

Yamanning Zaydi davlati

tahrir

Yamanning Zaydilar davlati bayrogʻi — 1597-yilda tashkil etilgan Yamanning Zaydilar davlati bayrogʻi. U Muhammad bin Abdulloh ishlatgan bayroqqa oʻxshaydi.[3]

Yaman viloyati

tahrir

Yaman viloyati bayrogʻi — Usmonlilar imperiyasi davridagi Shimoliy Yaman hududini qamrab olgan Usmonli imperiyasining maʼmuriy birligi bayrogʻi. Uning oʻziga xos bayrogʻi yoʻq. Usmonli imperiyasi bayrogʻidan foydalangan.[4][5][6]

Yaman Mutavakkil Qirolligi

tahrir

Yaman Mutavakkil Qirolligi bayrogʻi (arabcha: علم المملكة المتوكلية اليمنية) — Yaman Qirolligida 1918—1962-yillarda ishlatilgan bayroq:

Yaman Qirolligining birinchi bayrogʻi
tahrir

Yaman Mutavakkil Qirolligining birinchi bayrogʻi faqat qizil rangdan iborat edi.[7] Qizil rang panarabizm va Yaman uchun qon toʻkilishini ifodalaydi.[8] Bayroq Islom paygʻambari Muhammad ibn Abdulloh ishlatgan bayroqqa oʻxshaydi.[9] Bayroq 1918-yildan 1923-yilgacha ishlatilgan.[10][10][11][12]

Yaman imomi bayrogʻi
tahrir

Yaman imomining bayrogʻi arabcha qizil rangda yozilgan bayrogʻi, Saudiya Arabistoni bayrogʻiga qaraganda kamroq badiiydir (arabcha: اَشْهَدُ اَنْ لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ) yozilgan.[9] Qizil rang, qirollik bayrogʻidagi kabi oʻz vatanining ozodligi va mustaqilligini himoya qilish uchun odamlarning qurbon qilgan qonini eslatadi.[10] Bayroq 1923-yildan 1927-yilgacha davlat bayrogʻi sifatida ishlatilgan.[11]

Yaman Qirolligining oxirgi bayrogʻi
tahrir

Yaman Mutavakkili Qirolligining uchinchi va oxirgi bayrogʻi arab qilichi va qizil rangdagi 5 yulduzdan iborat edi.[7][9] Besh yulduz, Yamanning beshta tabiiy geografik qismi, 5 kunlik namoz va Islomning besh ustuni boʻlmish: shahodat, namoz oʻqish, zakot berish, roʻza tutish va haj qilish degan maʼnoni ham anglatadi.[13] Arablar tomonidan gerb sifatida keng qoʻllangan qilich kuchi[14][15] va uning ustiga qoʻyilgan qizil rang oʻz mamlakati ozodligi va mustaqilligini himoya qilish yoʻlida xalq uchun qurbon qilingan qonni ifodalaydi.[10] Bayroq 1970-yilgacha foydalanishda davom etdi.[8][10][11][12]

Yaman Arab Respublikasi

tahrir

Abdulla as-Sallol 1962-yilda, U Muhammad al-Badrni lavozimidan chetlatib, Yaman Arab Respublikasini (arabcha: الجمهورية العربية اليمنية), bayroq sifatida panarabizm ranglarini qabul qildi. Hozirgi Yaman bayrogʻidan farqli oʻlaroq, oq chiziqning oʻrtasida yashil yulduz bor. Yashil rang islomni ifodalaydi.1962-yil bayrogʻi (yulduzli yoki yulduzsiz) Shimoliy Yamanning ayrim hududlarida hutiylar harakati tarafdorlari tomonidan qoʻllanadi.

Janubiy Yaman

tahrir

Adan koloniyasi

tahrir

'Adan koloniyasi bayrogʻi (arabcha: مستعمرة عدن '|' Ealam Mustaʼmarat 'Adan) 1937-yildan 1963-yilgacha Britaniya toj mustamlakasi (toj koloniyasi) bayrogʻi edi. Yuqori chap tomonda Buyuk Britaniya bayrogʻi joylashgan.

Janubiy Arabiston Federatsiyasi

tahrir

Janubiy Arabiston Federatsiyasi (arabcha: علم اتحاد الجنوب العربي| Ealam Ittihod al-Cenub al-Arabi | inglizcha: Federation of South Arabia) Arabiston yarim orolining janubidagi (Xadramut) Britaniya bilan himoya shartnomalari bilan qoplangan shtatlardan iborat.

Yaman Xalq Demokratik Respublikasi

tahrir

Yaman Xalq Demokratik Respublikasi bayrogʻi (arabcha: جمهورية اليمن الديمقراطية الشعبية| Ealam Jumhuriyat al-Yaman al-Dīmuqrāṭīyah ash-Shaʼbīyah partiyasi bilan (arab Arabistoni sotsialistik partiyasi)).[16]

Bayroq 1967-yil 30-noyabrda, Janubiy Yaman Buyuk Britaniyadan mustaqilligini eʼlon qilganida, 1990-yilda Yaman birlashishiga qadar qabul qilingan. 1994-yilda Yaman Demokratik Respublikasi mavjud boʻlgan davrda yana bir necha oy davomida ishlatilgan. Bugungi kunda Janubiy Yaman bayrogʻidan Janubiy Harakat va Janubiy Oʻtish Kengashining separatist tarafdorlari foydalanadi.

Boshqa bayroqlar

tahrir

Prezident kuchlari

tahrir

Yaman Prezident qalʼasi Yamanning rasmiy ramzlaridan biri boʻlib, Yaman, Yaman prezidentligi va prezidentini ifodalaydi. Fors Yaman bayrogʻi va Yaman gerbining birikmasidir.

Qurolli kuchlar

tahrir

Federal bayroqlar

tahrir

Milliy muloqot konferensiyasidan soʻng Yaman federal boshqaruv shakliga oʻtdi. Shunday qilib, mamlakat 6 ta alohida mintaqaga boʻlingan.[17]

Manbalar

tahrir
  1. „Yemen“. www.crwflags.com. 27 haziran 1997da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  2. „Pan-Arab Colours“. www.crwflags.com. 9 aralık 2013da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  3. 3,0 3,1 „YE“. markodehaeck.free.fr. 12 ağustos 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15 haziran 2022.
  4. „Turkey“. www.crwflags.com. 27 haziran 1997da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  5. „flag of Turkey | Britannica“ (İngilizce). www.britannica.com. 8 eylül 2015da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  6. „Ottoman Empire (Turkey, 1299-1923)“. www.crwflags.com. 13 ekim 1997da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  7. 7,0 7,1 „Vexilla Mundi“. www.vexilla-mundi.com. 21 eylül 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 haziran 2022.
  8. 8,0 8,1 „Yemen“. eh.lenin.ru. 1 mayıs 2007da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 haziran 2022.
  9. 9,0 9,1 9,2 „Kingdom of Yemen (1918—1962)“. www.fotw.info. 9 temmuz 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12 nisan 2022.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 „Al Jumhuriya Al Yamaniya“. markodehaeck.free.fr. 12 ağustos 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19 haziran 2022.
  11. 11,0 11,1 11,2 „Drapeaux et emblèmes du pouvoir“ (Fransızca). 22 haziran 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22 haziran 2022.
  12. 12,0 12,1 „Yemen Mutawakkilite Kingdom flag color codes“ (İngilizce). www.flagcolorcodes.com. Qaraldi: 7 ağustos 2022.
  13. „İslam'ın beş şartı“ (Türkçe). Google Arts & Culture. 21 temmuz 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 temmuz 2022.
  14. „علم المملكة المتوكلية اليمنية“. 21 temmuz 2022da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 temmuz 2022.
  15. „Yemen Arms“. www.hubert-herald.nl. 7 mayıs 2012da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 haziran 2022.
  16. „Pan-Arab Colours“. www.crwflags.com. 9 aralık 2013da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.
  17. „Yemen to become federation“ (İngilizce). www.aljazeera.com. 12 ocak 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16 nisan 2022.