Moʻmin Salomov
Moʻmin Zokirovich Salomov (1923-yil 10-yanvar—?) – 280-piyoda polki (185-piyoda diviziyasi, 47-armiya, 1-Belorussiya fronti) ogʻir pulemyotlar brigadasi komandiri, serjant, Ulugʻ Vatan urushi qatnashchisi, uchchala darajadagi „Shuhrat“ ordeni sohibi[1].
| Moʻmin Salomov | |
|---|---|
| Asl ismi | Moʻmin Zokirovich Salomov |
| Tavalludi |
1923-yil 10-yanvar Turkiston ASSR Sirdaryo viloyati Xondayliq qishlogʻi |
| Vafoti | ? |
| Fuqaroligi |
 Rossiya imperiyasi  SSSR |
| Qoʻshin turlari | Piyoda askarlar |
| Xizmatdagi yillari | 1942—1947-yillar |
| Unvoni |
 |
| Harbiy qism | 280-piyoda polki |
| Qoʻmondonlik qilgan | 47-armiya |
| Lavozimi | ogʻir pulemyotlar brigadasi komandiri |
| Jang/urush | Ulugʻ Vatan urushi |
| Mukofotlari |
                |
| Isteʼfoda |
 Starshina |
Tarjimai holi
tahrir1923-yil 10-yanvarda Turkiston ASSR Sirdaryo viloyati Xondayliq qishlogʻida (hozirgi Oʻzbekiston Respublikasi Toshkent viloyati Boʻstonliq tumani) dehqon oilasida tugʻilgan. Millati oʻzbek[2].
1938-yilda qishlogʻidagi maktabning 7-sinfini, 1941-yilda esa Toshkent pedagogika texnikumini tamomlagan[1].
1942-yil mart oyida Boʻstondiq tuman harbiy xizmat koʻrsatish boʻlimi orqali oʻz ixtiyori bilan frontga joʻnadi. U yangi tashkil etilgan 120-piyoda diviziyasi tarkibiga kirdi. Avgust oyining oxirida diviziya Stalingrad frontiga oʻtkazildi, Stalingrad shahrining shimolida jang qildi va 1942-yil noyabrda feldmarshal Paulyus qoʻshinlarini yoʻq qilish uchun Uran operatsiyasida qatnashdi. Ushbu janglarda Qizil Armiya askari Salomov 538-piyoda polki tarkibida Maksim ogʻir pulemyotining otuvchisi sifatida jang qildi. U ikki marta yaralangan: sentyabrda yengil va dekabrda ogʻir[1].
Kasalxonadan soʻng u 21-minomyot polkining (1943-yil avgustidan – 35-gvardiya) alohida minomyot brigadasining 131-minomyot polki tarkibida jangovar safarini davom ettirdi. Kursk jangida qatnashdi[1]. 1943-yil 10—16-iyuldagi janglarda Qizil Armiya askari Salomovni tashuvchi sifatida oʻz ichiga olgan ekipaj dushmanning 50 tagacha askarini yoʻq qildi, uchta pulemyoti va tankini yo'q qildi. Ushbu janglarda minomyotini uzluksiz oʻq-dorilar bilan taʼminlaganligi uchun M.Salomov „Harbiy xizmatlari uchun“ medali bilan taqdirlangan[2].
1943-yil avgust oyining oxirida Bryansk yaqinidagi janglarda uchinchi marta yarador boʻldi. Sogʻayib ketgach, u 185-piyoda diviziyasining 280-piyoda polkiga qabul qilindi va yana pulemyotchi boʻldi. U urush oxirigacha u bilan birga xizmat qildi. 1944-yilda VKP(b)/KPSS safiga qoʻshildi[1].
1944-yil 9—10-avgustda Parchev (Polsha) shahri janubidagi hujum janglarida kichik serjant Salomov dushmanning 3 ta oʻq otish nuqtasini yo'q qildi, bu miltiq boʻlinmalarining oldinga siljishini taʼminladi. Jangning keskin pallasida u jangovor qobilyatini yo'qotgan pulemyot vzvod komandirini almashtirdi[1].
185-piyoda diviziyasi boʻlinmalarining 1944-yil 21-avgustdagi buyrugʻi (№ 46/n) bilan kichik serjant Moʻmin Zokirovich Salomov 3-darajali „Shuhrat“ ordeni bilan taqdirlangan[2].
1944-yil 26-avgustda Grabe Nove qishlogʻi (Polsha, Varshava shahrining shimoli-sharqida) uchun boʻlgan jangda kichik serjant Salomov dushmanning 3 ta oʻq otish nuqtasini yoʻq qildi va qarshi hujumni qaytarishda 10 tagacha fashistni yoʻq qildi. 1-sentyabrda ikkita qarshi hujumni qaytarish chogʻida u 20 ga yaqin dushman askarini oʻldirdi va egallab olingan chiziqdan bir qadam ham chekinmadi[1].
47-Armiya qoʻshinlarining 1944-yil 27-sentyabrdagi buyrugʻi (117/n-son) bilan kichik serjant Salomov Moʻmin Zokirovich 2-darajali „Shuhrat“ ordeni bilan taqdirlandi[2].
Urushning yakuniy bosqichida serjant Salomov pulemyot ekipajiga rahbarlik qildi. Uning ekipaji polkning eng yaxshilari hisoblanib, barcha hujumkor janglarda bir necha bor jasorat namunalarini koʻrsatdi[1]. 1945-yil 1-martda Pirita (Pirjitse shahri, Polsha) qal’asiga bostirib kirishda serjant Salomov qal’aga devordagi teshik orqali dushman joylashgan joyga kirib, u yerda avtomat oʻrnatdi va darhol uylarga qamalgan dushmanga qarata oʻt ochdi. U oʻz harakatlari bilan boʻlinmasining olg'a yurishini taʼminladi. Pirita shahri uchun keyingi janglarda u har doim piyoda jangovar tuzilmalarida pulemyot bilan birga boʻlgan. 2-mart kuni shakar zavodi hududida, qarshi hujumni qaytarish paytida u natsistlarni ular ajralib ketguncha qirib tashladi[1].
SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1945-yil 31-maydagi farmoni bilan serjant Salomov Moʻmin Zokirovich 1-darajali „Shuhrat“ ordeni bilan mukofotlandi. „Shuhrat“ ordenining toʻliq sohibi boʻldi[2].
Urushdan keyin u armiyada, Ural harbiy okrugida xizmat qilishni davom ettirdi[1].
1947-yil mart oyida serjant Salomov demobilizatsiya qilindi. Uyga qaytib, qishlogʻidagi Stalin nomidagi maktabda boshlangʻich sinf oʻqituvchisi boʻlib ishlay boshladi. Shu bilan birga u Toshkent pedagogika institutida tahsil oldi, ammo faqatgina 4-kursni tamomlamagan[1].
1954-yil nomidagi Stalin nomidagi Chirchiq elektrokimyo zavodiga (keyinchalik „Elektrkimyosanoat“) ishga ketdi. Separator operatori, operator, katta operator boʻlib ishlagan. 1974-yil may oyida nafaqaga chiqdi.
Oʻzbekiston Respublikasi Toshkent viloyati, Boʻstonliq tumani, Tovoqsoy qishlogʻida yashagan[1].
Olgan mukofotlari
tahrir- I darajali Vatan urushi ordeni (03.06.1985[3]);
- I darajali Shuhrat ordeni (1946-05-15);
- II darajali Shuhrat ordeni (27.09.1944);
- III darajali Shuhrat ordeni (21.08.1944);
- medallari, shu jumladan:
Adabiyotlar
tahrir- Белан П.С., Потапов А.В., Честнов С.И. Доблесть солдатская. Алма-Ата, 1974. с.251-253;
- Кургузов И.П. Солдатская доблесть. Ташкент, 1970. с.76-82.
Manbalar
tahrir- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 „Саламов Мумин Закирович“. warheroes.ru. Qaraldi: 13-noyabr 2023-yil.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Саламов Мумин Закирович“. encyclopedia.mil.ru. Rossiya Mudofaa vazirligi. Qaraldi: 13-noyabr 2023-yil.
- ↑ SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1985-yil 11-martdagi “1941-1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushi faol ishtirokchilarini Vatan urushi ordeni bilan mukofotlash toʻgʻrisida”gi Farmoniga muvofiq mukofotlangan
- ↑ SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1945-yil 5-sentyabrdagi "Ulugʻ Vatan urushida Germaniya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun" medalini taʼsis etish toʻgʻrisidagi qarori bilan tasdiqlangan medal toʻgʻrisidagi Nizomning birinchi bandiga muvofiq taqdirlangan”
Havolalar
tahrir
„Мумин Закирович Саламов“ (ru). Герои страны. Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.- „Мумин Закирович Саламов“. Полные кавалеры ордена Славы: краткий биографический словарь. Министерство обороны Российской Федерации. Qaraldi: 2023-yil 14-noyabr.
