Muhammadjon Yoʻldoshev
Muhammadjon Yoʻldoshevich Yoʻldoshev (1904-yil, 1-may, Beshariq qishlogʻi, Fargʻona viloyati, Turkiston general-gubernatorligi, Rossiya imperiyasi — 1985-yil 3-sentyabr, Toshkent, Oʻzbekiston SSR, SSSR) — taniqli sharqshunos, tarixchi olim, davlat arbobi[1]. Oʻzbekiston Kompartiyasi Toshkent viloyati qoʻmitasi ikkinchi kotibi, 1-chaqiriq SSSR Oliy Soveti deputati (1938—1946), tarix fanlari nomzodi (1947), tarix fanlari doktori (1953, professor (1961), Oʻzbekiston SSR Fanlar akademiyasi muxbir aʼzosi (1956), Oʻzbekiston SSR Fanlar akademiyasi akademigi (1968)[1][2][3].
| Muhammadjon Yoʻldoshevich Yoʻldoshev | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
1-may 1904-yil Beshariq qishlogʻi, Fargʻona viloyati, Turkiston general-gubernatorligi, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
3-sentyabr 1985-yil (81 yoshda) Toshkent, Oʻzbekiston SSR |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Kasbi | tarixchi, sharqshunos |
| Sohasi | tarix, manbashunoslik, arxiv, sharqshunoslik |
| Taʼlimi | Oʻrta Osiyo kommunistik universiteti |
| Ilmiy darajasi | tarxi fanlari doktori |
| Ilmiy unvoni | akademik |
| Mukofotlari |
   |
Tarjimayi holi
tahrirMuhammadjon Yoʻldoshev 1904-yil 1-may Fargʻona viloyati, Beshariq qishlogʻi toʻquvchi oilasida tavallud topgan[1][2][4]. Millati oʻzbek. Boshlangʻich taʼlimni qishlogʻidagi maktabidan olgan. 1914-yildan 1918-yil sentyabrgacha Beshariq qishlogʻida qarindoshlar xoʻjaligida dehqon, 1918-yil sentyabrdan [[1922-yil] aprelgacha qarindoshlarining hunarmandchilik ustaxonasida toʻquvchi shogirdi, toʻquvchi boʻlib ishlagan[4]. 1919-yilda komsomolga va qishlog‘idagi Inqilobiy kengash a’zosi boʻladi. 1922-yil martdan KPSS aʼzosi[1].
1922-yil apreldan 1923-yil noyabrgacha bosmachilarga qarshi kurashda harbiy eskadron hamda koʻngillilar otryadining siyosiy rahbari boʻlgan[2].
1923-yilda Toshkentdagi Oʻrta Osiyo kommunistik universitetiga oʻqishga kiradi[1]. Oʻqishdan tashqari, 1925—1926-yillari Toshkentning Eski shahrida oziq-ovqat sanoati ishchilari uyushmasi partiya qoʻmitasi kotibi boʻlib ishlagan. 1928-yilda universitetni tarix oʻqituvchisi mutaxassisligi boʻyicha bitiradi[5].
1929—1930-yillarda Toshkent okrug qoʻmitasi tashkiliy boʻlimi mudiri, 1930—1931-yillari VKP (b) MK Oʻrta Osiyo byurosi tashkiliy boʻlimi mudiri, 1933—1935-yillari Ukraina KP (b) MK sektor mudiri lavozimida faoliyat yuritgan. 1935—1937-yillari Moskvada joylashgan Qizil Professura instituti tinglovchisi boʻlgan. 1937—1940-yillarda Toshkent shahar va viloyat partiya qoʻmitasi ikkinchi kotibi, 1938—1941-yillari „Oʻzbekiston kommunisti“ jurnali masʼul muharriri, 1940—1942-yillari Oʻzbekiston SSR Maorif xalq komissari, 1941—1942-yillarda SSSR Fanlar akademiyasi Oʻzbekiston filiali Til, adabiyot va tarix instituti direktori[5], 1942—1945-yillari Orenburg viloyatidagi Buguruslan oʻqituvchilari instituti, 1945—1948-yillarda Mordva pedagogika instituti direktori vazifasida ishlagan[2][4]. Yoʻldoshev 1951—1956-yillari SSSR Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik institutida katta ilmiy xodim, shu bilan ayni vaqtda, Leningrad davlat universiteti dotsenti, 1956—1961-yillarda Oʻzbekiston KP (b) MK huzuridagi partiya tarixi instituti direktori[1][3], 1961—1983-yillari Oʻzbekiston SSR Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida sektor mudiri boʻlgan[4]. 1983-yilda pensiyaga chiqadi. 1947-yilda „XVI—XVII asrlarda Buxoro va Rossiya munosabatlari“ (ruscha: „Взаимоотношения Бухары с Россией в XVI-XVII вв.“) mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini, 1953-yil Leningradda „Xiva xonligida feodal yer egaligi va davlat tuzilishi“ (ruscha: „Землевладение и государственное устройство феодальной Хивы XIX века в свете материалов архива хивинских ханов“) mavzusida doktorlik dissertatsiyasini yoqlagan[1][2]. Asosan ilmiy faoliyatini oʻzbek xalqinining oʻrta asr tarixi va manbashunoslikka oid masalalarini yoritishga bagʻishlagan[3]. Xiva xonligi va Buxoro amirligi tarixiga oid arxiv hujjatlarini topish, tadqiq etish va nashr etishda alohida xizmat koʻrsatgan[5].
Yoʻldoshev Oʻzbekiston KP MK byurosi aʼzosi (1929—1930, 1938—1942), Oʻzbekiston KP MK aʼzosi (1928—1942, 1956—1961), Oʻzbekiston SSR MIK aʼzosi (1928—1948), 1-chaqiriq SSSR Oliy Soveti va Oʻzbekiston SSR Oliy Soveti deputati ham boʻlgan.
Vafoti
tahrir1985-yil 3-sentyabrda Toshkent shahrida vafot etgan[1][4].
Unvon va mukofotlari
tahrir- Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1984);
- Lenin ordeni;
- „Hurmat Belgisi“ ordeni;
- „1941—1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushidagi shavkatli mehnati uchun“ medali (1946)[1].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 „Юлдашев Мухамеджан Юлдашевич“. 2023-yil 17-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 17-iyun.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „К 80-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ АКАДЕМИКА АН УзССР М. Ю. ЮЛДАШЕВА“. журнал „Общественные науки в Узбекистане“. №5 (1984). 2023-yil 17-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 17-iyun.
- ↑ 3,0 3,1 3,2
Oʻzbek sovet ensiklopediyasi: 5-jild (Industriyalash — Konkurensiya). Toshkent: „Oʻzbek sovet ensiklopediyasi“ Bosh redaksiyasi, 1974 — 640-bet.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 „ЮЛДАШЕВ, Мухамеджан Юлдашевич“. 2023-yil 17-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 17-iyun.
- ↑ 5,0 5,1 5,2
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi: 4-jild (Zebunniso — Konigil). Toshkent: „Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi“ Davlat ilmiy nashriyoti, 2002 — 704-bet.
